Eimreiðin - 01.09.1913, Blaðsíða 16

— Alheimsborgarinn þolir þetta og er ánægður, ef hann getur
sagt sig í þing með einhverjum Mammonsgoða í fjarlægum lönd-
um. En þeir foreldrar, sem slíta sér upp til agna, til þess að
gefa þjóð sinni tíu menn fyrir tvo, — þeir eiga allar hjartarætur
sfnar grónar niður í þann grasvörð, sem framliðnir foreldrar þeirra
og langfeðgar hafa yrkt og aukið.
Munið þér söguna um Örvar-Odd, þegar hann kom heim á
föðurleifð sína 300 ára gamall og leit yfir auðnina, þar sem áður
var blómleg bygð. Þar var Berurjóður. Og þar var upp blásinn
hausinn Faxa. Mikið þótti Oddi að sjá þessa aldeyðu föðurleifðar
sinnar og brá hann sér þó ekki við smámuni. Vera má, að sagan
sé skröksaga. En hún sýnir þó miðstöð manngildisins, þar sem
allir tilfinningaþræðir mannsins koma saman í einn stað og vekja
upp ættjarðarástina og gera hana klökkva af endurminningum.
Eg stend ekki á sjónarhæð víðförla mannsins, þrjú hundruð
ára gamla. En þó hefi ég ekki skap til þess að horfa hugsjón-
unum yfir eydda og blásna föðurleifð vora. Ég get sætt mig við
dauðann, hvenær sem hann kemur og ber að dyrum mínum. En
ég get ekki sætt mig við þetta. Eg get ekki hugsað til þess fyr-
ir sjálfs míns hönd, sona minna né kynkvíslarinnar, sem byggir
landið og bygt hefir um 1000 ár.
Eg vildi sjá alla heimskringluna, ef ég ætti þess nokkurn
kost, ferðast um öll lönd austan frá óttuskeiði og vestur að nátt-
málum. En ég mundi hvergi vilja setjast að. Ég mundi vilja kom-
ast heim aftur, til að segja sögu mína og deyja síðan, þar sem
náttsólin vakir á sumrin og norðurljósin glóa á vetrinn. Ég vildi
læra erlendar tungur, ef ég mætti, og lesa bækur hinna ódauð-
legu spekinga, sem eru mér lokaðar. En ég vildi ekki kaupa þá
kunnáttu fyrir það verð: að gleyma móðurmáli mínu. — Það
teldi ég ekki hagkeypi. fað, sem ég vil ekki í þessu efni handa
sjálfum mér, kýs ég ekki heldur í hlutskifti þjóðarinnar, sem ég
tilheyri. En það, sem ég þrái sjálfur, óska ég að veitt verði ætt-
bálki mínum. —
Eg veit það vel, að lífskjörin eru blíðari í sumum löndum,
en landinu okkar. En þó sit ég fastur við minn keip, undir á-
gjöf Ishafsins. Pað er ef til vill ekki viturlegt. En tilfinningarnar
mega ekki lúta í lægra haldi æfinlega íyrir skynseminni. Tökum
til dæmis faðerni einstaklingsins. Sú skynsemi, sem virðir að vettugi
móðurmál og föðurland, hún getur alt að einu sett upp spekings-