Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1917, Page 89

Nú á margur bágt
89
sögum og alt er fært á verra veg fyrir mótstöðumönn-
unum. Menn hafa hvað eftir annað rekið sig á, að frá-
sagnir um hryðjuverk óvinanna, sem enda vottfast hafa
verið nákvæmlega útskýrð í blöðunum, hafa verið upp-
spuni frá rótum. Það hefur ekki í margar aldir verið
lógið eins mikið eins og á þessum ófriðarárum, en öllu
er trúað. Heimska mannkynsins er endalaus og botn-
laus. —
Ófriðurinn hefur gengið öðru vísi en Pjóðverjar ætl-
uðu, er þeir sögðu Rússum og Frökkum stríð á hendur.
Peir gerðu þá ráð fyrir, að þeir mundu vinna París og
brjóta Frakka á bak aftur í byrjun septembermánaðar.
Nú þrá í raun og veru margar miljónir manna frið á
Pýskalandi, engu síður en í öðrum löndum. Menn sjá
þar hundrað þúsundum saman, hve stríðið er ilt.
Árið sem leið komu út tvær bækur á Pýskalandi,
sem hjer skal minst á, önnur eftir dómara einn, sem
heitir Albert Hellwig, en hin eftir Fr. W. Foer-
ster, prófessor í uppeldisfræði í Munchen. Peir segja
báðir, að af hundrað þúsundum manna, þeirra sem af
eigin reynd þekkja stríðið, muni 99999 hata það. Peim
þykir báðum jafnlítið koma til þeirra manna, sem sitja
heima, í skjóli hersins, og vekja þar vígahug í mönnum.
Bækur þessara manna eru mest um áhrif stríðsins á
æskulýðinn, og tala þeir aðallega um börn og unglinga
fyrir innan 18 ára aldur. Peir kveða stríðið, að frátekn-
um fyrstu mánuðunum tveimur, hafa haft mjög ill áhrif.
Margir foreldrar hafi mikla áhyggju af því, hve stríðið
hafi vond áhrif á hegðun barnanna. Alls konar agaleysi
og glæpir fara vaxandi. Hellwig segir, að það hafi skað-
leg áhrif á börn að láta þau leika hermenn, og Foerster,
að þau hafi miklu betra af því að læra að uppfylla skyldu
sína daglega en að læra heraga. Hann kveður það mjög
áríðandi, að börnin verði eigi fyrir áhrifum hatursfullra