Morgunblaðið - 08.03.2003, Blaðsíða 20

ERLENT
20 LAUGARDAGUR 8. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
YASSER Arafat, forseti heima-
stjórnar Palestínumanna, hefur boð-
ið næstráðanda sínum, Mahmoud
Abbas, embætti forsætisráðherra.
Abbas hefur lengi verið talsmaður
friðsamlegra samninga við Ísraela.
Hann yrði fyrsti forsætisráðherra
Palestínumanna, en hafði þó ekki í
gær þekkst boðið því hann sagðist
vilja kynna sér nánar hvaða völd
myndu fylgja embættinu.
Abbas er 68 ára, heitir öðru nafni
Abu Mazen, og snemma á stjórn-
málaferli sínum var hann farinn að
mæla með viðræðum við Ísraela á
meðan margir aðrir Palestínumenn
vildu halda áfram vopnaðri baráttu.
Undanfarið hefur Abbas, sem lengi
hefur verið talinn líklegur eftirmað-
ur Arafats, gagnrýnt harðlega
vopnavæðingu uppreisnarinnar sem
Palestínumenn hófu gegn hersetu
Ísraela í september 2000, og hefur
hvatt landa sína til að veita friðsam-
lega andspyrnu.
„Öll fylkingabrot Palestínumanna
ættu að skuldbinda sig til að hætta
hernaðaraðgerðum í öllum myndum,
algerlega, ekki bara að hluta,“ sagði
Abbas í desember í fyrra. Palestínu-
menn ættu að hverfa aftur til þeirra
aðferða sem þeir hafi beitt í fyrstu
uppreisn sinni gegn Ísraelum á ár-
unum 1987 til 1993, til dæmis stein-
kasts, mótmælafunda og annars kon-
ar friðsamlegra andmæla.
Ekki vel tekið
Friðsamlegri afstöðu Abbas í upp-
reisninni nú hefur ekki verið vel tek-
ið af harðlínuhópum, og flestir Pal-
estínumenn eru fylgjandi
áframhaldandi vopnaðri uppreisn.
Hefur þetta komið ítrekað fram í
skoðanakönnunum.
Um umbætur á heimastjórn Pal-
estínumanna hefur hann sagt að
endurskipulagningu stjórn- og ör-
yggismála ætti ekki að andæfa þótt
hún væri gerð undir þrýstingi frá
Bandaríkjamönnum. Hann hefur
einnig lýst því yfir að Arafat hafi
fengið tækifæri til að afsala sér
nokkrum völdum og taka að sér það
táknræna hlutverk sem Bandaríkja-
menn hafa lagt til.
Arafat sé frjálst að afsala sér þeim
völdum sem honum sýnist, og fela
þau öðrum, þar sem Arafat sé rétt-
kjörinn forseti heimastjórnarinnar
og Frelsissamtaka Palestínu (PLO).
„En við munum aldrei samþykkja
það að einhverjum öðrum sé þröngv-
að upp á okkur, hver svo sem það
kynni að vera,“ bætti Abbas við.
Þótt Abbas hafi harðlega gagn-
rýnt ríkisstjórn Ariels Sharons, for-
sætisráðherra Ísraels, sagði hann í
síðustu viku að hann væri „ekki and-
vígur“ fundi með Sharon ef nauðsyn
krefði og ef það væri fyllilega í sam-
ræmi við fyrirætlanir heimastjórnar
Palestínumanna.
Á áttunda áratugnum, þegar flest-
ir Palestínumenn töldu að eina leiðin
til að tryggja öryggi sitt væri að
berjast með vopnum við Ísraela, fór
Abbas „að hugsa um það hvernig
maður ætti að takast á við fólk sem
maður þekkir ekki, og fór að þreifa
fyrir mér með það viðhorf að við ætt-
um að viðurkenna Ísrael“.
En PLO reyndi ekki af alvöru að
fylgja þeirri pólitísku leið sem Abbas
mælti með fyrr en 1982, er Ísraelar
gerðu samtökin brottræk frá Líb-
anon. Ásamt öðrum leiðtogum PLO
varð Abbas að leita hælis í Túnis til
1994.
Tengiliður í Madríd
Hann fæddist í Safed, sem nú er í
norðurhluta Ísraels, og er Ísraelsríki
varð stofnað 1948 varð hann útlagi.
Hann náði sér í gráðu í lögum frá há-
skólanum í Damaskus og tók dokt-
orspróf í sagnfræði frá Moskvuhá-
skóla. Árið 1965, er hann vann við
olíuvinnslu í Qatar, stofnaði hann
ásamt Arafat Fatah-samtökin, sem
eru meginstoðin í PLO.
Abbas var helsti tengiliður PLO
við sendinefnd Palestínumanna á al-
þjóðlegu friðarráðstefnunni í Madríd
1991, en þá litu Ísraelar á PLO sem
hryðjuverkasamtök og vildu aðeins
ræða við palestínska leiðtoga sem
búsettir voru á Vesturbakkanum og
Gaza-svæðinu sem meðlimi í jórd-
önsku sendinefndinni.
Árið 1993 hafði Abbas umsjón með
leynilegum tengslum sem urðu að
Óslóarsamkomulaginu, en sam-
kvæmt því viðurkenndu Ísraelar
PLO og öfugt og Palestínumenn
fengu takmarkað sjálfsforræði á
Vesturbakkanum og Gaza.
Arafat býður Mahmoud Abbas embætti forsætisráðherra Palestínumanna
Hvetur til friðsam-
legrar andspyrnu
Ramallah. AFP.
Reuters
Mahmoud Abbas ræðir við fréttamenn á skrifstofu sinni í Ramallah á Vesturbakkanum.
FLAK alsírsku farþegaþotunnar
er fórst í flugtaki í fyrradag við
flugvöllinn í Tamarasset í suður-
hluta landsins í fyrradag. Eins og
sjá má brann vélin að mestu er
hún brotlenti. Alsírsk stjórnvöld
sögðu í gær að eldur í hreyfli hefði
valdið því að þotan fórst. Hún var
af gerðinni Boeing 737-200, smíð-
uð 1982, í eigu alsírska flugfélags-
ins Air Algerie og með henni voru
um hundrað manns. Allir fórust,
utan einn.
Í gær var nokkuð óljóst hversu
margir voru um borð í vélinni, en
fregnir í fyrradag hermdu að af
103 um borð hefðu 102 látist, en í
gær hafði tala þeirra er um borð
voru verið lækkuð um einn til
þrjá, því ekki var fyllilega ljóst
hvort allir sem áttu miða með vél-
inni hefðu farið um borð.
Sögðu sjónarvottar að eldur
hefði komið upp í hreyfli er vélin
var komin á fulla ferð í flugtak og
hún þá fariðút af flugbrautinni og
brotlent. Samgönguráðherra Als-
írs, Abdelmalek Sellal, sagði í gær
að frumrannsókn hefði sýnt að
eldur hefði kviknað í hægri hreyfl-
inum, en orsök eldsins væri enn
ókunn. Maðurinn sem lifði slysið
af er 28 ára alsírskur hermaður,
Youcef Djillali. Hann er alvarlega
slasaður en úr lífshættu. Flestir
um borð í vélinni voru Alsíringar
en einnig voru með henni nokkrir
Frakkar.
Þetta mun vera mannskæðasta
flugslys sem orðið hefur í Alsír og
í fjórða sinn sem þota frá Air Alg-
erie, sem var stofnað 1965, lendir í
slysi þar sem manntjón verður.
Reuters
Eldur í
hreyfli tal-
in orsökin
Fregn um
handtöku
bin Laden-
sona neitað
RÁÐHERRA í héraðsstjórn Baluk-
istan í SV-Pakistan sagði í gær að sjö
al-Qaeda-liðar hefðu verið felldir í
hernaðaraðgerð í Afganistan, næst
landamærunum að Pakistan, og að
tveir synir Osama bin Ladens kynnu
að hafa særzt í átökunum. Fulltrúar
Bandaríkjastjórnar vísuðu því hins
vegar á bug að synirnir hefðu verið
handteknir, eins og pakistanski ráð-
herrann fullyrti.
Áköf leit virðist nú standa yfir að
felustað al-Qaeda-leiðtogans. Hátt-
settur embættismaður pakistanskra
öryggismálayfirvalda, sem ekki vildi
láta nafns síns getið, sagði að bin
Laden gæti ekki leynzt mikið lengur,
ef upplýsingar sem fengizt hefðu frá
Khalid Sheikh Mohammed – meint-
um þriðja æðsta manni al-Qaeda sem
handtekinn var á dögunum – reynd-
ust réttar.
Leitað í NV-Pakistan
„Leitin beinist fyrst og fremst að
norðvesturhluta landamærasvæðis-
ins að Afganistan. Hún beinist líka
að fleiri stöðum á svæðinu,“ hafði
AFP í gær eftir embættismanninum.
Faisal Saleh Hayat vísaði á bug
frásögn öryggismálaráðherra Baluk-
istan-héraðs þess efnis, að tveir synir
Osama bin Ladens hefðu verið hand-
teknir. Sá hafði sagt að leyniþjón-
ustumenn á svæðinu hefðu upplýst
sig um þetta í gærmorgun; handtök-
urnar hefðu farið fram nærri bænum
Ribat í SA-Afganistan. Á þeim slóð-
um hefðu liðsmenn bandarískra sér-
sveita, afganska stjórnarhersins og
pakistanskra landamærasveita átt í
höggi við skæruliða al-Qaeda-liða.
Í Washington vísaði ónafngreind-
ur fulltrúi Bandaríkjastjórnar þess-
um fregnum líka á bug.
Osama bin Laden er sagður eiga
allt að 23 syni, og er sá elzti þeirra,
sem er 23 ára, mjög ofarlega á lista
yfir eftirlýsta liðsmenn al-Qaeda.
Islamabad, AP, AFP.
♦ ♦ ♦
FRIÐARGÆSLULIÐAR á vegum
Atlantshafsbandalagsins hófu í gær
aðgerðir í Bosníu er miða að því að
grafa undan samtökum sem hjálpa
Radovan Karadzic, fyrrverandi leið-
toga Bosníu-Serba og eftirlýstum
stríðsglæpamanni, að fara huldu
höfði.
Aðgerðirnar hafa beinst að tveim
áhrifamiklum, bosníu-serbneskum
kaupsýslumönnum sem grunaðir eru
um að hafa staðið straum af kostnaði
við að fela Karadzic, sem er eftirlýst-
ur fyrir þjóðarmorð í Bosníustríðinu
1992–95.
Skaðabætur vegna Srebrenica
Bosnískur mannréttindadómstóll,
skipaður innlendum og erlendum
dómurum, skipaði bosníu-serbnesk-
um yfirvöldum í gær að greiða yfir
tvær milljónir dollara í skaðabætur
vegna fjöldamorðanna í Srebrenica
1995, þar sem um 7.000 múslimir
voru myrtir. Voru þetta mestu
fjöldamorð í Evrópu síðan í seinni
heimsstyrjöld.
Grafa undan
Karadzic
Sarajevó. AFP.
TVEIR Ísraelar voru skotnir til
bana er fjórir Palestínumenn réðust
inn í landnemabyggð gyðinga nærri
Hebron á Vesturbakkanum í gær, en
þeir voru allir fjórir skotnir sjálfir.
Átta særðust í árásinni, eftir því sem
ísraelsk öryggismálayfirvöld
greindu frá.
Skotárás á
Vesturbakka
Jerúsalem. AFP.
♦ ♦ ♦