Bókasafnið - 01.04.1997, Qupperneq 13

Sigrún Magnúsdóttir
Sameiginleg markmið bókasafna á Akureyri
(Greinin er byggð á erindi sem varflutt á Landsfundi BVFI í Munaðarnesi 21. september 1996.)
Það hefur aukist mjög erlendis á síðari árum að bókasöfn
ólíkra tegunda hafa tekið saman höndum og komið á nánu sam-
starfi með það fyrir augum að efla þjónustuna við viðskiptavini
sína og skapa heildstæðara aðgengi fyrir borgarana að upplýs-
ingum hvort heldur er til rannsókna, fróðleiks eða skemmtunar.
A undanförnum árum hafa margvíslegar framfarir í tölvu- og
upplýsingatækni gjörbreytt starfsumhverfi bókasafnanna jafn-
framt því að skapa þeim fjölmarga möguleika á nánu samstarfi.
Ef skoðað er efni erlendra fagtímarita um málefni bókasafna
kemur í ljós að þó nokkuð er skrifað um samstarf bókasafna
ólíkra tegunda víðsvegar í heiminum. Athyglisvert samstarfs-
verkefni er í gangi í Sheffield í Englandi sent kallast "Access to
Libraries for Learning." í því felst að sett hefur verið skýr opinb-
er stefna um aðgengi fólks að stærstu bókasöfnum Sheffield,
þ.e. háskóla-, framhaldsskóla- og almenningsbókasöfnum með
það að markmiði að skilgreina hvaða þjónusta stendur borgur-
unum til boða og hvaða aðstoðar þeir geta vænst á hverju safni
um sig.'
Einnig er það athyglisvert að bókasöfn í Juneau, höfuðborg
Alaska, svokölluð Capital City Libraries, hafa þrátt fyrir það að
þau eru rekin af óskyldum aðilum, bundist samtökum um að
veita borgurum Juneau samræmda bókasafnsþjónustu. Bóka-
söfnin eru fylkisbókasafnið (Alaska State Library), borgarbóka-
safnið (City and Borough of Juneau Library), bókasafn fram-
haldsskólans (Juneau Douglas High School Library) og háskóla-
bókasafnið (University of Alaska Southeast). Söfnin nota öll
sama tölvukerfið, lánþegarnir nota sama skírteinið á öllum
söfnunum og Internet aðgangur er sameiginlegur.2
í framhaldsskólanum Shelton State Community College í
Tuscaloosa, Alabama er safnakennsla fyrir nemendur þar sem
sérstök áhersla er lögð á upplýsingalæsi skipulögð í samvinnu
við fylkisbókasafnið, almenningsbókasafnið og háskólabóka-
safnið. Kennslan fer fram á öllum söfnunum og er helsti kostur-
inn sá, að nemendurnir kynnast almennings- og háskólabóka-
söfnunum um leið og eigin safni.^
Að lokum skal sérstaklega bent á að í Skotlandi hefur verið
svæðisbundið samstarf á milli háskólabókasafna og borgarbóka-
safnanna bæði í Edinborg og Glasgow um árabil. Helstu sam-
starfsfletirnir hafa verið aðföng og endurmenntun, starfs-
menntun og þjálfun starfsmanna.4
Þetta eru aðeins nokkur dæmi um samstaif bókasafna og eru
þau sett fram til staðfestingar þeirri fullyrðingu að bókasöfn af
mismunandi tegundum eiga sameiginlegra hagsntuna að gæta,
og að þau geta með samvinnu veitl betri þjónustu og skapað
heildstæðara aðgengi að upplýsingum hvort heldur er til fróð-
leiks eða skemmtunar. Einnig er freistandi að ætla að með sam-
vinnu bókasafna væri hægt að ná fram hagræðingu sem síðan
gæti leitt til aukinnar fjölbreytni í safnkosti og þjónustu.
Bókasöfn á Akureyri hafa um langa hríð starfað mikið og vel
saman, en það formlega samstarf sent hér er til umfjöllunar hófst
með fundi á skrifstofu skóla- og menningarfulltrúa Akureyrar-
bæjar 5. febrúar 1996. Umræðuefni fundarins var að reyna að
komast að því hvort um samvinnu gæti orðið milli bókasafnanna
í bænum og þá með hvaða hætti. Samstarfsgrundvöllurinn
fannst þegar á fyrsta fundinum og hefur síðan verið unnið að
sameiginlegri stefnumótun og markmiðssetningu bókasafnanna.
Þeir sem hafa unnið að verkefninu auk undirritaðrar eru, Ingólf-
ur Armannsson skóla- og menningarfulltrúi Akureyrarbæjar,
Hólmkell Hreinsson frá Amtsbókasafninu á Akureyri, en hann
leiddi starfið, Ragnheiður Sigurðardóttir frá Skólasafni Mennta-
skólans á Akureyri, Sigríður Sigurðardóttir frá Skólasafni Verk-
menntaskólans á Akureyri, Ragnheiður Kjærnested frá
Fagbókasafni Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri, Margrét
Björgvinsdóttir frá Skólasafni Glerárskóla og Helga Thorlacius,
einnig frá Skólasafni Glerárskóla.
Þegar í upphafi var ákveðið að skipta liði, þ.e. Amtsbóka-
safnið, framhaldsskólasöfnin tvö, fagbókasafn FSA og Bóka-
safn Háskólans mynduðu starfshóp annars vegar og grunnskól-
arnir hins vegar. Einnig var ákveðið að halda málþing um efnið
síðar í því augnamiði að gefa bæði starfsmönnum, yfirmönnum
og notendum safnanna tækifæri til að kynna sér hugmyndir
starfshópsins og ekki síst til að fá fram enn fleiri hugmyndir að
samvinnu frá þátttakendum. Málþingið sem var haldið laugar-
daginn 4. maí, var vel sótt og mætti ágætlega þeim væntingum
sem bundnar höfðu verið við það. Fjölmargar nýjar hugmyndir
komu fram sem unnið var úr þegar hafist var handa á ný síð-
sumars. I nóvember var „Skýrsla utn málefni bókasafna á Akur-
eyri“ sem hópurinn vann tilbúin og hefur hún verið til
umfjöllunar hjá aðildarstofnunum síðan. Er það von aðstand-
enda hennar að hún fái góðan hljómgrunn hjá öllum þeim sem
um hana fjalla svo að starfið geti haldið óhindrað áfram.
Skýrslunni er skipt í tvo meginkafla, þ.e. annars vegar „Sam-
eiginleg markmið bókasafna á Akureyri“ og hins vegar „Urn
málefni grunnskólasafna á Akureyri“, en það endurspeglar þá
verkaskiptingu sem varð í starfshópnum þegar í upphafi og skýrt
var frá hér að ofan. Mun aðeins verða fjallað efnislega um fyrri
hluta skýrslunnar hér.
Sameiginleg markmið bókasafna á Akureyri
Að stuðla að eflingu Akureyrar sem skóla- og
menningarbæjar.
Að styrkja stoðir atvinnulífs á Akureyri með því að
veita aðgang að upplýsingum og efla þekkingu, m.a.
í tengslum við nýsköpun og þróun.
Að mynda heild hvað varðar aðgang að þjónustu
safnanna.
Að standa þannig að uppbyggingu safnkosts og
þjónustu að fjölbreytnin verði sem mest og hag-
kvæm nýting fjármuna náist.
Að tryggja að söfnin ráði yfir nýjustu tækni hverju
sinni til öflunar og miðlunar upplýsinga.
Að tryggja að notendur safnanna hafi ekki síðri að-
gang að upplýsingum til þekkingarauka og afþrey-
ingar en best gerist annars staðar á landinu.
BÓKASAFNIÐ 21. ÁRG. 1997 13