Morgunblaðið - 17.01.2002, Blaðsíða 30

LISTIR
30 FIMMTUDAGUR 17. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞAÐ er eins og þessi kvikmynd
hans Frédric Klapisch sé handrit sem
hafi verið verðlaunað í keppni um
framtíðarsýn unga fólksins á 21. öld-
ina, og hafi verið verðlaunað með því
að vera kvikmyndað. Og það verður
ekki annað sagt en að framtíðarsýn
hans og samstarfsmanna sé furðuleg
og líka fyndin.
Gamlárskvöld er að renna upp og
stutt í að 21. öldin renni upp, og Arth-
ur og félagar hans halda geðveikt
partí. Arthur er um tvítugt, atvinnu-
laus og nennir ekki að pæla í framtíð-
inni, þótt félagarnir séu flestir
ákveðnir að gera eitthvað nýtt og
spennandi. Því er Lucie kærastan
hans líka ákveðin í, hún ætlar að
verða ólétt þetta kvöld. Arthur vill
það ekki en þar sem hann fær að
skyggnast inn í framtíðina, er aldrei
að vita nema hann skipti um skoðun.
Þetta er all-súrrealísk kvikmynd
mynd, þar sem mýs og menn geta
skoppað milli framtíðar og nútíðar,
sem skapar á stundum farsakenndan
fíling. Margar hugmyndir handrits-
höfunda og leikstjóra um framtíðina
eru skemmtilegar og frumlegar. Boð-
skap myndarinnar er hinsvegar kom-
ið á skila á nokkuð grófan og end-
urtekinn hátt auk þess að vera ekki
svo nýstárlegur. Málið er s.s að vera
opinn fyrir nýjum hugmyndum og
ekki dæma fyrir fram eitthvað sem
maður veit ekkert um. Að þora að tak-
ast á við framtíðina og ábyrgðina sem
fylgir fullorðinsárunum.
Það er eilífðar kyntákn franskrar
kvikmyndagerðar, Belmondo, sem
leikur annað aðalhlutverkið, og það er
gaman að sjá gamla standa sig vel. Á
móti honum leikur Romain Duris sem
er einn af betri frönsku ungu leikur-
unum og stendur sig vel hér í hlut-
verki hins áttavillta Arthurs.
Ef til vill er án efa mynd full af
skondnum uppákomum og skemmti-
legum hugmyndum. Hún hefði þótt
mátt vera mun hnitmiðaðri á alla vegu.
KVIKMYNDIR
Háskólabíó
Filmundur/Frönsk
kvikmyndahátíð
Leikstjóri: Cédric Klapisch. Handrit:
Santiago Amigorena og Alexis Galmet.
Kvikm.t: Philippe Le Sourd. Aðalhlutverk:
Jean Paul Belmondo, Romain Duris, Gér-
aldine Pailhas og Emanuelle Devos.
Frakkland. 98 mín. Warner Bros 1999.
PEUT-ETRE / EF TIL VILL Frönsk framtíðarsýn
Hildur Loftsdóttir
NÝJASTA teiknimyndin úr
smiðju Disney-risans er skýrt
merki um að tilfinnanlega sé farið
að skorta nýjar hugmyndir innan
vébanda fyrirtækisins. Þetta forn-
fræga brautryðjendafyrirtæki
gæðateiknimynda hefur reynslu,
fjármagn og tækni til að gera hvað
sem er, en er eingöngu að tyggja
upp nýjar útgáfur af sömu hug-
myndunum, um leið og það færist
sífellt nær hinni stöðluðu Holly-
wood-spennumynd.
Þetta þarf þó ekki að koma á
óvart þar sem ætla má að tölvu-
teiknimyndin eigi eftir að gera
sterkt tilkall til hinnar gróðavæn-
legu hasarmyndagreinar á næstu
árum, enda er sá miðill best til
þess fallinn að útfæra sífellt stór-
kostlegri sprengingar og æsilegri
eltingarleiki.
Atlantis: Týnda borgin er nokk-
urs konar samsuða gamalla og
nýrri ævintýra, þar sem ungur
eldhugi, sem hlaut fornleifa-
áhugann í vöggugjöf frá afa sínum,
fylgir sannfæringu sinni og fer að
leita hinnar týndu borgar Atlantis.
Ferðin reynist hið mesta ævintýri,
en í borginni týndu ríkja talsvert
önnur lögmál en ofansjávar.
Í myndinni er horfið frá hinu
hefðbundna söngskotna frásagnar-
formi Disney-teiknimyndanna, og
persónur eru skarpar og „óbarna-
legar“ ef svo má að orði komast.
Handritshöfundurinn leikur sér
nokkuð með persónusköpun í föru-
neyti eldhugans unga, Milo Thacth
(leikinn af Michael J. Fox í ensku
útgáfunni). Oft er þar hitt á mjög
fyndna strengi en sagan í heild er
illa samsett moð, sem hefur alvar-
legar gloppur.
Grunnþema síðustu Disney-
teiknimynda, þ.e. átök vestrænnar
vísindahyggju og hins andlega og
náttúrulega, birtist hér á bjagaðan
hátt, í einhvers konar kristals-
orkuþema. Oft vantar hreinlega
kraftinn í myndirnar, þó svo að til-
komumikilar sjónrænar myndir af
borginni Atlantis og náttúruafl-
anna í kringum hana njóti sín oft
vel.
Það er vonandi að Disney fari
ekki mikið lengra í þá átt sem
stefnt er með Atlantis: Týnda
borgin.
KVIKMYNDIR
Sambíóin, Háskólabíó
Leikstjórn: Gary Trousdale, Kirk Wise.
Handrit: Tab Murphy. Leikraddir: Michael
J. Fox, James Garner, Cree Summer, Jim
Varney, Corey Burton o.fl. Tónlist: James
Newton Howard. Sýningartími: 93 mín.
Bandaríkin. Walt Disney Pictures, 2001.
ATLANTIS: THE LOST EMPIRE
(ATLANTIS: TÝNDA BORGIN) Heiða Jóhannsdóttir
Undarleg samsuða
ÞAÐ er ekki sérlega aðlaðandi
mynd sem Ingólfur Margeirsson
dregur upp af íslenskum stjórnmála-
mönnum í sjónvarpsleikritinu Fram-
boðsmyndir sem sýnt var sl. sunnu-
dagskvöld.
Þannig er að Lýðræðislegi fram-
faraflokkurinn hefur verið stofnaður
nú rétt fyrir kosningar, og rétt einsog
aðrir, þarf flokkurinn að auglýsa sig
og sitt fólk. Þessi litla saga gerist í
ljósmyndadeild auglýsingastofu, þar
sem forystufólk flokksins hittist í
myndatöku.
Hinn gamli Valur, og Lýður sem er
miðaldra flokksformaður, virðast
vera úrköst úr stjórnmálum. Menn
sem hafa enga hugsjón, heldur hanga
einsog hundar á roði í fyrrverandi
völdum, einsog það sé aldrei tími til að
hætta. „Að láta drauma sína rætast
og fá að framkvæma hugsjónir sínar
og stefnu“ þýðir í rauninni bara að
verða voldugur og auðugur. Í bak-
tjaldamakkinu sem þarna fer fram
kemst upp að flest eru þau ekki viss
hvað þau vilja og þurfa lítið til að
skipta um skoð-
un, hvað þá unga
poppstjarnan
Ari Þór sem veit
ekki einu sinni
hvað pólitík er.
Ég ákveð að
giska ekkert á
hvort Ingólfur
hafi sérstakar
fyrirmyndir að
persónum. Þær
eru þó „skemmti-
lega“ íslenskar að mörgu leyti. Þótt
margir beri sömu einkenni þessa mið-
ur ágæta fólks, þá hef ég nú meiri trú
á íslenskum stjórnmálamönnum en
svo að þetta sé einkennandi fyrir þá
alla. Hér sést varla ljós blettur á fólk-
inu, sveita- og meðaljónsmennskan
ræður hér ríkjum. Sagan sjálf er lag-
leg, fléttan ágæt og margir ágætir
punktar sem einkenna samtímann
koma fram. Samt er leikritið ekkert
sérlega spennandi, það vantar spennu
í framvinduna. Ég geri mér grein fyr-
ir að aðstæður við leikritaskrif fyrir
Sjónvarpið eru takmarkaðar við
svæði, og það setur einnig vissar
hömlur á leikstjórann, sérstaklega í
myndrænni tjáningu sinni. Halli
Helgasyni hefur þó tekist að ná fram
góðum leik þessara ágætu leikara, en
þar fer Kjartan Guðjónsson fremstur
meðal jafningja, enda hlutverkið hans
húmorískast.
SJÓNVARPSLEIKRIT
Ríkissjónvarpið
Leikstjórn: Hallur Helgason. Handrit: Ing-
ólfur Margeirsson. Aðalhlutverk: Jóhann
Sigurðarson, Sigurður Hallmarsson,
Kjartan Guðjónsson, Halldóra Björns-
dóttir, Rúnar Freyr Gíslason og Þorsteinn
Gunnarsson. 36 mín. Sýnt á RÚV 13. jan-
úar 2002.
FRAMBOÐSMYNDIR
Hundar á roði
Hildur Loftsdóttir
Ingólfur
Margeirsson
LUCIANO Pavarotti er enn að
gera það gott, ef marka má dóm
Rodneys Milnes í breska dag-
blaðinu Times á mánudag. Tilefni
skrifanna er sýning á Toscu eftir
Puccini í Covent Garden á föstu-
dagskvöldið, þar sem Pavarotti
söng hlutverk Cavaradossis.
Gagnrýnandinn segir frá því að
aðfaranótt fimmtudags hafi móð-
ir Pavarottis látist og söngvarinn
hafi þurft að fljúga strax heim til
Ítalíu en hafi náð til baka fyrir
sýningu. Hann segir að varla
verði sýningin dæmd af óhlut-
drægni í ljósi erfiðra aðstæðna
Pavarottis. Þó undrast hann hve
vel söngvarinn var á sig kominn
og afslappaður og hve fullkominn
söngur hans var þrátt fyrir allt.
Rodney Milnes segir að það væri
móðgandi fyrir jafn greindan
mann og Pavarotti að fjalla um
hann eins og rödd hans hefði
ekkert látið á sjá með aldrinum,
en söngvarinn er nú 66 ára. Hann
segir að rödd Pavarottis hafi þó
ekki glatað nema svolitlu af safa-
ríkri hunangsáferð sinni og að
hún sé ekki alveg jafn blæ-
brigðarík og áður. Engu að síður
sé tónmyndun hans fullkomin og
tónninn stöðugur sem klettur og
hann geti sungið veikasta pianiss-
imo af stakri snilld. Hin gömlu
góðu einkenni þessa frábæra
söngvara séu í grundvall-
aratriðum öll enn fyrir hendi,
óskeikul hendingamótun og tækni
sem fleytir röddinni ljúflega og
áreynslulaust yfir samhljóða og
frá orði til orðs á algjörlega full-
kominn hátt, af miklum þokka og
fegurð; Pavarotti njóti enn sinnar
einstöku tónlistargáfu. Söngur
hans sé enn stórkostlegt undur,
þrátt fyrir aldurinn.
Pavarotti var gríðarvel tekið í
Covent Garden og tilfinn-
ingaþrungnum fagnaðarlátum óp-
erugesta ætlaði seint að linna.
Pavarotti hefur ekki sungið á
sviði í London síðan árið 1995.
Hann helgaði söng sinn í Toscu
minningu móður sinnar, en strax
eftir sýningu hélt hann heim til
Ítalíu til að vera við útför móður
sinnar á sunnudag.
Reuters
Luciano Pavarotti og Carol Vaness í hlutverkum sínum í Toscu. Myndin
var tekin á æfingu í Covent Garden 8. janúar, en sjö ár voru þá liðin frá
því að Pavarotti steig á óperusvið í London.
Pavarotti er ennþá undur
FINNSKA myndlistarkonan Hel-
ena Hietanen opnar í dag sýningu í
i8 galleríi. Helena sýnir rýmis-
tengda skúlptúrinnsetningu gerða
úr ljósleiðurum, sem hún kennir við
„tækniblúndur“ og sameinar kven-
legt tilfinninganæmi hefðbundinna
handverkslista og háþróaða tækni
nútímans. Verkið er unnið úr ryð-
fríu stáli, ljóskösturum með haló-
genljósum, glerskífum og ljósleið-
urum sem ofnir eru í fíngert
mynstur. Hvert mynstur á sinn sér-
staka ljósgjafa, sem ferðast um ljós-
leiðaraþræðina gegnum litbrigði og
hreyfingu glerskífunnar. Þannig
vefur listamaðurinn vef sjónrænnar
ljóshreyfingar. Hún vinnur jafn-
framt verk sín með hliðsjón af rými,
og ræðst endanlegt form skúlptúr-
innsetninganna því af hæð og gerð
rýmisins sem unnið er með hverju
sinni.
Helena Hietanen er fædd árið
1963. Hún er í hópi þeirra ungu og
upprennandi samtímalistamanna frá
Finnlandi sem hafa vakið athygli í
Evrópu síðastliðin ár. Hún var
fulltrúi Finnlands á Feneyjatvíær-
ingnum 1997 en árið 2000 hlaut hún
ríkisverðlaun Finnlands fyrir list
sína.
Sýningin verður opnuð kl. 17 í
dag og stendur til 2. febrúar.
Vefur sjónrænnar
ljóshreyfingar í i8
Finnska myndlistarkonan Hel-
ena Hietanen sýnir Tækniblúnd-
ur í i8 galleríi.
Framtíðin er annað land er eftir Þor-
vald Gylfason og hefur að geyma nýtt
safn 42 ritgerða um efnahagsmál og
hagfræði auk inngangs. Þetta er
sjötta ritgerðasafn höfundarins. Efni
bókarinnar er
skipt í sex bálka.
Fyrsti bálkur nefn-
ist Stjórnmál og
saga. Þar er
fjallað um framtíð
Reykjavíkur, ólíkar
lífsskoðanir og
stjórnmálastefn-
ur, magnlaust al-
menningsálit og
verzlunarsögu í 60 ár. Annar bálkur
ber heitið Fjármál og framleiðni og
fjallar um afstöðu manna til eigin fjár
og annarra, um ólíkan féþroska
þjóða, peninga, verðbólgu, atvinnu-
leysi og lífskjör. Þriðji bálkur heitir
Krónan og evran. Þar er fjallað um
gengi krónunnar og gengisfall og fyr-
irkomulag gengismála. Fjórði bálk-
urinn heitir Hagvöxtur og menntun.
Þar er að finna ýmislegt efni um
helztu uppsprettur hagvaxtar um
heiminn. Í fimmta kafla, sem heitir Til
hafs, er linsunni beint að landi og sjó í
samhengi við aðra þætti efnahagslífs-
ins, þar á meðal menntamál. Sjötti og
síðasti bálkurinn heitir Önnur lönd.
Þorvaldur Gylfason er rannsóknar-
prófessor í hagfræði við Háskóla Ís-
lands.
Útgefandi er Háskólaútgáfan. Bók-
in er 368 bls. kilja og innbundin. Verð:
4.500 kr., kilja 3.500 kr.
Hagfræði
ÞESSI rómantíska sveitasaga
gerist í fallegu smáþorpi á Britt-
aníuskaga Frakklands. Tvær ung-
ar dömur flytjast þangað frá París
og kaupa á uppboði gamalt bar-
borð. Það á sér langa og drama-
tíska sögu sem stelpurnar kynnast
nánar í gegnum fólkið í þorpinu.
Sagan nær allt frá 1912 til ársins
1975 og rifjar upp ástir og örlög
Marie og Jean sem hafa þekkst
alla ævi.
Hugmyndin að tengja saman nú-
tíma og fortíð með barborðinu –
sem er afskaplega frönsk og frek-
ar væmin – er alveg upplögð til að
segja sögu sem gerist á svo
löngum tíma og ná fram þessum
sérstaka franska anda, þar sem
drykkja gegnir stóru samfélags-
legu hlutverki og bregður upp nos-
talgískri mynd af sögu Frakk-
lands.
Það er eins og handritið sé
byggt á bók og einstaka kaflar
valdir til að segja söguna. Hún er
þó heldur sundurleit og tíðindalítil.
Því miður. Leikstjórnin mætti
vera mun sterkari. Myndin byggist
á atriðum sem eiga að vera drama-
tísk, fyndin, furðuleg eða upplýs-
andi á einn eða annan hátt, en ein-
hvern veginn hafa þau öll sama
flata og ástríðulausa yfirbragðið.
Persónurnar eru heldur ekki
sérlega aðlaðandi. Jean er óskap-
lega durtslegur og Marie hefði
mátt vera mun meira heillandi.
Það stakk í augun að sjá fertuga
leikara leika skötuhjúin þegar þau
áttu að vera rúmlega tvítug og
leikstjórinn hefði vel mátt velja
yngri eða bara fleiri leikara í hlut-
verkin. Áhorfendur eru vanir því.
Handrit myndarinnar minnti
mig að vissu leyti á íslenskar kvik-
myndir. Þar er verið að segja sögu
sérstaks samfélags, lýsa einkenn-
um þess með skemmtilegum uppá-
komum, en því miður er handritið
ekki nógu sterkt.
Háskólabíó
Leikstjóri: Sophie Tatischeff. Handrit:
Patrick Dewolf og Tatischeff. Kvikmt:
Jean-Claude Larrieu. Aðalhlutverk: Mir-
eill Perrier, Christophe Odent, Maurane,
Jacques Lapris og Isabelle Habiague.
Frakkland. 95 mín. Polygram Film Dist.
1998.
LE COMPTOIR / AFGREIÐSLU-
BORÐIÐ
1⁄2
Hildur Loftsdóttir