Morgunblaðið - 25.03.2003, Blaðsíða 27

„Það er fylli-
lega raun-
hæft að ætla
að Ísland
geti orðið
áfangastaður hjá fjalla-
mönnum …“
ÍSLENSKI Alpaklúbburinn (ÍS-
ALP) er félag áhugamanna um fjalla-
mennsku. Það var stofnað 1977. Nafn-
ið dregur Alpaklúbburinn af sams
konar félögum sem starfrækt eru um
allan heim. Líkt og á Íslandi miðla
þessi félög upplýsingum um fjalla-
mennsku hvert á sínum stað, halda
námskeið, sjá um ferðir, o.s.frv. Rík
hefð er fyrir því að Alpaklúbbar séu
miðstöðvar upplýsinga um aðstæður
og ferðaleiðir fyrir erlenda fjalla-
menn.
ÍSALP hefur alla tíð fengið fjölda
fyrirspurna frá erlendum fjallamönn-
um. Þegar undirritaður setti upp vef-
setur félagsins (www.isalp.is) árið
1997 fjölgaði fyrirspurnum til muna.
Þeim hefur ætíð verið svarað og eru
mörg dæmi þess að hingað hafa kom-
ið hópar sem ellegar hefðu farið ann-
að. Undirritaður skrifaði einnig ítar-
lega enska kynningu á fjallamennsku
hérlendis á 18 síðum sem er að finna á
vefsetrinu. Eftir það fækkaði einföld-
um fyrirspurnum en flóknari fyrir-
spurnum fjölgaði. Oft er um að ræða
hópa sem hafa í hyggju eða eru búnir
að ákveða að koma en vantar nánari
upplýsingar um staðhætti. Þessar
fyrirspurnir varða einkum þrennt,
fjallaskíðamennsku, gönguskíðaferð-
ir og ísklifur, á tímabilinu janúar –
júní.
Fjallamenn sem hingað hafa komið
til að stunda vetrarfjallamennsku
fara lofsamlegum orðum um aðstæð-
urnar. Þar á meðal eru heimsþekktir
fjallamenn og ljósmyndarar sem fé-
lagar í ÍSALP hafa haft forgöngu um
að bjóða til Íslands. Birst hafa greinar
um Ísland í erlendum fjallamennsku-
tímaritum þar sem þær ögranir sem
Ísland hefur upp á að bjóða eru lof-
aðar.
Fjallamennska er mikilvæg grein
ferðaþjónustunnar víðsvegar í heim-
inum og stöðugt fjölgar þeim sem
áhuga hafa á fjallamennsku. Nú er
svo komið að talað er um örtröð á vin-
sælum svæðum sem vaxandi vanda-
mál. Það er ekki að furða að fjalla-
menn séu í auknum mæli farnir að
horfa til fjarlægari svæða.
Það er fyllilega raunhæft að ætla að
Ísland geti orðið áfangastaður hjá
fjallamönnum sem sækja í fjallaskíða-
mennsku, gönguskíðaferðir og ísklif-
ur. Vetrarfjallamennska á Íslandi er
raunhæf leið til að fjölga ferðamönn-
um á landsbyggðinni utan hefðbund-
ins ferðamannatíma. Til að hrinda
þessu af stað þarf að auka verulega
upplýsingar og fróðleik um aðstæður
og leiðir. Mikilvægast er að gera góða
leiðarvísa á ensku yfir þekktustu staði
til fjallamennsku á Íslandi.
Áhættan í slíku markaðsátaki er
nánast engin; ekki þarf að leggja í
verulegan stofnkostnað — klettarnir,
fjöllin og jöklarnir eru til staðar og
hafa verið lengi. Nú þegar er búið að
leggja grunnvinnu í kynningarstarf
sem hefur skilað árangri. Um er að
ræða birtingu á vefsetri sem felur í
sér lágmarkskostnað.
Í janúar fór undirritaður ásamt nú-
verandi formanni ÍSALP Halldóri
Kvaran á fund Magnúsar Oddssonar
ferðamálastjóra. Eftir að hafa kynnt
Magnúsi gögn málsins, þ.m.t. erlend
tímarit með greinum um Ísland og
fulla möppu af útprentuðum erlend-
um fyrirspurnum, bárum við upp er-
indið sem var að sækja um styrk til
áframhaldandi uppbyggingar á enska
hluta vefsetursins. Magnús gerði okk-
ur skilmerkilega grein fyrir því að
Ferðamálaráð gæti á engan hátt
styrkt starf okkar. Við spurðum hann
ítrekað hvernig við gætum staðið að
áframhaldi uppbygginu, en Magnús
kvaðst ekki geta hjálpað okkur.
Mér þykir undarlegt að á meðan
Ferðamálaráð ver hundruðum millj-
óna í auglýsingar og kynningar er-
lendis getur ÍSALP ekki fengið styrk
í markaðsátak sem er líklegt til ár-
angurs og fjölgar ferðamönnum á
landsbyggðinni á veturna og vorin
sem er eftirsóknarvert.
Vetrarfjallamennska og ferða-
þjónusta á landsbyggðinni
Eftir Helga Borg
Jóhannsson
Höfundur er varaformaður ÍSALP
og ritstjóri vefseturs þess.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. MARS 2003 27
Í ALMENNUM hegningarlögum,
183. gr., segir svo: Sá, sem gerir sér
fjárhættuspil eða veðmál að atvinnu,
eða það að koma öðrum til þátttöku í
þeim, skal sæta sektum eða fangelsi
allt að einu ári, ef miklar sakir eru.
Loksins hefur alvöru umræða farið
af stað í þjóðfélaginu um ávöxtun líf-
eyrissparnaðar.
Lífeyrissjóðir hafa undanfarin
þrjú ár sýnt neikvæða ávöxtun, mis-
munandi mikla, en mesta tapið hefur
verið á viðbótarlífeyrissparnaði, og
hefur frammistaða Kaupþings staðið
upp úr í umræðunni.
Kaupþing er aðeins eitt í hópi
fjölda fyrirtækja sem hafa stundað
þá iðju að tapa peningum með von-
lausum fjárfestingum.
Þegnum landsins er skipað með
lagaboði að leggja fyrir af tekjum sín-
um í lífeyrissjóð, án þess að hafa áhrif
á hvernig fé þeirra er ráðstafað. Fyr-
ir nokkrum árum kom svo til laga-
setning um viðbótar-lífeyrissparnað,
þar sem launþegum var veitt heimild
til að leggja fyrir í sjóði að eigin vali,
þó með þeim fyrirvara að viðkomandi
sjóðir hefðu heimild fjármálaráð-
herra til vörslu þessa fjár.
Með setningu laga um viðbótarlíf-
eyrissparnað var gefið út „veiðileyfi“
á fjármuni almennings og flestir
muna væntanlega eftir heimsóknum
fulltrúa fjármálafyrirtækja og gylli-
boðum þeirra.
Gróðafíkn landans lét ekki á sér
standa og fjórum árum síðar hafa
fjölmargir tapað stórum hluta viðbót-
arsparnaðar síns vegna „neikvæðrar
ávöxtunar“ þessara sjóða. Sá er þetta
ritar fékk á síðastliðnu ári bréf frá
Kaupþingi þar sem lýst var ágæti
þess að beina viðbótarlífeyrissparn-
aði til þeirra enda besta ávöxtunin
hjá þeim. Með því að lesa litla letrið
mátti sjá að talsverð áhætta fylgdi
boði þeirra.
Þar sem mér nákominn einstak-
lingur hafði þá tapað stóran hluta við-
bótarsparnaðar síns á árunum 2000
og 2001 eftir að hafa samþykkt gylli-
boð Kaupþingsmanna sendi ég þeim
vefpóst og bað um að það yrði útskýrt
fyrir mér af hverju ég ætti að fjár-
festa hjá fyrirtæki sem hefði í stórum
stíl tapað vörslufé á undanförnum ár-
um. Svar hefur ekki borist enn.
Í viðræðum við ráðgjafa lífeyris-
sjóðs nýverið lýsti ég óánægju minni
með fjárfestingarstefnu sjóðsins og
taprekstur undanfarinna ára. M.a.
spurði ég að því hvers vegna ekki var
breytt um stefnu þegar hefði komið í
ljós að tap væri á erlendum fjárfest-
ingum og fjárfest t.d. meira í hús-
bréfum.
Fram kom hjá ráðgjafanum að:
1. Fjárfestingahlutfall væri fast-
sett og ekki hægt að breyta þar um.
2. Húsbréf væru álitin vera
skammtímafjárfesting, þar sem þau
voru keypt eða seld eingöngu með til-
liti til ríkjandi affalla á hverjum tíma.
Þar sem um eignarsjóð er að ræða
gat ég bjargað fjármunum mínum
undan frekari afskiptum sérfræðing-
anna og komið þeim á verðtryggðan
reikning.
Í umfjöllun dagblaða undanfarið
hefur komið fram að ekki er breytt
um stefnu í fjárfestingarsjóðum þótt
illa ári því hlutföll séu ákveðin við
stofnun sjóðsins og síðan ekki breytt.
Mér finnst þetta fráleit stefna og er
því ánægður yfir því að hafa komið
mínum sparnaði í öruggt skjól í bili.
Fjárfesting sem er góð í dag þarf
ekki endilega að vera besti kosturinn
að ári. Sjóðir bjóða ekki upp á slíka
fjárfestingastefnu í dag og vil ég hér
með lýsa eftir henni. Viðskipti (sem
og stjórnmál) eru háð lögmálinu um
framboð og eftirspurn. Ef eftirspurn-
in er næg skapast framboð, en það er
ekki eins sjálfsagt að eftirspurn
skapist þótt framboð sé fyrir hendi.
Skipstjóri sem sér að kúrsinn sem
hann hefur sett út muni leiða til
strands breytir um stefnu til þess að
forðast skerin. Í Fréttablaðinu í dag
(11. mars) lýsir forstöðumaður Líf-
eyrissparnaðar Kaupþings yfir sak-
leysi fyrirtækisins á því að hafa tapað
stórum hluta lífeyrissparnaðar við-
skiptavinar og segir að lokum: „Ef
hún hefur eitthvað til síns máls, þá
væri það ef hún hefur ekki fengið
góða ráðgjöf.“
Þetta er kjarni málsins; viðskipta-
vinir fá ekki nógu góða ráðgjöf. Þeg-
ar við leitum til sérfræðings ætlumst
við til þess að fá sérfræðingaþjón-
ustu. Ef peningastofnanir geta ekki
boðið betri þjónustu verða viðskipta-
vinirnir einfaldlega að leita annað.
Ávöxtunarstefna sú sem fylgt hef-
ur verið undanfarin ár er að mínu
mati dæmi um fjárhættuspil, sem er
bannað að hafa atvinnu af.
Munurinn á þeim sem spilar fjár-
hættuspil við spilaborð í reykmettuð-
um afkima við skuggagötu Reykja-
víkurborgar og þeim sem situr við
tölvuskjá í reykfríu, vel upplýstu
tölvuveri fjármálafyrirtækis er að
mínu mati einungis, að sá fyrrnefndi
notar eigið fé til veðmála, en sá síð-
arnefndi hefur atvinnu af því að veðja
annarra manna fé. Sá sem tapar á
„fjárhættuspili“ hans er almenningur
sem ekki hefur rétt til þess að ákveða
hvernig lífeyrissparnaði hans er ráð-
stafað í fjárfestingarskyni.
Með hliðsjón af því stórfellda tapi
sem almenningur þessa lands hefur
orðið fyrir með núverandi fjárfest-
ingastefnu vörslumanna lífeyris-
sparnaðar og tregðu þeirra til þess að
breyta um stefnu,tel ég að löggjaf-
arvaldið verði að setja þeim nýjan
kúrs með lagaboði og um leið að gera
sjóðina ábyrga fyrir tapi því sem þeir
valda skjólstæðingum sínum með
óviðunandi vinnubrögðum.
Lífeyrissparnaður
og fjárhættuspil
Eftir Paul B.
Hansen
„Ávöxtun-
arstefna sú
sem fylgt
hefur verið
undanfarin
ár er að mínu mati
dæmi um fjárhættuspil,
sem er bannað að hafa
atvinnu af.“
Höfundur er tækni- og rekstrar-
fræðingur.
Utankjörstaðaskrifstofa
Sjálfstæðisflokksins
Valhöll, Háaleitisbraut 1, 3. hæð,
105 Reykjavík – Símar 515 1735 og 515
1736
Bréfasími 515 1739 – Farsími 898 1720
Utankjörfundaratkvæðagreiðsla vegna alþingiskosninganna
10. maí er hafin. Kosið er hjá sýslumönnum og hreppstjórum
um land allt. Í Reykjavík er kosið í Skógarhlíð 6, virka daga frá
kl. 9-15.30 og laugardaga og sunnudaga frá kl. 10-14.
Utankjörstaðaskrifstofan veitir allar upplýsingar og aðstoð við
kosningu utan kjörfundar. Einnig er hægt að nálgast upplýs-
ingar á heimasíðu Sjálfstæðisflokksins www.xd.is og á upplýs-
ingavef dómsmálaráðuneytisins www.kosningar2003.is.
Sjálfstæðisfólk! Látið okkur vita um
stuðningsmenn sem ekki verða heima á kjördag,
t.d. námsfólk erlendis.
ÁLFABLÓM
ÁLFHEIMUM 6
553 3978
7 rósir á 500 kr.
Blóm og skreytingar
Heimsendingarþjónusta