Morgunblaðið - 25.03.2003, Blaðsíða 24

NEYTENDUR
24 ÞRIÐJUDAGUR 25. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Í KÖNNUN sem Samkeppnisstofn-
un gerði á verðmerkingum í 372 sýn-
ingargluggum á höfuðborgarsvæð-
inu í þessum mánuði kom í ljós að
55% verslana í Kringlunni voru með
vel verðmerkt í gluggum og 42%
verslana við Laugaveg. Best var
staðið að verðmerkingum í Smára-
lind. Þar voru 70% verslana með óað-
finnanlegar verðmerkingar í sýning-
argluggum.
Heildarniðurstaða sýnir að verð-
merkingar voru í lagi í 51% tilvika.
Kristín Færseth deildarstjóri hjá
Samkeppnisstofnun segir að með því
að verðmerkja ekki í sýningarglugg-
um geri kaupmenn sig seka um brot
á rétti neytenda. „Samkvæmt sam-
keppnislögum er skylt að verð-
merkja í sýningargluggum í því
skyni m.a. að auðvelda neytendum
verðsamanburð og þar með stuðla að
samkeppni. Það er mat Samkeppn-
isstofnunar að núverandi ástand sé
óviðunandi fyrir neytendur. Með
breyttum samkeppnislögum hafa
samkeppnisyfirvöld nú fengið heim-
ildir til að beita fjársektum m.a. við
brotum á skyldunni að verðmerkja.
Nú þegar hefur einni verslun verið
gert að greiða stjórnvaldssekt að
fjárhæð 400.000 kr. vegna ófullnægj-
andi verðmerkinga.“
 *1*"" & '
(') *
+ 
,  -
.
(!
 



! 

  + "/ /  / /  / / /
Illa verðmerkt í
sýningargluggum
Best er staðið að verðmerkingum í Smára-
lind en þar voru 70% verslana með óaðfinn-
anlegar verðmerkingar í sýningargluggum
þegar Samkeppnisstofnun kannaði
verðmerkingar nú í mars.
Morgunblaðið/Golli
Verslunareigendur við Laugaveg
eru einungis í 42% tilfella með vel
verðmerkt í gluggum og 55% versl-
ana í Kringlunni.
OFNÆMI fyrir jarðhnetum hjá
börnum gæti orsakast af notkun á
kremi við húðkvillum eða sojaþurr-
mjólk, segir á vefsíðu breska dag-
blaðsins Telegraph fyrir skömmu.
Vitnað er í rannsókn á 14.000
breskum börnum sem greint var frá í
læknatímaritinu New England
Journal of Medicine. Ofnæmi fyrir
jarðhnetum hefur aukist í seinni tíð í
Bretlandi og segir á vefsíðunni að eitt
af hverjum 70 til 100 börnum sé með
slíkt ofnæmi. Vísað er í grein lækna-
tímaritsins þar sem segir að jarð-
hnetuofnæmi sé ekki meðfætt og or-
sakist heldur ekki af neyslu móður á
jarðhnetum á meðgöngu. Telegraph
segir að barnakrem sem notað er við
útbrotum og rauðri húð hjá ungbörn-
um geti innihaldið jarðhnetuolíu
(einnig kölluð arachisolía). Segir í
greininni að rannsóknin sýni „mark-
tæka aukningu ofnæmis“ hjá börnum
sem slíkt krem var borið á fyrstu sex
mánuði ævinnar. Þá þykir rannsókn-
in benda til tengsla milli neyslu soja-
þurrmjólkur og jarðhnetuofnæmis
þar sem ungbörnum með útbrot og
óþol af einhverju tagi sé oftar gefin
slík mjólk.
„Samkvæmt niðurstöðum rann-
sóknarinnar höfðu 84% barna með
jarðhnetuofnæmi notað krem með
jarðhnetuolíu fyrstu sex mánuði æv-
innar," segir á vefsíðunni.
Fjórðungur barna með jarðhnetu-
ofnæmi hafði verið nærður á soja-
þurrmjólk. Í greininni segir að
barnakrem án jarðhnetuolíu séu enn
á breskum markaði en einnig sé hægt
að nálgast krem framleiðenda sem
hafi hætt notkun umræddrar olíu.
Kolbrún Einarsdóttir næringar-
ráðgjafi hjá Næringarstofu á Land-
spítala-háskólasjúkrahúsi segir að
soja og jarðhnetur tilheyri belgjurt-
arætt og geti innihaldið svipaða of-
næmisvaka. „Það er ekki algengt að
fólk hafi ofnæmi fyrir bæði soja- og
jarðhnetum og í þessari rannsókn var
enginn af þeim sem voru með ofnæmi
fyrir jarðhnetum einnig með ofnæmi
fyrir soja. Flestir ofnæmislæknar
ráðleggja ungbörnum sem greinast
með mjólkurofnæmi að nota sérstaka
þurrmjólk sem inniheldur niðurbrot-
in prótein í staðinn fyrir mjólk eða
sojamjólk fyrsta æviárið. Sojamjólk
er venjulega ekki ráðlögð fyrr en eft-
ir eins árs.“
Þá segir Kolbrún að heslihnetur,
aðrar hnetur og möndlur séu einnig
algengir ofnæmisvaldar en eru ekki
sömu ættar og jarðhneturnar og
tengjast því ekki ofnæmi fyrir jarð-
hnetum.
Hnetuofnæmi tengt
barnakremi
Morgunblaðið/RAX
Í niðurstöðum rannsóknarinnar
kom fram að 84% barna með jarð-
hnetuofnæmi höfðu notað krem
með jarðhnetuolíu fyrstu sex mán-
uði ævinnar.
ÞAÐ er skammt stórra högga á
milli hjá Stórsveit Reykjavíkur. Í
síðasta mánuði hélt sveitin tónleika í
Ráðhúsi Reykjavíkur undir stjórn
sænska trompetleikarans Lasse
Lindgren. Voru það hefðbundnir
tónleikar í anda hinnar sterku
sveiflu. Nú var það Bandaríkjamað-
urinn Andrew D’Angelo sem var við
stjórnvölinn. Hann er íslenskum
djassunnendum að góðu kunnur;
hefur leikið hér af og til síðasta ára-
tuginn í félagsskap við Hilmar Jens-
son og kompaní og gefur augaleið að
hann rær ekki á hin hefðbundnu
djassmið. Þó er það svo að þrátt fyrir
að framúrstefnudjassinn, sem er nú
nær hálfrar aldar gamall, hafi verið
bylting á sinni tíð er hann eðlisskyld-
ur hinum eldri djassi. Öll verkin á
þessum tónleikum voru eftir Andrew
og skiptust á verk í frjálsu formi og
hinu hefðbundnara. Að vísu vissu
menn varla við hverju var að búast í
upphafi; Ástvaldur Traustason stríð-
hljóma og bandið gekk í salinn vopn-
að vasaljósum og lugtum – allir nema
Bjössi R. Searchlight nefndist verkið
og var í stjörnumerki Ellingtons í
upphafinu, Caravan-fílingur ríkj-
andi, og blésu bæði Siggi Flosa og
Andrew altósólóa. Siggi með dálítinn
Ornette í persónulegum tónhending-
um. Svo var keyrt á klassísk riff eins
og hjá svíngböndunum og mistóna-
kafli batt verkið saman við það
næsta, Marchin’ Fuckers, þar sem
Snorri blés með Cherry í bakhend-
inni og Kiddi á barrýtoninn með
gófan tón og riffkenndan sóló. Þá var
verk af fyrstu plötu Andrews þar
sem dulúðugur evanismi ríkti í tóna-
litunum í stórsveitarskrifum Andr-
ews. Það var gaman að því að loka-
lagið fyrir hlé var einnig í anda
Ellingtons, blúsað og töff, og áttu
vava-demparar trompetanna ekki
minnstan þátt í ellingtonismanum.
Jóel fór á kostum í sterkum sóló –
hefðbundinn og frjáls.
Eftir hlé vampaði Valdi með
Gunna og Jóa og svo kom bandið
með kröftugan ópus og kýldi kröft-
uglega eins og Basie var vanur að
láta trompetana sína gera. Einar
Jónsson leiddi trompetana og Kjart-
an Hákonarson blés fínan sóló í
boppstíl. Eitt af skemmtilegustu lög-
um tónleikanna var af bíboppætt-
inni, Big Butt, sem tónskáldið til-
einkaði mömmu sinni, hefðbundið en
þó framsækið. Rýþminn aldrei af ætt
hinnar klassísku sveiflu heldur nær
rokkinu. Edvard Frederiksen blés
þar básúnusóló og hafði farið á kost-
um skömmu áður ásamt Oddi
Björnssyni. Annar fínn dúett á þess-
um tónleikum var blásinn af Andrew
á bassaklarinett og Jóel á kontra-
bassaklarinett.
Þessi skrif Andrews fyrir stórsveit
komu á margan hátt á óvart og
skemmtilegt hversu vel honum tókst
að færa hið oft njörvaða frjálsspuna-
spil sitt í stórsveitarbúning. Enn
skemmtilegra var hversu vel stór-
sveitinni tókst að leika þessa tónlist
og sýndi hér og sannaði að það er
sama hvað er lagt fyrir hana – hún
skilar öllu með sóma. Hún stendur
síst að baki Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands, séu þær tvær sveitir bornar
saman við það sem best er gert á
þeirra sviði erlendis.
Stórsveitin gefur í
DJASS
Kaffileikhúsið
Einar Jónsson, Kjartan Hákonarson,
Snorri Sigurðarson og Örn Hafsteinsson
trompeta; Edward Frederiksen, Oddur
Björnsson og Björn R. Einarsson bás-
únur; David Bobroff bassabásúnu; Ólafur
Jónsson, Stefán S. Stefánsson, Sigurður
Flosason, Jóel Pálsson og Kristján Svav-
arsson saxófóna og klarinettur, Ástvald-
ur Traustason rafpíanó, Edvard Lárusson
gítar, Gunnar Hrafnsson bassa og Jóhann
Hjörleifsson trommur. Stjórnandi: Andr-
ew D’Angelo sem einnig blés í altósaxó-
fón og bassaklarinett. Laugardags-
kvöldið 22. mars.
STÓRSVEIT REYKJAVÍKUR
Vernharður Linnet
ÞRIÐJU tónleikarnir í hádegistón-
leikaröð Íslensku óperunnar á vor-
misseri verða kl. 12.15 í dag. Tón-
leikarnir bera yfirskriftina „Ísland í
fyrradag – íslensk sönglög núlifandi
tónskálda“. Flytjendur eru þau Sess-
elja Kristjánsdóttir mezzósópran,
Ólafur Kjartan Sigurðarson baritón
og Clive Pollard píanóleikari.
Tvær óperur á einu kvöldi
Frumsýning á óperutvennunni
„Tvær óperur á einu kvöldi“ verður
á laugardag. Það eru útdrættir úr
óperunum Madama Butterfly eftir
Puccini og Ítölsku stúlkunni í Alsír
eftir Rossini, í flutningi fimm fast-
ráðinna söngvara Íslensku óper-
unnar.
Aðeins verða þrjár sýningar í Ís-
lensku óperunni; 29. mars, 3. og 5.
apríl. Eftir páska verður svo haldið
norður í land þar sem sýningar
verða í Laugarborg í Eyjafirði 26.
apríl og Miðgarði í Skagafirði 27.
apríl.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ólafur Kjartan Sigurðarson, Clive Pollard og Sesselja Kristjánsdóttir.
Íslensk sönglög
í hádeginu
Stund þín á
jörðu er eftir
sænska rithöf-
undinn Vilhelm
Moberg í þýðingu
Magnúsar Ás-
mundssonar.
Bókin fjallar
um gamlan mann
sem lítur yfir far-
inn veg á hót-
elherbergi á Kyrrahafsströndinni.
Hann er einstæðingur, sænskur
innflytjandi sem hvergi á heima
lengur. Fósturjörðin Svíþjóð er hon-
um framandi og ókunnug, í Ameríku
náði hann aldrei að festa rætur.
Minningar frá æskudögunum
sækja á hann. Hann hrekkur upp
frá hugleiðingum sínum við sjáv-
arnið. Kyrrahafið voldugt og seið-
magnað vekur hann til raunveruleik-
ans. „Þegar ég ligg andvaka heyri
ég stundum annars konar vatns-
hljóð – gjálfur frá fjarlægum vötn-
um. Það er straumniður frá ánni
sem liðast gegnum skóga og engi í
fjarlægu landi. Þetta eru lægri og
mildari tónar en frá hafinu. Þar eru
engar voldugar bylgjur. Þetta er lítil
á, en bjartur kliðandi hennar bland-
ast í eyrum mínum saman við brim-
hljóð frá stærsta hafi heimsins.
Þetta er fljót æsku minnar.“
Vilhelm Moberg varð kunnur fyrir
skáldverkið Vesturfararnir og fjallar
þessi bók um skylt efni, en frá öðru
sjónarhorni. Bókin er talin hans ein-
lægasta og persónulegasta verk.
Útgefandi er Fjölvi. Bókin er 297
bls., prentuð í Grafík-Gutenberg.
Skáldsaga
Tímarit Máls og
menningar, 1. tbl.
2003, er komið
út. Meðal greina
er uppgjör Jóns
Yngva Jóhanns-
sonar á bóka-
árinu 2002.
Soffía Auður Birg-
isdóttir fjallar um ljóðagerð Ingibjarg-
ar Haraldsdóttur. Kristján B. Jón-
asson ritar grein með yfirskriftinni
„Barkaþræðing ljóðsins“. Kristín
Árnadóttir skrifar um Erlend Sveins-
son, aðalsöguhetju Arnaldar Indr-
iðasonar. Sverrir Jakobsson fjallar
um stjórnmálamanninn Jón Sigurðs-
son. „Orð og efndir“ kallast grein
Ævars Arnar Jósepssonar. Ragna
Sigurðardóttir fjallar um borgina í
listinni.
Kápumynd er eftir Eyþór Stef-
ánsson teiknara. Ritstjóri er Bryn-
hildur Þórarinsdóttir.
Tímarit
LISTAKOKKURINN og frí-
stundamálarinn Frímann
Sveinsson opnaði á dögunum
sína fyrstu málverkasýningu, í
veitingahúsinu Sölku á Húsa-
vík. Þar sýnir Frímann 25
vatnslitamyndir sem allar eru
málaðar á þessu ári og er ein-
göngu um landslagsmyndir að
ræða.
„Ég hef verið teiknandi frá
því ég var krakki en ætli séu
ekki ein tvö eða þrjú ár síðan ég
fór að fást við vatnsliti,“ sagði
Frímann. Hann sagðist hafa
farið á námskeið í haust sem
Anne Claudia Wegner, þýsk
stúlka sem dvaldi á Húsavík um
tíma, hélt og lært mikið af því.
Sýning Frímanns í Sölku er
sölusýning og verður opin til
mánaðamóta.
Frímann Sveinsson er með mál-
verkasýningu í Sölku.
Frímann sýnir vatns-
litamyndir í Sölku
Húsavík. Morgunblaðið.
Morgunblaðið/Hafþór Hreiðarsson
♦ ♦ ♦