Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 02.02.1969, Page 60

Nokkrar þeirra eru innfluttar á síðari tímum, og finnast
aðeins á örfáum stöðum í landinu. Aðeins tvær virðast vera
algengar um land allt, þ. e. tegundirnar Dendrobaena octa-
edra (brúnmaðkur) og Lumbrius rubellus (rauðmaðkur), en
sá síðarnefndi er þó einkum í ræktuðu landi.
9. Lindýr (Mollusca) eru meðalstór dýr með ýmsu lagi,
yfirleitt lin viðkomu, slímug og útlimalaus. Flest þeirra eru
sjódýr, en fáein lifa í vötnum og á landi. Mörg þeirra mynda
utanum sig kalkskeljar, sem ýmist eru tvöfaldar (samlokur)
eða aflangar og skrúfulaga, og nefnast þá sniglar eða kuð-
ungar.
Nokkrar tegundir landsnigla (Pulmonaria) eru til hér á
landi, og lifa í mosa og rökum sverði, en fara ekki að ráði
niður í jarðveginn. Þar sem mikið er af þeim, geta þeir þó
haft nokkur áhrif á jarðvegsmyndunina. Brekkusnigillinn
(Agrolimax agrestis) er þekktastur snigla hér, en hann er
kuðungslaus, og algengur í rökum brekkum. Þekktar eru um
30 tegundir land- og vatnasnigla á íslandi. (Mandahl-Barth,
1939)
10. Liðdýr (Arthropoda) hafa liðskiptan bol og útlimi.
Þau hafa utan um sig hýði úr svonefndu kítini, sem verkar
sem stoðvefur og kemur í stað beina hjá hryggdýrum. Fyrir
bragðið verða þau að hafa hamskipti, þegar þau vaxa. Ham-
skiptin eru jafnan nokkrum örðugleikum bundin, einkum
fyrir landdýrin. Því er það líklega, að mörg þeirra taka lit
vöxt sinn áður en þau fá utanum sig hina hörðu skel og hið
endanlega form. Mörg þeirra eru jarðvegsdýr á þessu vaxt-
arskeiði (lirfustig), en gerast síðan loftdýr.
Liðdýrin eru afar fjölbreytt og margvísleg og fjöldi þeirra
óskaplegur. Af þeim eru þekktar margfalt fleiri tegundir,
en af öllum öðrum dýrum til samans. Form liðdýranna er
svo margbreytilegt, að ógerningur er að lýsa því sem heild,
heldur verður að lýsa einstökum flokkum þeirra.
Helztu flokkar liðdýranna eru þessir: Krabbadýr, marg-
fætlur, kóngurlóardýr, skordýr.
Krabbadýr (Crustacea) eru sem kunnugt er flest sædýr eða
vatnadýr, en örfá þeirra geta einnig lifað í rökum mosa og
02