Eimreiðin - 01.09.1913, Blaðsíða 8

i6o
einhver skyldi ætla, að ábýlisjörð mín sé betur fallin til landgæða
heldur en aðrar jarðir, þá er það misskilningur. Jörðin mín er
mesti gallagripur, snjóbæli og illviðrafótaskinn, liggur berskjalda
fyrir opnu Ishafinu og beljandi norðankalsanum. Eg tek dæmin
undan fótum sjálfs mín, af því að ég er mínum hnútum kunn-
ugastur.
Eg bý á þeirri jörð, sem er útbeitarlaus í hverjum meðal-
vetri og verri. Pess vegna verður mér sauðskepnufóðrið hálfu
dýrara, heldur en sýslungum mínum, sem beitarlöndin byggja. —
Mikill kjarni hlýtur að vera í þeim útigangslendum, sem
blásið hafa og bitist í iooo ár. Og enn er sá mergur í löndum
þeim, að útigangsféð reynist betur, bæði til málnytu og frálags,
heldur en innigjafarféð. Það er alkunnugt, að sauðféð okkar þyng-
ist um helming tólf vikna tíma úr sumrinu. Og víst væri sá mað-
ur helblár vitleysingi, sem héldi fram í alvöru þeirri kenningu, að
afréttirnar væru dáðlausar.
Góðir fjármenn hafa 6—io króna árlegan ágóða af hverri
lembdri á. Mismunurinn stafar af misjöfnu kynferði fjárins, mis-
jöfnu landi og mismunandi fjármensku. Pá skiftir það allmiklu,
hvort ærin er einlembd eða tvílembd, og ekki má gleyma ár-
ferðinu. Pessar ær kosta, ef keyptar eru, 20—25 krónur, en verða
ódýrari, ef aldar eru upp. Séu ærnar virtar á 20 krónur, gerðar
tvílembdar og afurðir þeirra metnar eftir því vöruverði, sem nú
er, fást 40 krónur í vexti af 100 krónum, sem lagðar eru í ær.
Pað skal ég játa, að minni arð hefi ég af mínum ám. Það stafar
meðfram af þeirri orsök, að ég er lítill fjármaður — hefi naumast
hálfan hugann á fjármensku, og er ekki búmaður nema að nafninu.
Nú býst ég við þessari spurningu úr ýmsum áttum, og munu
stór augu fylgja spurningunni:
Pví er hagur alþýðu í landi voru bágborinn, fyrst garðræktin
og fjárræktin geta verið svona arðsamar? Hvers vegna græða
menn ekki á tá og fingri?
Ég hefi ótal svör á hraðbergi gegn þessum spurningum og
öðrum af sama tægi. En í þetta sinn læt ég mér lynda, að minn-
ast á fáein aðalatriði, og fara þó ekki út í yztu æsar svaranna.
Fyrst og fremst stafar fátækt almennings af efnaskorti horf-
ínna kynslóða og niðurníðslu landsins og bygginganna í þeirra
höndum. Landslýðurinn fæðist blásnauður; byrja einstaklingarnir
þessvegna efnalitlir sjálfsmensku sína og nálega með tvær hendur