Morgunblaðið - 08.03.2003, Blaðsíða 28

HEILSA
28 LAUGARDAGUR 8. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Úrval-Útsýn í Smáranum
Opið sunnudaginn 9. mars
frá kl. 13-16
• Eigum enn nokkur sæti laus í rauðar brottfarir
í sumar með 9 þús. kr. afslætti á mann.
Síðasti bókunardagur er 20. mars.
• Skotland – Ísland – Beint leiguflug til Glasgow
28/3-30/3 – síðustu sætin
Brottför frá Keflavík kl. 9 – Frá Glasgow kl. 19.
EVRÓPURÚTUR:
Evrópurúta – Spánn og Portúgal 25. apríl til 4. maí – 6 sæti laus.
Evrópurúta – Eystrasaltslöndin 9. til 22. maí – uppselt/biðlisti.
Evrópurúta – Ítalía 21. júní til 5. júlí – uppselt.
Evrópurúta – Ítalía 5. til 19. júlí – aukaferð/sæti laus.
Evrópurúta – Mið-Evrópa 26. júlí til 9. ágúst – 4 sæti laus.
Evrópurúta – Stórborgir 15. til 28. ágúst – sæti laus.
Evrópurúta – Vínuppskeruferð 5. til 12. október – örfá sæti.
Evrópurúta – Aðventuferð Trier 23. til 30. nóv. – uppselt.
Evrópurúta – Aðventuferð Trier 30. nóv. til 6 des. – aukaferð/laus sæti.
Sími 585 4100 • www.urvalutsyn.is
Friðrik G. Friðriksson
fararstjóri Evrópurútanna
verður á staðnum
og gefur upplýsingar
LÍÐAN og heilsa barna hefur áhrif á getu
þeirra til að læra og þroskast og að sama
skapi hefur skólinn áhrif á heilsu og líðan
barnanna. Það skipti miklu máli að skapa
börnum þær aðstæður í skólanum sem efla
velferð og heilsu þeirra. Lífsleikni miðar að
því að gera nemendur að virkum ein-
staklingum í samfélaginu. Allt frá leikskóla
þarf að tryggja virka þátttöku barna í
skólastarfinu og að gera foreldrum kleift að
axla þá ábyrgð sem fylgir því að eiga barn
sem er í skóla.
Markmið heilsuleikskólans Urðarhóls eru að auka gleði og vellíðan
barnanna með áherslu á næringu, hreyfingu og listsköpun í leik.
Næring – Hollt fæði er grunnur að almennri heilsu, vellíðan, þroska og
frammistöðu alla ævi. Í æsku er mataræðið sérstaklega mikilvægt vegna
þess að á þessu tímaskeiði fer fram mesti vöxtur og þroski ævinnar. Gæta
þarf þess að börn neyti fjölbreyttrar fæðu, nægilegs vökva og að máltíðin sé
ánægjuleg og þroskandi í senn.
Hreyfing – Markviss hreyfing eflir aðhliða þroska barnsins. Barnið öðlast
betri líkamsvitund og góð líkamleg færni leiðir af sér ánægðara barn. Sjálfs-
öruggt og glatt barn á auðveldara með að hreyfa sig og tileinka sér þekkingu.
Markviss hreyfiþjálfun hefur einnig áhrif á málþroska og málskilning barna
og eykur þannig félagsfærni, leikgleði og eflir vináttubönd.
Listsköpun – Barn hefur mikla þörf fyrir að skapa og er að því allar stund-
ir í leik sínum. Það að vinna út frá eigin forsendum og með þann efnivið sem
það kýs hverju sinni gefur barni tækifæri til að þroska hæfileika sína. Skap-
andi starf eflir gagnrýna hugsun, þjálfar rökhugsun og eflir skynjun barns
og næmi fyrir umhverfinu.
Mikilvægt er að foreldrar vinni með starfsfólki leikskólanna að því að
skapa styrkan grunn að góðu og heilbrigðu lífi. Munum þó að það eru foreldr-
arnir sem bera ábyrgð á uppeldi barna sinni og höfum markmið heilsuleik-
skólans að leiðarljósi.
Aukum gleði og vellíðan barna okkar með því að taka þátt í leik og list-
sköpun þeirra, gefum þeim hollan mat og hreyfum okkur með þeim.
Unnur Stefánsdóttir, leikskólastjóri Heilsuleikskólans Urðarhóls
Anna Björg Aradóttir hjúkrunarfræðingur, Landlæknisembættinu
Frá Landlæknisembættinu
Heilsan í brennidepli
Heilsa í leikskóla
Mikilvægt að foreldrar
vinni með starfsfólki
leikskólanna
Vinkona mín á 7 ára dreng sem fór í greiningu
til sálfræðings af því hann var erfiður í skóla.
Drengurinn er alltaf þægur og góður heima fyr-
ir. Er ekki verið að senda börn of mikið í grein-
ingar og út á hvað ganga þær?
SVAR Það eru margar ástæður fyrirþví að börnum er vísað í sál-
fræðilega greiningu. Þá getur verið um
margvíslegan vanda að ræða eins og náms-
vanda, hegðunar- eða tilfinningavandamál
eða grun um seinþroska. Þegar talað er um
sálfræðilega greiningu er verið að vísa í þann
feril að greina vandamál eða skilgreina það
til að hægt sé að undirbúa og framkvæma
viðeigandi aðgerðir. Það sem notast er við í
slíku mati er til að mynda greindarpróf, sál-
fræðilegir matslistar og viðtöl við foreldra og
barn. Einnig er mikilvægt að fá sýn þeirra
aðila sem eru með barnið utan heimilis, til
dæmis kennara. Þá getur verið gott að fylgj-
ast með barni í náttúrulegum aðstæðum til
að geta betur greint ákveðin hegðunarmynst-
ur. Greindarpróf eru stundum lögð fyrir til
að meta hugræna hæfni barnsins. Þá er hægt
að sjá hverjir styrkleikar barnsins eru sem
og veikleikar. Styrkleikar gefa betri mynd af
því hvaða aðgerðir eru hentugar til að auka
getu barnsins á veikleikasviðinu. Sálfræðileg
greining er þó ekki eingöngu gerð til að at-
huga námslega stöðu barns. Þá eru fleiri
þættir skoðaðir til að mynda samskipti fjöl-
skyldunnar og tilfinningar barnsins. Í þínu
dæmi virðist helst vera um hegðunarvanda-
mál að ræða sem er aðstæðubundið við skól-
ann. Í slíkum tilvikum ræður barnið ekki við
þær kröfur sem gerðar eru í skólanum um
hegðun og vinnu. Aðstæður barnsins heima
fyrir eru allt aðrar en í skólanum og kröf-
urnar aðrar. Því er ekki óeðlilegt að barnið
sé erfitt í skóla en gott heima fyrir. Greining
á vandanum er því afar mikilvæg, ekki síst til
þess að finna eða útiloka ákveðnar orsakir.
Hegðunarvandkvæði geta verið birting-
armynd annarskonar vanda. Barnið getur til
dæmis verið með ofvirkni, athyglisbrest eða
átt við sértæka námserfiðleika að stríða. Al-
gengt er að börn með námserfiðleika eigi við
tilfinningalega og hegðunarlega erfiðleika að
stríða. Með því að ráðast að rót vandans, til
dæmis með aukinni námsaðstoð í skóla, þá
getur hegðunin batnað til muna. Því er grein-
ingin mikilvæg því hún gefur betri mynd af
vandanum og veitir betri möguleika á áhrifa-
ríkum aðgerðum. Það að börn séu greind
meira nú til dags heldur en tíðkaðist áður
fyrr er í sjálfu sér eðlilegt miðað við framfar-
ir í þekkingu á sálfræði barna. Rannsóknir
sýna einnig að því fyrr sem vandinn er
greindur því betri möguleikar eru á að laga
hann. Ef vandinn er greindur seint getur það
leitt til gremju meðal foreldra og starfs-
manna sem umgangast barnið. Misskilningur
kemur oft upp þar sem börn eru talin löt eða
óþekk og getur það leitt til þess að barnið fer
að hugsa á sama hátt um sjálft sig. Oft á tíð-
um verður greining til þess að skýra vand-
ann og minnka þar með neikvæðar hug-
myndir um barnið. Mikilvægt er að grípa
strax inní þannig að hægt verði að hjálpa
barninu og foreldrum að takast á við vand-
ann. Þannig tel ég ekki að verið sé að vísa of
mörgum börnum í greiningu því slík íhlutun
fagmanna stuðlar tvímælalaust að betri út-
komu fyrir þessi börn.
Sálfræðilegar greiningar
eftir Brynjar Emilsson
Greindarpróf
stundum lögð fyrir
...........................................................
persona@persona.is
Höfundur er sálfræðingur
fjölskylduþjónustu í Miðgarði.
Lesendur Morg-
unblaðsins geta
komið spurn-
ingum varðandi
sálfræði-, fé-
lagsleg og vinnu-
tengd málefni til sérfræðinga
á vegum persona.is. Senda
skal tölvupóst á persona@per-
sona.is og verður svarið jafn-
framt birt á persona.is.
Hvatt til
göngutúra
FJÖLDI trúverðugra rannsókna
um heilsufar hefur leitt í ljós að
einn góður göngutúr á dag getur
komið í veg fyrir alls kyns sjúk-
dóma og kvilla sem hrjá menn, að
því er segir í vefútgáfu Wash-
ington Post. Þeirra á meðal má
nefna hjartaáfall, sykursýki,
brjósta -og ristilkrabbamein, harð-
lífi, þunglyndi og getuleysi.
Samkvæmt upplýsingum banda-
rískrar stofnunar sem fylgist m.a.
með útbreiðslu sjúkdóma og
hvernig megi koma í veg þá, Dis-
ease Control and Prevention
(CDC), hreyfa um 75% Banda-
ríkjamanna sig í minna en í 30
mínútur á dag, og á það bæði við
þá sem fara í göngutúra og hina
sem stunda erfiðari æfingar. Af
þessu leiðir að um það bil þriðjung
þjóðarinnar má flokka undir kyrr-
setufólk.
Nýlega tilkynnti Bandaríska vís-
indastofnunin að líklega væru 30
mínútur daglega ekki nóg til þess
að halda heilsunni góðri. Banda-
ríkjamenn eru þess í stað hvattir
til að stunda hóflega hreyfingu í
klukkustund dag hvern. Að mati
CDC stofnunarinnar hreyfa aðeins
um 3% Bandaríkjamanna sig í 60
mínútur daglega. Átak sé því nauð-
synlegt.
Í grein Washington Post er leitt
líkum að því að líkleg ástæða þess
að fólk þar í landi hreyfir sig lítið
sem ekkert sé mikil vinna og aðrar
skyldur. Fólk áttar sig ekki á að
góður göngutúr eflir hreysti og þol
og þar með starfsþrek. Önnur get-
gáta greinarhöfunda er sú að borg-
ir Bandaríkjanna séu þannig upp-
byggðar að þær dragi úr fólki eða
jafnvel refsi þeim sem dirfast að
fara í göngutúra.
Morgunblaðið/Þorkell
Að mati CDC-stofnunarinnar hreyfa aðeins um 3% Bandaríkjamanna sig í
60 mínútur daglega.
Bridsfélag Akureyrar
Nú þegar fyrri umferð af Greifa-
tvímenningnum er lokið er staða
efstu manna þannig:
Árni Bjarnason – Ævar Ármannsson 71
Páll Þórsson – Stefán Sveinbjörnsson 54
Gylfi Pálsson – Helgi Steinsson 40
Örlygur Örlygsson – Reynir Helgason 38
Þriðja umferðin verður spiluð
þriðjudaginn 11. mars og hefst spila-
mennska kl. 19.30 stundvíslega.
Sunnudaginn 9. mars verður spilað
Norðurlandsmót í paratvímenning á
Dalvík. Nánari upplýsingar er hægt
að fá hjá Stefáni Vilhjálmssyni í síma
462 2468 eða stefan@bugardur.is og
tekur hann einnig við skráningum,
fram til kl. 19 á fimmtudag.
Bridsfélag Hreppamanna
Það er helst að frétta úr Huppu-
salnum á Flúðum að nýlega lauk
keppni í aðaltvímenningi vetrarins
og var hart barist á fjórum kvöldum,
spilað er einu sinni í viku, á þriðju-
dagskvöldum. Auk spilafélaga úr
Hreppum hafa komið til keppninnar
þátttakendur úr Bláskógabyggð og
einnig þeir Gísli Hauksson og Magn-
ús Guðmundsson úr Hraungerðis-
hreppi sem lögðu á sig að aka hingað
uppeftir og vera með í tvímenningn-
um.
Viðureigninni lauk á þennan veg:
Karl Gunnl. – Jóhannes Sigmundsson 466
Gísli Hauksson – Magnús Guðmundss. 456
Margrét Runólfsd. – Bjarni H. Ansnes 445
Ari Einarsson – Knútur Jóhannsson 439
Guðrún Einarsd. – Hreinn Ragnarsson 437
Pétur Skarphéðinss. – Magnús Gunnl. 437
Gunnar Marteinss. – Viðar Gunngeirss. 416
Ásgeir Gestss. – Guðmundur Böðvarss. 414
Skagamenn hikstuðu!
Það var ekki fyrr en í 12. umferð af
18 sem hin öfluga „briddsvél“ Skaga-
manna sló feilpúst á Opna Borgar-
fjarðarmótinu í sveitakeppni. Þá atti
hún kappi við Björtustu von Borg-
firðinga og „gömlu brýnin“ Kristján í
Bakkakoti og Örn í Miðgarði fóru
mikinn þannig að Skaginn féll með
dynk, 22–8. Samt halda Skagamenn
öruggri forystu en sveitamennirnir
koma í hnapp á eftir. Sigursveit Eyj-
ólfs á Kópareykjum stóð sig best 6.
kvöldið, fékk 50 stig eða hreint borð,
Skólastrákar Flemmings Jessens
fengu 45 stig og Hjálparsveit Sveins
Hallgrímssonar fékk 43 stig. Staðan
eftir 12. umferðir:
Skagamenn 255
Bjartasta vonin 244
Sigursveitin 214
Hjálparsveitin 211
Gullsmárabrids
Eldri borgarar spiluðu tvímenning
á tólf borðum í Gullsmáranum mánu-
daginn 3 marz. Miðlungur 220. Bezt-
um árangri náðu:
NS
Sigurþór Halldórsson – Viðar Jónsson 253
Helga Helgad. – Þórhildur Magnúsd. 245
Karl Gunnarsson – Ernst Backman 228
Sigtryggur Ellertss – Þórarinn Árnas. 226
AV
Jóhann Ólafsson – Sigurpáll Árnason 289
Helgi Sigurðsson – Sigurbjörn Ólafss. 264
Díana Kristjánsd. – Ari Þórðarson 251
Einar Markússon – Steindór Árnason 221
Spilað mánu- og fimmtudaga.
Mæting kl. 12.45.
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson