Frjáls verslun - 01.07.1998, Blaðsíða 54

seldi mikið. Hann kveðst alitaf hafa trúað
því að réttast væri að eiga einn þriðja hluta
eignanna í reiðufé, einum þriðja ætti að
verja í góðar ijárfestingar og ef vill mætti
nýta einn þriðja hluta fjárins sem áhættu-
fjármagn. Nathan Shapell segist ekki hafa
séð eins mikið eftir nokkrum hlut eins og
að hafa farið með fyrirtæki sitt á iilutaljár-
markað. Við fyrsta tækifæri gerði hann fyr-
irtækið aftur að sínu. Það var dýrt en þess
virði að hans sögn og þungu fargi af honum
létt. Reyndar virðast flestir þeirra fimm,
sem hér er fjallað um og hafa farið með fyr-
irtæki sín á hlutafjármarkaö, séð eftír því
og sumir keyptu íyrirtækin aftur. S9
nnam
Kona\
William Konar er 68 ára. Hann var aðeins
12 ára þegar striðið skall á og hann var
sendur í vinnubúðir. Hann auðgaðist meðal
annars á sölu matvara.
William Konar, nú 68 ára, var aðeins
12 ára þegar stríðið var að skella á. Hann
hafði misst föður sinn þegar hann var að-
eins 4 ára en móður sína, systur, barnið
hennar og eiginmann sá hann aldrei aftur
eftír að þeim var stíað í sundur. William
og bræður hans gátu haldið hópinn og
voru í vinnubúðum í grennd við Stuttgart
í Þýskalandi. Góðviljaður þýskur kokkur
hélt verndarhendi yfir þessum 12 ára
dreng og leyfði honum að laumast með
mat til bræðra sinna. Þegar bræðurnir
fengu frelsið 7. maí 1945 var William 15
ára þótt hann hefði þá þegar upplifað
meira en margur á heilli ævi.
Eftir stríð fór hann í skóla sem hjálpar-
samtök ráku og lærði ensku. Hann var
fluttur ásamt fjölda annarra munaðar-
lausra barna til Bandaríkjanna og komið
fyrir á heimili í Rochester og þar hefur
hann búið síðan. Bræður hans komu á
eftir honum til Ameríku.
William sýndi fljótt viðskiptavit og
keypti og seldi ýmislegt á námsárunum.
Þegar hann var aðeins 23 ára átti hann fyr-
irtæki með félaga sínum sem velti einni
milljón Bandaríkjadala. Aratug síðar átti
hann fýrirtækið einn, hann seldi matvöru
til verslanakeðja og veltan var orðin 3 millj-
ónir Bandaríkjadala. Hann valdi ameríska
nafnið „Clinton," á fyrirtækið. En svona
nokkuð gerist ekki af sjálfu sér. Eiginkona
hans ranghvolfir augunum þegar hún
minnist þessara ára. „Ég átti ekki eigin-
mann á þessum tíma, hann var alltaf í vinn-
unni. Einu sinni þegar kviknaði í húsinu
okkar var hann svo upptekinn að hann
sendi einn af deildarstjórum sínum til að
hjálpa við að slökkva eldinn. Hann máttí
ekki vera að því að koma sjálfur!"
Þegar stór viðskiptavinur vildi fækka
milliliðum og hugðist flytja inn á eigin
spýtur tók William til sinna ráða. Hann
neitaði boði um að selja og fór út í að
stofna eigin matvöruverslanir. Þær voru
frekar smáar í sniðum en verðið var lágt
og verslunarstjórinn fékk hluta af hagn-
aðinum hverju sinni. Dæmið gekk upp,
William hagnaðist Hann seldi fyrirtækið
og var kominn á eftirlaun 52 ára. Ekki var
hann þó af baki dottinn, því hann fór út í
fasteignaviðskipti og lætur vel af sér. „Því-
líkt land, Bandaríkin!" segir hann kankvís
ásvip. S9
Jack Tramiel
Jack Tramiel fór einnig til Bandaríkj-
anna eftir að hafa upplifað hörmungar
stríðsins í útrýmingarbúðum. Faðir hans
lést þar eftir að bensíni hafði verið spraut-
að í hann. Hinn illræmdi Joseph Mengele
hafði skoðað þá feðga og sannfærst um að
þeir gætu unnið. Móðir hans lifði stríðið af.
Jack gekk í bandaríska herinn og starf-
aði í hernum í tjögur ár. Eftir herþjónustu
vann hann við ýmiss konar viðgerðir á vél-
um, þá kvæntur konu sem einnig hafði lif-
að af vist í útrýmingarbúðum Nasista. Jack
gerði meðal annars við ritvélar og varð
vinnuveitanda sínum úti um risasamning
við herinn um viðgerðarvinnu. Þegar
vinnuveitandinn neitaði honum um kaup-
hækkun tyrir vikið sagðist Jack ekki vinna
fýrir heilalaust fólk og hætti! Hann fór sjálf-
ur út í rekstur, gerði
við ritvélar fýrir
Fordham háskólann
og keypti lúnar og bil-
aðar ritvélar, gerði við
þær og seldi aftur.
Seinna stofnaði hann
innflutningsfyrirtæki
í Toronto í Kanada. A
ýmsu gekk og fyrir-
tækið seldi reiknitölv-
ur ásamt ritvélum.
Fyrirtækið Texas
Instruments sá fyrir-
tæki Jacks Tramiel,
Commodore, fyrir ör-
flögum. Tölvurnar
seldust svo vel að
Jack Tramiel var aðeins 10 ára þegar
stríðið skall á. Hann hagnaðist á því að
gera við og selja skrifstofuvélar -
sömuleiðis var hann frumkvöðull í
tölvugeiranum. Hann er sá eini þeirra
sem er þjóðþekktur í Bandaríkjunum.
Texas Instruments
sá sér leik á borði og
framleiddi eigin tölv-
ur sem seldar voru á
lægra verði en hinar.
Jack Tramiel sór að
verða aldrei aftur
háður stórum birgi.
Seinna átti hann sjálf-
ur eftir að velgja
tölvurisum undir
uggum með nýjum
örgjörva. Hann bauð
lægra verð á tölvum
en aðrir við litla
hrifningu þeirra.
Hann þótti harður í
viðskiptum, bæði við
54