Morgunblaðið - 03.07.2003, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
2 FIMMTUDAGUR 3. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ





























  

 HÆTT VIÐ GANGAGERÐ
Tilboðum í gerð Héðinsfjarð-
arjarðganga var hafnað því óráðlegt
þykir að hefja framkvæmdir í yf-
irvofandi þensluástandi.
Þriðji hæsti hiti frá upphafi
Meðalhitinn fyrstu sex mánuði
ársins í Reykjavík og á Akureyri var
sá þriðji hæsti síðan mælingar hóf-
ust. Í Reykjavík var meðalhitinn í
júní 11,3°C og á Akureyri 10,6°C.
Falsaðar myndir 41
Dómur féll í málverkaföls-
unarmálinu í dag. Sannað var að 41
mynd væri fölsuð. Tveir menn voru
dæmdir fyrir að falsa sex myndir.
Þeir hlutu fjögurra til sex mánaða
skilorðsbundna fangelsisdóma.
Smíða skip fyrir Færeyinga
Skipasmíðastöðin Ósey hefur
smíðað 4 stálskip fyrir Færeyinga,
það fimmta er í smíðum og samið
hefur verið um smíði tveggja.
Berlusconi móðgar ESB
Silvio Berlusconi, forsætisráð-
herra Ítalíu, líkti þýskum þingmanni
við nasista á Evrópuþinginu í gær.
Ummælin ollu miklu uppnámi og
vöktu hörð viðbrögð Þýskalands-
stjórnar. Berlusconi sagðist að lok-
um sjá eftir ummælum sínum.
Ísraelar fara frá Betlehem
Ísraelskar hersveitir fóru burt frá
Betlehem í gær auk þess sem Ísr-
aelsstjórn ætlaði að sleppa 21 palest-
ínskum fanga.
3. júlí 2003
Skipasmíðar í Hafnarfirði, nýir smá-
bátar, fiskmarkaður á Þórshöfn og
sala á fiski í Bretlandi og Þýzkalandi
Landiðogmiðin
Sérblað um sjávarútveg
úrverinu
ÞEIR slá ekki slöku við fé-
lagarnir sem róa á skaki á Ármanni
SH frá Ólafsvík, þrátt fyrir að þeir
séu af léttasta skeiði. Það eru þeir
Jón Steinn Halldórsson 77 ára, sem
hefur verið fengsæll skipstjóri í
tugi ára, og Bjarni Ólafsson fyrrum
pósthússtjóri, að verða 80 ára hinn
þriðja ágúst. Hefur hann stundað
handfæraveiðar í fjölda ára. Lík-
legast eru þetta með elztu mönnum
sem stunda sjóinn á Íslandi í dag.
Morgunblaðið/Alfons
Íslands Hrafnistumenn
TÆKNIFYRIRTÆKIÐ Marport hefur
gert samning við kanadíska fyrirtækið CSI
Wireless um sölu á nýjum GPS-áttavita á
alheimsvísu. Samningurinn við CSI Wire-
less hljóðar upp á um tvær milljónir Banda-
ríkjadollara en gert er ráð fyrir því að velta
Marport geti orðið um 4 milljónir dollara,
yfir 300 milljónir íslenzkra króna.
Marport hefur undanfarin ár náð góðri
fótfestu á markaðnum fyrir nema fyrir veið-
arfæri og felur slíka nema víða um heim, en
þá mest í Evrópu. Salan á áttavitanum sem
verður markaðssettur undir nafninu Comp-
assPoint er að hefjast, en gert er ráð fyrir
að hún nái til allra heimshluta og geti þann-
ig stuðlað að aukinni sölu á veiðarfæranem-
unum.
Byrjað á veiðarfæranemum
„Við byrjuðum á framleiðslu veiðarfæra-
nema 1996 í samvinnu við fyrirtæki í
Seattle í Bandaríkjunum, sem heitir Stout
Marine,“ segir Óskar Axelsson, fram-
kvæmdastjóri og einn eigenda Marports.
„Þetta þróaðist svo hjá okkur í það að gera
nemana samhæfða fyrir annað búnað af
sama og svipuðu tagi, sem er á markaðnum,
fyrst og fremst frá Scanmar. Við keyptum
svo fyrirtækið í Seattle síðasta haust. Þar
erum við með 7 manns í vinnu. Öflugt fyr-
irtæki í Kanada hefur síðan slegizt í hópinn
sem fjórðungs eigandi og það styrkir stöðu
okkar á markaðnum vestan hafs verulegu.“
Selt undir okkar vörumerki
„Svo fengum við þennan samning um sölu á
GPS-áttavitanum til að einskorða okkur
ekki við veiðarfæranemana og geta fært út
kvíarnar. Samkvæmt samningnum verður
þetta selt undir okkar vörumerki og í gegn
um okkar sölunet um allan heim. Þegar CSI
Wireless fær fyrirspurnir frá löndum eins
og Ástralíu, Nýja Sjálandi eða Kóreu, er
þeim einfaldlega beint beint til okkar. Það
hefur meðal annars leitt til þess að við erum
að komast af stað í Kóreu.
Það er tekið eftir því um allan
heim hvað Íslendingar eru að
gera í sjávarútvegi. Þeir njóta
virðingar á alþjóða vísu fyrir að
skara fram úr í veiðum og
vinnslu og við njótum þess, þeg-
ar við erum að flytja út íslenzkt
hugvit fyrir sjávarútveginn.
Með þessum aukna styrk sem
við erum að fá inn í fyrirtækið,
er hafin þróun á frekari búnaði,
sem gæti farið að líta dagsins
ljós fyrir árslok,“ segir Óskar.
Hann segir að það sé líka
mjög mikils virði að stærri út-
gerðir á Íslandi eins og Sam-
herji hafi staðið vel við bakið á
fyrirtækinu með því að skipta
við það. Einnig eigi Marport góðan stuðn-
ing í Færeyjum. Þar eigi fyrirtækið þriðj-
ungs hlut í fyrirtækinu Vikmar p/f sem sér-
hæfir sig í sölu og þjónustu á siglinga- og
fiskileitartækjum.
„Við erum nú að fara með
veiðarfæranemana okkar inn í
höfuðvígi Scanmar, Noreg, og
teljum okkur eiga góða mögu-
leika þar. Eitt af því sem við
höfum umfram aðra á þessu
sviði er að það er hægt að
gera við nemana hjá okkur, en
ekki hina. Með því geta menn
sparað töluverðan pening.
GPS-áttavitinn er svo afar
handhæg lausn og ódýr, sem
býr yfir mikilli nákvæmni og
er ekki síðri en mun dýrari
tæki. Skekkjumörk eru til
dæmis innan við hálfa gráðu.
Hann er því orðinn raunhæfur
kostur fyrir minni báta en áð-
ur. Loks get ég nefnt hraðamæli sem er al-
gjör nýjung. Það er mælir sem festur er
innan á byrðing skipanna og mælir hraða
skipsins á sjónum mjög nákvæmlega,“ segir
Óskar.
Marport semur um sölu á GPS-áttavita
Óskar Axelsson
Samningurinn við kanadíska fyrirtækið CSI Wireless hljóðar upp á tvær milljónir dollara
TRACKWELL Software skrifaði
nýlega undir samning við fiskveiði-
yfirvöld í Litháen um uppsetningu
og rekstur fiskveiðieftirlitskerfis.
TrackWell hefur þróað kerfið í sam-
starfi við Landhelgisgæslu Íslands
og sjávarútvegsráðuneytið og er
það eitt hið besta sem völ er á í dag.
Kerfið hefur þegar verið sett upp og
er komið í notkun við fiskveiðieft-
irlit í Litháen.
Fiskveiðieftirlitskerfið tekur við
upplýsingum frá gervihnetti um
staðsetningu skipa og birtir þær á
landakorti. Einnig tekur það við
aflaskýrslum og tilkynningum um
ferðir inn og út af veiðisvæðum.
Þessar upplýsingar eru sendar
áfram rafrænt til annarra ríkja eða
alþjóðlegra stofnana eftir því sem
við á, samkvæmt tvíhliða samning-
um og fjölþjóða samþykktum.
Kerfið styður m.a. allar kröfur
um upplýsingagjöf og samskipta-
reglur sem settar hafa verið af
Norðaustur-Atlantshafsfiskveiði-
nefndinni (NEAFC) og Norðvestur-
Atlantshafsfiskveiðistofnuninni
(NAFO).
Fiskveiðieftirlitskerfið frá Track-
Well er í notkun á Íslandi hjá Land-
helgisgæslunni og Fiskistofu, í
Færeyjum hjá Vaktar og
Bjargingartænastan, hjá NEAFC í
London, NAFO í Kanada og nú í
Litháen.
Kolbeinn Gunnarsson, þróunar-
stjóri TrackWell, segir að þeir séu
ánægðir með að þessi samningur sé
í höfn. Einnig sé verið að ræða við
hin Eystrasaltslöndin og viðræður
um uppsetningu kerfisins í Alaska
séu einnig komnar á góðan rekspöl.
„Söluferli á svona búnaði er langt,
en það virðist vera að lifna yfir
markaðnum. Mörg lönd hafa þegar
komið sér upp svona eftirlitskerfi,
en hjá einhverjum þeirra er komið
að endurnýjun. Við vonum því bara
það besta og reynum að koma kerf-
inu okkar á framfæri sem víðast,“
segir Kolbeinn Gunnarsson.
Fiskveiðieftirlit fyrir Litháen
MSC-fiskborgari
FYRIRTÆKIÐ Brakes hefur
hafið sölu á fiskborgara úr hok-
inhala frá Nýja Sjálandi, sem hef-
ur verið vottaður af samtökunum
Marine Stewardship Council. Fisk-
borgarinn gengur undir nafninu
Fishwich.
Brakes er nýtt nafn á fyrirtæk-
inu bake Bros, sem hefur nýlega
tekið upp nýja markaðsstefnu og
sérhæfir sig í dreifingu á mat-
vælum, frystum og ferskum fiski
og grænmeti.
MIKIÐ af rækju hefur
verið að berast til Hólma-
drangs á Hólmavík að
undanförnu. Á mánudag
var landað úr rækju-
frystitogaranum Rauð-
anúpi á Hólmavík. Skipið
var með um 150 tonn af
rækju og eru um 80% farmsins iðnaðarrækja sem fór til vinnslu hjá Hólma-
drangi á Hólmavík. Síðastliðinn laugardag var landað um 300 tonnum af
rækju á Hólmavík úr flutningaskipi sem kom með rækjuna vestan af
Flæmska hattinum til vinnslu hjá Hólmadrangi. Það er því nóg af hráefni
þessa dagana á Hólmavík og til viðbótar eru fimm rækjubátar frá Hólma-
vík og Drangsnesi að veiðum, sem leggja upp afla sinn hjá Hólmadrangi.
Unnið er á einni vakt hjá Hólmadrangi – frá kl. 8 til 16.30. Sex til átta eru í
sumarafleysingum hjá fyrirtækinu í sumar. Vinnsluhlé verður tvær fyrstu
vikurnar í ágúst vegna sumarleyfa starfsfólks.
Mikið af rækju til Hólmadrangs
BREZKA samsteypan Young’s
hefur náð því marki að selja sjáv-
arafurðir fyrir 150 milljónir
punda, 18,9 milljarða króna. Fyr-
irtækið var endurskipulagt fyrir
þremur árum með samruna við
Blucrest og nýjar afurðalínur
kynntar í mikilli auglýsinga-
herferð. Young’s var upphaflega
stofnað árið 1805 og var fjöl-
skyldufyrirtæki. Það er nú bæði í
smásölu á frystum og ferskum
fiskafurðum og í heildsölu á freð-
fiski. James Turton, yfirmaður
markaðsmála hjá fyrirtækinu,
segir að átakið hafi tekizt mjög
vel og átt sinn þátt í því að auka
fiskneyzlu á Bretlandseyjum.
Fiskneyzlan hefur aukizt um 6%
á síðustu 12 mánuðum. „Fiskur
fellur mjög vel að vaxandi
áherzlu á hollustu í mataræði og
þægilegri matreiðslu. Young’s
býr yfir styrk, hugmyndaauðgi
og hráefni til að hafa veruleg
áhrif á neyzluvenjur Breta,“ seg-
ir Turton.
Góður
gangur hjá
Young’s
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS FIMMTUDAGUR 3. JÚLÍ 2003 Á netinu mbl.is/vidskipti BLAÐ C

ÞÓRÐUR Friðjónsson, for-
stjóri Kauphallar Íslands, segir
að æskilegt hefði verið að til-
kynning um sölu Shell Petrolium
Company Ltd. sl. mánudag á
20,69% hlut í Skeljungi til Sjóvár-
Almennra hf. og Burðaráss hf.
hefði birst strax um morguninn
þann dag.
Aðspurður hvort rætt hefði
verið um að loka fyrir viðskipti
með bréf Skeljungs þar til til-
kynningin bærist sagði Þórður að
í þessu tilviki hafi Kauphöllin
ekki haft yfirsýn yfir umsvif
þeirra viðskipta sem í farvatninu
voru og hvað nákvæmlega var að
gerast og því hafi ekki verið talin
ástæða til að loka fyrir viðskiptin.
„Við getum ekki lokað fyrir
viðskipti á grundvelli þess að von
sé á fréttatilkynningu í lok dags-
ins, þá verða menn að standa
öðruvísi að hlutunum. Það er
grundvallaratriði hjá okkur að
loka ekki nema rík ástæða sé til,
og að reynt er þá að hafa lokað í
eins skamman tíma og unnt er
enda er það brýnt útfrá jafnræð-
issjónarmiðum,“ segir Þórður.
Barst mjög seint
Hann segir að haft hafi verið
samband við Kauphöllina um
morguninn og menn hafi velt
vöngum yfir því hvort tilefni væri
til að loka fyrir viðskipti með bréf
Skeljungs fram að birtingu til-
kynningarinnar. Hann segir að á
sama tíma hafi verið talað um að
fréttatilkynningin væri á leiðinni
á næstu mínútum. Á þeim tíma
höfðu engar óvenjulegar færslur
átt sér stað í viðskiptakerfinu, að
sögn Þórðar. „Já, það voru
vangaveltur um þetta fyrr um
morguninn, við vissum að það var
eitthvað að gerast, en höfðum
ekki upplýsingar um hvað það
væri. Tilkynningin berst síðan
mjög seint og að mörgu leyti
hefði verið æskilegt eftir á séð að
fréttatilkynningin hefði birst
strax um morguninn, og þá um
leið hefði verið lokað fyrir við-
skiptin í örstuttan tíma eins og
við erum vanir að gera við sam-
bærilegar aðstæður eftir að
fréttatilkynning hefur borist
Kauphöllinni,“ sagði Þórður í
samtali við Morgunblaðið.
Á mánudaginn sl. urðu mjög
mikil viðskipti með bréf Skelj-
ungs þegar 12,4% eignarhlutur
Haukþings, fjárfestingarfélags í
eigu Eimskips, Sjóvár-Almennra
og Skeljungs, í Skeljungi var
seldur á genginu 12 til Íslands-
banka, Landsbankans, Sjóvár-Al-
mennra og Burðaráss.
Klukkan 15.40 þann dag er síð-
an tilkynnt um sölu Shell á
fimmtungshlut sínum í Skeljungi.
Stuttu síðar er tilkynnt um að
Kaupþing Búnaðarbanki hafi
keypt 7,68% í Skeljungi þann
daginn og fóru þau kaup fram
samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins, á genginu 15–15,7 en
lokagengi á bréfum Kaupþings í
Kauphöll Íslands í gær var 15.
Aðspurður segir Þórður að
hefði tilkynningin um sölu á hlut
Shell borist og birst í fréttakerfi
Kauphallarinnar um morguninn
hefði það hugsanlega getað haft
áhrif á atburðarás dagsins. „Við
leggjum áherslu á það við skráðu
félögin að ef um mikilvægar verð-
myndandi fréttir er að ræða þá
séu þær birtar eins fljótt í frétta-
kerfinu okkar og unnt er.“
Upplýsinga aflað
Morgunblaðið kannaði hjá Fjár-
málaeftirlitinu hvort tilefni væri
til að skoða þau viðskipti sem
fram fóru sl. mánudag í ljósi þess
að innan dagsins var um 24%
munur á gengi í viðskiptum með
bréf Skeljungs, þ.e. bréfin í félag-
inu seldust annarsvegar á geng-
inu 12 og hinsvegar á genginu 15
og þar yfir, nánast á sama tíma.
Hjá Fjármálaeftirlitinu feng-
ust þær upplýsingar að verið
væri að afla upplýsinga um við-
skiptin í samræmi við eftirlits-
skyldur Fjármálaeftirlitsins, en
ekki væri búið að taka ákvörðun
um sérstakar athuganir á þessu
stigi.
Tilkynning um Shell-
söluna birtist seint
Rætt var um að loka fyrir viðskipti með bréf Skeljungs. Fjármálaeftirlitið aflar upplýsinga
VIÐSKIPTABLAÐ MORGUNBLAÐSINS
NORRÆN ráðstefna um viðskiptafræði
verður haldin á Íslandi dagana 14.–16.
ágúst næstkomandi. Ráðstefnan, sem er á
vegum Nordisk Företagksekonomisk För-
ening (NFF), hefur verið haldin sextán
sinnum áður en aldrei á Íslandi. Gert er ráð
fyrir um 600 gestum.
Að sögn Margrétar Sigrúnar Sigurðar-
dóttur, verkefnisstjóra Viðskiptafræði-
stofnunar, eru umfjöllunarefni ráðstefn-
unnar, sem ber heitið NFF 2003, á afar
breiðu sviði. „Það er reynt að koma inn á öll
svið viðskiptafræðanna. Þarna gefst fræði-
mönnum á Norðurlöndum tækifæri til að
kynna rannsóknir sínar og fá umræður um
þær. Samhliða þessari ráðstefnu verður
haldin doktorsnemaráðstefna á Bifröst þar
sem 55 doktorsnemar frá Norðurlöndunum
kynna sínar rannsóknir,“ segir Margrét.
Hún segir að 450–500 erindi verði flutt á
ráðstefnunni sem haldin verður í Háskóla
Íslands. Í raun sé um margar ráðstefnur að
ræða sem sé skellt saman í eina. Alls verða
26 þemu tekin fyrir á ráðstefnunni, allt frá
reikningshaldi til mannauðsstjórnunar og
farið yfir það sem hæst ber á hverju sviði.
„Þarna gefst yfirlit yfir fræðin eins og
þau eru í dag,“ segir Margrét.
Ráðstefnuna sækja fræðimenn frá öllum
viðskiptaháskólum á Norðurlöndum. Á
vefnum www.nff2003.hi.is sem settur var
upp í tilefni ráðstefnunnar má finna frekari
upplýsingar um erindi á ráðstefnunni. Fjór-
ir aðalfyrirlesarar halda erindi við opnun
NFF 2003 og við lok ráðstefnunnar: Walter
W. Powell, prófessor við Stanford-háskóla
og Santa Fe Institute, Guje Sevon, prófess-
or við Stokkholm School of Economics,
Helgi Þorláksson og Þráinn Eggertsson,
sem báðir eru prófessorar við Viðskipta- og
hagfræðideild Háskóla Íslands.
Í undirbúningsnefnd fyrir ráðstefnuna
sitja, auk Margrétar, Runólfur Smári
Steinþórsson, dósent við HÍ, og Gylfi Dal-
mann Aðalsteinsson lektor við HÍ.
R Á Ð S T E F N A N N F F 2 0 0 3
Viðskipta-
fræði frá
öllum hliðum
Stærsta ráðstefna um
viðskiptafræði sem haldin
hefur verið á Íslandi
S É R B L A Ð U M V I Ð S K I P T I , E F N A H A G S M Á L O G A T V I N N U L Í F Á S A M T S J Á V A R Ú T V E G S B L A Ð I
Spá 26% minni hagnaði
Gengi krónunnar hefur mikil áhrif 2
Barátta gegn spillingu
Rætt við Jermyn P. Brooks hjá Transparency Int. 7
BREYTT NEYSLA OG
AUKIN ÁFENGISSALA
Yf ir l i t
Í dag
Erlent 14/16 Viðhorf 32
Höfuðborgin 17/17 Minningar 32/36
Akureyri 18 Kirkjustarf 37
Suðurnes 19 Bréf 38
Austurland 20 Dagbók 40/41
Landið 21 Íþróttir 42/45
Neytendur 22 Fólk 46/53
Listir 22/24 Bíó 50/53
Umræðan 24/27 Ljósvakamiðlar 54
Forystugrein 28 Veður 55
* * *
Kynningar – Morgunblaðinu í dag
fylgir blað um Vesturland frá Ferða-
málasamtökum Vesturlands.
Blaðinu er dreift um allt land.
HREIÐURGERÐ tjaldsins er yf-
irleitt fremur fábrotin og lét
þessi sér nægja malarveg
skammt frá bænum Vatnsdal í
Fljótshlíð. Til allrar lukku er
vegurinn fáfarinn en um hann
fara aðallega fjárbændur sem
eiga fé við eyðibýlin ofan við
Vatnsdal. Einhver vegfarenda
hafði gerst svo hugulsamur að
setja tvo grjóthnullunga við
hreiðrið til þess að enginn
myndi í ógáti keyra yfir það.
Þegar Hörður Björgvinsson átti
leið þarna um á bíl sínum var
tjaldurinn hinn spakasti og
vappaði um á vegarbrúninni á
meðan Hörður smellti af honum
myndum en lagðist síðan á eggin
um leið og bíllinn fór sína leið. Ljósmynd/Hörður Björgvinsson
Hreiðurgerð
á malarvegi
MEÐALHITINN í Reykjavík fyrstu sex mánuði
ársins var 5,1° sem er það þriðja hæsta síðan mæl-
ingar hófust, að sögn Þórönnu Pálsdóttur, veð-
urfræðings hjá Veðurstofu Íslands. Meðalhitinn
hefur líka aðeins tvisvar mælst hærri fyrstu sex
mánuði ársins á Akureyri, en hann var 4,3° að
þessu sinni.
Júní var hlýr um allt land, en víða var mjög
vætusamt á sunnan- og austanverðu landinu. Með-
alhitinn í Reykjavík var 11,3° sem er 2,3° yfir með-
altali áranna 1961 til 1990. Álíka hlýtt var í júní
1941 en þá voru mælingar gerðar á þaki Lands-
símahússins við Austurvöll og segir Þóranna Páls-
dóttir að flutningur stöðvarinnar skapi nokkra
óvissu, þegar þessi tvö meðaltöl séu borin saman.
„En það var heitast í ár og árið 1941,“ segir hún og
bætir við að hitafarið í Reykjavík hafi verið óvenju
jafnt í mánuðinum og yfir meðaltali á hverjum
degi. Lægsti lágmarkshiti sem mældist í Reykja-
vík var 7,1° og hefur hann aldrei verið jafnhár áð-
ur. Á Akureyri var meðalhitinn 10,6° sem er 1,5°
yfir meðallagi.
Úrkoman í Reykjavík var sú þriðja mesta síðan
mælingar hófust. Mældust 85 mm sem er um ¾
hlutar umfram meðallag. Árið 1969 mældist mesta
úrkoma í júní, 94,6 mm, og næstmesta árið 1936,
91,4 mm. Á Akureyri var úrkoman í tæpu með-
allagi eða 25,6 mm.
Sólskinsstundir í Reykjavík voru 146 sem er 15
stundum færra en venja er. Á Akureyri voru sól-
skinsstundir 151,1 sem er 26 færri en venjulega.
Á Hveravöllum var meðalhitinn 7,6° sem er það
mesta síðan mælingar hófust þar árið 1966. Úr-
koman mældist 53,6 mm og sólskinsstundir 176,9.
Í Akurnesi í Hornafirði var meðalhitinn 9,9° og
úrkoman mældist 155 mm. Þar hefur ekki mælst
meiri úrkoma í júní síðan mælingar hófust fyrir
rúmum áratug en hlýrra var í Akurnesi í fyrra og
1995. Það sem af er árinu hefur verið hlýtt og hef-
ur meðalhitinn í Reykjavík fyrstu sex mánuðina
aðeins tvisvar mælst hærri, en hann var 5,8° 1964
og 5,5° 1929.
Á Akureyri var meðalhitinn 4,3° fyrstu sex mán-
uði ársins og hefur tvisvar mælst hærri, 4,6° 1964
og 4,4° 1974.
Hlýtt í Reykjavík og á Akureyri fyrstu sex mánuði ársins
Meðalhiti hefur aðeins
tvisvar verið hærri
LAUSLEG könnun við munna Hval-
fjarðarganga á sunnudagseftirmið-
degi nýverið sýndi að 12% bifreiða
voru með fellihýsi, og að engin bif-
reiðanna var með viðbótarhliðar-
spegla eins og lög kveða á um. Jóhann
Jóhannsson, verkefnastjóri og um-
ferðarfulltrúi Slysavarnafélagsins
Landsbjargar og Umferðarstofu,
gerði könnunina. Hann segir að það
sé bæði ólöglegt og stórhættulegt að
keyra með stórt fellihýsi eða aðra
tengivagna án þess að vera með við-
bótarhliðarspegla.
„Maður sér illa eða ekkert aftur
fyrir bílinn, sömuleiðis þegar maður
tekur vinstri beygju, það er ómögu-
legt að vita hvort bíll er í framúrakstri
á því augnabliki,“ segir Jóhann.
Hann tekur fram að aukaspeglarn-
ir séu hvorki dýr né flókinn útbún-
aður og engin ástæða sé til að nota þá
ekki. Hafa þurfi í huga að speglarnir
passi á bílinn og nái út fyrir breidd
fellihýsisins svo það sjáist afturfyrir
það.
Fellihýsin of
þung og of stór
„Fólk gerir sér ekki grein fyrir
reglunum og reglugerðunum sem
fylgja þessum fellihýsum,“ segir Jó-
hann. Hann bendir á að það standi
skýrum stöfum í skráningarskírteini
bifreiða hversu þungan eftirvagn bíll-
inn megi hafa. Þegar fellihýsið er um
1.500 kg, fjölskyldan og farangur eru
komin í bílinn er þyngdin oft komin
langt yfir leyfilega burðargetu bílsins.
Jóhann bendir einnig á að jafnvel
þótt fellihýsin séu með bremsu, sem
allir tengivagnar yfir 750 kg þurfa að
hafa, geti stafað hætta af þeim þegar
bifreiðin bremsar snögglega, sér í lagi
ef hún er með ABS-bremsukerfi og
vegurinn er blautur. „Bíllinn er búinn
þeim eiginleikum til að geta tekist á
við það að þurfa að nauðhemla í
bleytu. Það er aftur á móti fellihýsið
ekki svo ef það þarf að nauðhemla við
þessar aðstæður þá tekur fellihýsið
sennilega öll völd og ökumaður missir
stjórn á bílnum og getur farið útaf eða
velt bílnum.“
Fellihýsi, sem og aðrir tengivagn-
ar, mega ekki vera svo breið að þau
nái meira en 30 cm út fyrir hvora hlið
bílsins sem dregur þau. Í þessu eins
og í öðru eru brögð að því að reglum
sé ekki fylgt, segir Jóhann.
Hámarkshraði með tengivagna er
lægri á þjóðvegum landsins en án
þeirra. Ef vagninn er með bremsur,
eins og öll fellihýsi eiga að vera, þá er
hámarkshraðinn 80 km/klst. Jóhann
segir það undantekningu ef þessi lög
um hámarkshraða eru virt. Nú er ein
mesta ferðahelgi ársins framundan
og því rétt að nota tækifærið til að
minna á að áfengi og akstur fara ekki
saman, segir Jóhann: „Ef fólk er á bíl
á það að sleppa því að drekka áfengi.“
Enginn
notaði við-
bótarhlið-
arspegla
Morgunblaðið/Arnaldur
Jóhann Jóhannsson, verkefnastjóri og umferðarfulltrúi, er hér við bíl með fellihýsi með viðeigandi speglum.
Könnun á vegum Landsbjargar og Umferðarstofu á fjölda fellihýsa á vegum