Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 02.02.1969, Page 34

bygging, enda er talið að lífverurnar stuðli sjálfar mjög að
samkornun moldarinnar. Hinn mélukenndi (byggingarlausi)
jarðvegur móanna hér á landi, er því ekki líklegur til að
búa yfir miklu lífi.
Efnasamsetning jarðvegsins hefur að sjálfsögðu mikil
áhrif á allt jarðvegslíf. Má almennt telja, að því meiri og
fjölbreytilegri sem næringarefnin eru, því auðugra er lífið
í jarðveginum. Mikið magn eins eða fáeinna næringarefna,
hefur þó lítið að segja ef önnur skortir að tiltölu. Gildir þar
að jafnaði reglan, að það næringarefni, sem minnst er af tak-
markar mest. Yfirleitt er talið að hæfilega kalkborinn jarð-
vegur sé hentugri jarðvegslífinu, en súr jarðvegur.
Flestar jarðvegsverur lifa að meira eða minna leyti á rotn-
andi og hálfrotnuðum leyfum dýra og jurta. Einkum eru
það grænu plönturnar, sem leggja slíkt efni til. Gróðurinn
á yfirborði jarðvegsins er því mjög mikið atriði fyrir jarð-
vegslífið. Er það yfirleitt því auðugra, sem gróðurinn er
meiri og auðugri, og í gróðurlausu landi er að jafnaði lítið
líf í jarðveginum.
Hérlendis er rotnun jurtanna fremur hæg, og liggur því
jafnan fyrir mikið magn lífrænna efna í efstu lögum jarð-
vegsins (moldinni). Þetta verkar efalaust örvandi á sumar
jarðvegsverur, enda virðast þær hafa nóg að bíta og brenna.
JARÐVEGSVERUR
(ALMENNT)
Þess var áður getið, að mikil skipti á lífverum ættu sér stað
milli moldar- og loftheimanna, auk þess sem lífið er jafnan
fjölbreyttast á mörkum þessara heima. Margar lífverur búa
hluta af ævi sinni í moldinni. Þannig er það t. d. með mörg
æðri skordýr (flugur, fiðrildi, bjöllur o. fl.). (Talið er að um
95% allra skordýra lifi einhvern hluta ævi sinnar í jarðveg-
inum.)
Lirfur þeirra lifa oft og nærast í efstu lögum jarðvegsins
og í yfirborði hans, og púpustigin (dvalastig) er oft að finna
36