Eimreiðin - 01.09.1913, Blaðsíða 3

i55
við sólskin, óbrigðult á sumrin, en nú þoldi hann ekki við fyrir
kulda. Og hann sá atvinnuvegi frænda sinna í hættu stadda, bæði
til lands og sjávar.
Hann ferðaðist um óbygðir á hesti, sá vegaleysurnar, grýtt
og blásin lönd milli strjálbýlla sveita. Pað er mikill munur á því
ferðalagi, eða hinu sem hann var vanur: að fara á fljúgandi ferð
með járnbrautinni yfir hveitilöndin. Þessar óbygðir, sem vér eig-
um í vitum okkar, eru ekki broshýrar á yfirborðinu, þó að þær
séu kjarnmiklar og skili fénu feitu á haustin. En það atriði reyndi
hann ekki, né beið þeirrar stundar.
Hann var alinn upp við allsnægtir í foreldrahúsum. Þau
höfðu brotið ísinn fyrir hann á frumbyggjaskeiði sínu, þegar land-
nemarnir bygðu bjálkahúsin í frumskógunum og börðust við örð-
ugleikana eins og hetjur. Og sigruðu. —
Og nú var þessi vesturfrá vonglaði, Baldurs-bjarti unglingur
kominn á þröskuldinn, sem liggur fastskorðaður í dyrum hallar-
innar, sem embættistign og auðvon bjóða inn í — opin fyrir sól,
en lukt fyrir regni. —
En þótt ég skilji unga manninn, með því móti að setja mig
í spor hans með góðvilja, þá er þó ekki þar með sagt, að ég
fallist á mál hans eða niðurstöðu. —
Eg vil ekki, að landið leggist í eyði.
En hverjar ástæður verða þá færðar fyrir því, að landið sé
bygt? Ekki tjáir að gera það efni að eintómu tilfinningamáli, né
berja höfðinu við steininn. Málið verður áð ræðast með skynsemi
fyrst og fremst, en að því búnu væri vel til fundið, að slá á
strengi viðkvæmra tilfinninga.
Pessi hugmynd er ekki ný bóla — að leggja landið okkar í
eyði, eða réttara sagt: leggja það undir dauðann fyrst og djöf-
ulinn á eftir, það er að segja: útlenda ræningja, sem hremma
mundu gæsina glóðvolga og setjast að krásum fiskimiðanna. Stutt
er síðan tveir mentamenn innlendir létu í ljós við mig þá skoðun,
að allir Islendingar ættu að flytja sig til Suðurálfunnar. Pessir
menn eru meðal ritfærustu manna landsins. Annar þeirra er
heimastjórnarmaður, en hinn skilnaðarmaður. Mér þótti sérstaklega
kynlegt um fullveldismanninn, að hann skyldi hyggja hér á al-
gerða landauðn. það er svo óumræðilega barnalegt, að sá maður
skuli telja okkur, 80,000 hræðurnar, færar um fullveldisbyrðina, en
þó ólíft hér fyrir harðindum og hrjóstri.
j