Frjáls verslun - 01.07.1998, Blaðsíða 20

Stjórnendur í fyrirtækjum
að skipta um starf og hafni bónorðinu.
Enda má segja að í því felist upphefð
að lenda í sigtinu, það kitlar egóið! Og
mörg dæmi eru um að fólk, sérstak-
lega almennir stjórnendur, nýti sér það
til að þrýsta á launahækkun hjá vinnu-
veitanda sínum! „Hausaveiðarinn” hef-
ur hengt á hann verðmiða.
Að sögn manna hjá ráðningarstof-
um er aðeins lítill hluti almennra starfa
auglýstur í dagblöðum, kannski frá 5
til 10%. Talan liggur ekki fyrir og er
áætluð. Algengasta aðferðin við ráðn-
ingar hérlendis í almenn stjórnun-
arstörf - sem önnur störf - er að fólk
159 sljómendur. MeOallekjur 620 þúsund á mánuði.
20
10
I I I I
Undir 400 þús. 400-500 þúsund 500-600 þúsund 600-800 þúsund 1! yfir 1 millj. HHHI
-————-—■ —
Tekjudreifingin hjá 159 þekktum stjórnendum í at-
vinnulífinu, samkvœmt Tekjublaði Frjálsrar verslun-
ar. Meðaltekjurnar eru um 620 þúsund á mánuði.
Alls 14 þeirra hafa tekjuryfir 1 milljón á mánuði.
látí skrá sig hjá ráðningarstofum og eftír það fer boltínn að rúlla. í
því góðæri, sem nú rikir er fólk tilbúnara tíl að slá til og skipta um
starf. Af því leiðir að fleiri láta skrá sig á ráðningarstofum og meira
er auglýst eftír fólki. Enda verður vinnumarkaðnum núna ekki lýst
öðruvísi en með orðunum: „Það vantar fólk!”
Forstjórastöður í stærstu fýrirtækjum landsins eru aldrei aug-
lýstar nema hjá opinberum fýrirtækjum, sem eru skyldug tíl að
auglýsa, þótt yfirleitt sé búið að ákveða fýrirfram hver hreppi
hnossið - hvort sem það er innanhússmaður eða einhver með rétt
flokksskírteini. Auglýsingarnar eru þá tíl málamynda. Sú for-
stjóraráðning, sem mest hefur verið fjallað um í sumar, er ráðning
Friðriks Sophussonar, fráfarandi fiármálaráðherra og fýrrum iðn-
aðarráðherra, í starf forstjóra Landsvirkjunar. Engin lög eru tíl um
að auglýsa þurfi stöðuna og var sú leið ekki valin heldur réði
stjórnin Friðrik beint. Enginn vafi er á því að Friðrik er vel að for-
stjórastöðunni kominn - og hann er líklegast einn fárra stjórnmála-
manna sem ættí auðvelt með að fá starf í einkageiranum sem for-
stjóri. Fáum dylst þó að um pólitiska ráðningu hafi verið að ræða.
Enda trúir varla nokkur því að stjórn Landsvirkjunar hafi beitt
„hausaveiðum” við ráðningu hans; að hún hafi skyndilega komið
auga á Friðrik sem næsta forstjóra. Raunar hafði hann verið orð-
aður við starfið í meira en tvö ár.
HENTUG AÐFERÐ
Segja má að „hausaveiðar” séu hentug aðferð við að ráða í
toppstöður. Vegna krafna fýrirtækja um reynslu er yfirieitt sótt i
raðir starfandi stjórnenda hjá öðrum fýrirtækjum, fólks sem vak-
ið hefur á sér athygli fyrir störf sín og hefur eiginleika sem sóst er
eftír. Við ráðningu millistjórnenda, sem og almennra stjórnenda,
er algengasta aðferðin ennþá sú að láta ráðningarstofur annast
verkið þótt „hausaveiðar” fari þar einnig mjög vaxandi. Ekki má
heldur horfa fram hjá því að margir háttsettír stjórnendur í fyrir-
tækjum, sem hafa áhuga á að skipta um starfsvettvang en vilja
ekki láta þann áhuga uppi, melda sig __________________________
við ráðningarstofur og biðja um að
þeir séu hafðir „á bak við eyrað” ef
eitthvað spennandi reki á fjörurnar.
Þeir vilja alls ekki vera á skrá en eru
tilbúnir tíl að stökkva berist vænn bití
inn á borðið.
„Hausaveiðar” eru tiltölulega ein-
föld vinnuaðferð. Stjórnarformaður
fýrirtækis myndar yfirleitt vinnuhóp
sem skráir niður það fólk sem hefur
20
15
10
Stjórnendur fjármálafyrirtækja
73 stjórnendur. Meðaltekjur 627þúsund á mánuði.
r*T,i i
i i i i i i
verið að gera góða hluti í viðskiptalíf-
inu og hefur þá eiginleika sem leitað
er að. Það er til dæmis flett upp í bók
Fijálsrar verslunar, 100 stærstu, tíl að
fá hugmyndir um nöfn eða að farið er
í gegnum Viðskipta- og hagfræðinga-
talið tíl að kanna markaðinn. Sömu-
leiðis er spurst fyrir f viðskiptalífinu
um fólk sem hefur vakið athygli og
menn hafa trú á. Það er einfaldlega
leitað stíft. Sömuleiðis er hringt í
ráðningarstofurnar og hlerað hvort
einhver vití þar um einhvern sem gert
hafi góða hluti. Margir þeirra, sem
þekkja vel til viðskiptalífsins, hafa lent
í því að fá hringingar þar sem þeir eru spurðir hvort þeir viti um
einhvern sem þeir telji góðan og hæfan stjórnanda. Öll gengur
þessi vinna út á eitt; að fá sem flest nöfn á listann og gleyma eng-
um. Næsta skref er síðan að tálga listann niður og strika út nöfn -
fækka í hópnum.
Þegar um þrjú til fimm nöfn eru eftír á listanum fer mikil vinna
í að grandskoða hvern og einn - og finna þann rétta. Að því loknu
er erindið borið upp og fundi skotíð á með honum. „Hinn veiddi”
gefur sér yfirleitt ekki langan tíma tíl að segja af eða á um frekari
samningaviðræður. Reynslan sýnir ennfremur að það eru ekki
nærri allir sem eru tilbúnir tíl að stökkva. Sé „hinn veiddi” á ann-
að borð tíl í að taka slaginn standa sjálfar samningaviðræðurnar yf-
irleitt ekki lengi yfir. Vilji menn vinna saman þá klára þeir þetta á
nokkrum dögum - viku eða svo. Stundum kemur það fyrir að
„hinn veiddi” fari fram á of mikið eftír að samningaviðræður eru
hafnar. Hann er jú í þeirri aðstöðu að sóst er eftír honum og það
gefur honum færi á kröfum. En yfirleitt vita menn hveijar tekjur
forstjóra eru og hvaða kjör eru í gangi á forstjóramarkaðnum og
geta því gengið að því gefnu að þeir fái ekki lakari kjör. Og sé ver-
ið að ráða forstjóra í stórfyrirtæki, en þeir eru margir með tekjur
á bilinu 700 þúsund og upp í 1 milljón á mánuði, er varla rifist um
100 tíl 200 þúsund krónur tíl eða frá á mánuði. Enda eru eigendur
að leita að góðum manni sem þeir trúa að grípi tíl aðgerða sem
auki hagnaðinn - og greiði tíl baka laun forstjórans og rúmlega
það.
Fróðlegt er að skoða nánar atburðarásina við að nálgast „hinn
veidda”. Þegar þrir tíl fimm menn eru eftir á listanum, og ákveðið
hefur verið að hafa samband við þá, er nefnilega misjafnt hver tek-
ur það verk að sér. Oftast eru það stjórnarformenn fyrirtækjanna.
En stundum kjósa þeir að láta aðra um verkið og leita þá gjarnan
til ráðningarstofa og biðja þær um að taka listann og hringja. Eft-
irfarandi orðalag er þá notað; „Nafn þitt hefur komið upp sem
hugsanlegs forstjóra eða næstráðanda í fyrirtæki, gætír þú haft
______________________ áhuga á að taka starfinu?” Kosturinn
við þá aðferð er sú að menn hafa tæki-
færi tíl að neita strax í upphafi og þá
nær málið ekki lengra varðandi þann
einstakling. Sýni hann áhuga verður
hann auðvitað að fá vitneskju um
hverjir séu að falast eftír honum. Það
er þó ekki gefið upp nema að undan-
gengnu leyfi stjórnarformanns þess
fyrirtækis sem hefur áhuga. Þegar
samningalotan er hafin er það
20
Undir
400 þús.
400-500
þúsund
500-600
þúsund
600-800
þúsund
800 þús.
til 1 rnillj.
yfir
1 millj.