Eimreiðin


Eimreiðin - 01.09.1913, Blaðsíða 46

Eimreiðin - 01.09.1913, Blaðsíða 46
198 Litlari lízt mér en fló lítill um leggina og þjó, litlasti meistarinn sjálfur; litlust er sálin hans þó. Um Björn biskup þorleifsson, er þóttist hafa »lagfært« sálma Hallgríms Péturssonar, var kveðið: Hallgrímur, — hauðri byrgður, — »lagfærður« — liggur æruvirður. Eftir Jón Arason draup Island í kveðskap sem öðru, einkum þó hvað gleðskap og gamanvísur snerti, og gekk svo fram á miðja 17. öld. Þó voru flest skáldin, sem þá kváðu, norðlenzk, eins og séra Einar i Eydölum, bezt’a skáld á því tímabili, og þeir Svalbarðsbræður, Magnús prúði og Staðarhóls-Pdll, Þórður d Strjúgi séra Guðmundur d Felli séra Ólafur d Sauðanesi o. fl. Eiginleg alþýðuskáld voru þá engir nema Þórður á Strjúgi, og má því sleppa 17. öldinni — fram að beztu dögum séra Stefáns í Vallanesi og séra Hallgríms Péturssonar. Pví að allir hljóta að finna, að flest, sem kveðið var og ritað á íslenzku alla stund frá 1550, er einkennilega sálarlaust, fjörlítið og fegurðar- snautt. Um lífsgleði og glens var þá hvergi að tala, alt þesskonar var byrgt niðri í sér, því enginn þorðiaðlifa. Pá stóð galdra- brennuöldin og stóridómur, og danskt dómsvald réði á þingi. Og þá hófst verzlunareinokunin! Það, sem barg hinu kalda og hug- sjúka lífi þjóðarinnar, hvað bókfræðina snertir, var ekki siða- bótin, því henni fylgdi engin veruleg siðmenning, meðan hvorki var til trúar- né hugsanafrelsi. Pað, sem loks kveikti nýjan menn- ingarstraum, voru göm/u bókmentirnar, sem vitrustu menn lands- ins tóku þá að þýða og skýra. En þótt eymd og óöld gengi enn nær hag og öllu ástandi lands vors allan fyrri hluta 18. aldarinnar, tóku þó þá þær breytingar að grafa um sig og ger- ast, sem urðu grundvöllur vorrar nútíma-viðreisnar. Með byltingunni miklu á Frakklandi kom, — eða var komið — nýtt skrið á þjóðina til sjálfráðrar hreyfingar, fjörs og dáða, þótt bæði sýndi það sig tregt og mismunandi víða. Hér hjá oss stríddu og störfuðu vorir fyrstu viðreisnarvinir 18. aldar, þeir Skúli fógeti, Eggert og Bjarni (og síðar Sveinn Pálsson), Jón kon- ferenzráð Eiríksson, Magnús Stephensen og margir aðrir; var þá og hin danska stjórn orðin oss vinveitt og sendi oss bæði nýta menn og mikið fé. En er lifna tók við í landi eftir hinn fyrra fjárkláða, dundu yfir Skaftáreldarnir og lögðu meginið af bjarg- ráðum landsins aftur í eyði, en 9 þúsundir manna dóu úr hungri
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.