Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 02.02.1969, Page 36

á ólífrænum efnum eingöngu (ýmsar bakteríur), aðrar bæði
á lífrænum og ólífrænum (sveppir, dýr), og loks eru nokkur,
sem eingöngu lifa á öðrum lífverum (rándýr).
Fátt virðist því sameiginlegt með verum þessum, nema ef
vera skyldi smæð þeirra. Langflestar eru svo smávaxnar, að
þær greinast naumlega með berum augum og margar alls
ekki. Ánamaðkar eru risar í ríki jarðvegsveranna, og mold-
vörpum og músum verður helzt líkt við stórhvelin í ríki
Ægis. Stærð jarðvegsveranna virðist yfirleitt miðast við það,
að þær geti ferðast fyrirhafnarlítið um hin örsmáu holrúm
og ganga, sem verða milli moldarkornanna, eða komizt rúm-
lega fyrir í þeim.
Mörg jarðvegsdýr eru langvaxin, miðað við breidd, og
virðist það annað megineinkenni þeirra, og miðar sjálfsagt
að því sama, að auðvelda þeim hreyfingar. Þess vegna flokk-
ast mörg jarðvegsdýr undir almenna heitið ormar.
FLOKKUN JARÐVEGSVERANNA
Að sjálfsögðu eru jarðvegsverurnar flokkaðar niður á sama
hátt og aðrar lífverur í skyldleikakerfi. Er þeim þá oftast
fyrst skipt í plöntur og dýr, og síðan í svonefndar fylkingar
og flokka. Nú orðið tíðkast einnig að skipta fyrst í þrjá flokka
eða ríki, og verður þá skyldleikakerfið þannig (samanber síð-
ari hluta þessarar greinar):
Frumverur: Bakteríur
Geislasveppir (Actinomycetes)
Blágrænuþörungar.
Plöntur: Sveppir (og Skófir)
Mosar
Þörungar
Æðri plöntur (fósturplöntur).
Dýr: Frumdýr (ýmsir flokkar)
Þyrilormar
Iljóldýr
38