Morgunblaðið - 06.08.2003, Side 52

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 MIÐVIKUDAGUR 6. ÁGÚST 2003 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
FRAMLEIÐENDUR gosdrykkja ættu að
bæta flúor og kalsíum í drykkina til að
vinna gegn eyðingu glerungs af völdum
súrra drykkja. Þetta kemur fram í grein
eftir íslenska tannlækna í bresku fagtíma-
riti tannlækna.
Í grein tveggja íslenskra tannlækna um
forvarnir við glerungseyðingu í British
Dental Journal fyrir skömmu segja þeir
að eyðing glerungs vegna súrra drykkja
sé alvarlegt vandamál sem þurfi að mæta
með aðgerðum.
Íslenskir unglingar drekka að meðaltali
850 ml af gosdrykkjum á dag, segir Peter
Holbrook, prófessor í tannlækningum við
Háskóla Íslands og sérfræðingur í munn-
lyflækningum, og annar höfundur grein-
arinnar. Hann bendir á að ekki sé ólíklegt
að þeir sem eru með glerungseyðingu á
háu stigi geti stefnt framleiðendum gos-
drykkjanna á svipuðum grundvelli og ver-
ið er að stefna tóbaksframleiðendum og
skyndibitakeðjum, enda engar viðvaranir
um lágt sýrustig og hugsanlega glerungs-
eyðingu á gosdrykkjaumbúðum.
Ekki bursta tennur strax
Þeir sem drekka súra drykki eins og
gos, ávaxtasafa og mysu ættu að forðast
að bursta tennurnar strax á eftir. Sé það
gert er hætta á að tannvefur sé burstaður
í burtu þegar hann er viðkvæmur, strax
eftir sýrubaðið. Frekar á að skola munn-
inn með vatni eða mjólk og leyfa munn-
vatninu að koma á réttu sýrustigi í munn-
inum.
Peter bendir á að neysluvenjur hafi
mikil áhrif á hversu illa gosdrykkir, sér-
staklega, fara með tennur, það fari sér-
lega illa með glerunginn þegar gosdrykkir
eru drukknir hægt, á löngum tíma, því þá
nái munnvatnið ekki að laga sýrustigið
heldur haldist það súrt.
Ætti að
bæta flúor
og kalsíum
í gosdrykki
Í þessum sjúklingi er eyðing glerungs svo
mikil að silfurfyllingar standa uppúr og
sést í tannbeinið.

Flúor og kalsíum/26
ÁRNI M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra
segir ólíklegt að línuívilnanir verði teknar upp
í haust og segir að breyta þurfi lögum til að
svo megi verða. Smábátafélagið Elding á
Vestfjörðum hefur boðað alla stjórnarþing-
menn Norðvesturkjördæmis og lykilmenn í
sjávarútvegi á Vestfjörðum á fund á Ísafirði á
morgun, fimmtudag. Krafa fundarins er að
staðið verði við stjórnarsáttmálann og sam-
þykktir flokksþinga stjórnarflokkanna um
línuívilnanir. Óttast félagsmenn Eldingar að
ekkert verði af fyrirheitum um þær.
Guðmundur Halldórsson, formaður Elding-
ar, segist hafa ástæðu til að halda að málið sé í
uppnámi. „Ef ekki verða teknar línuívilnanir
eru það hrein svik,“ segir hann. „Davíð Odds-
son lofaði þessu á framboðsfundi á Ísafirði og
að ég hefði til að setja á línuívilnanir. Annars
vegar hefur verið gagnrýnt að heimildirnar
sjálfar séu alltof víðtækar og hins vegar
hvernig þær hafa verið notaðar,“ segir Árni.
„Í ljósi þess er það kannski ekki alveg rétt að
beita þessum heimildum án þess að þingið
fjalli um málið.“ Árni segir ennfremur að sam-
þykktir stjórnarflokkanna um línuívilnanir
séu ekki eins hvað þetta snertir, þótt þær séu
um margt líkar.
„Það er því nokkuð erfitt að taka upp línu-
ívilnanir án þess að þingið fjalli um þær og
sett verði ný löggjöf.“ Árni segir að ekki liggi
fyrir neinar tillögur af sinni hálfu um hvernig
eigi að standa að línuívilnunum. Þá sé umfjöll-
un um þær, og byggðakvóta í samræmi við
stjórnarsáttmálann, ekki lokið.
sjálfsagt víðar. Ég mun grafa það samtal upp,
því það er til hljóðritað. Ráðherrar og þing-
menn Sjálfstæðisflokksins lofuðu þessu um
allt land.
Við óttumst að sjávarútvegsráðherra muni
úthluta öllum aflaheimildum, þar með talið
viðbótarheimildum, 30 þúsund tonnum í þorski
og 20 þúsund tonnum í ýsu, og láti þingið
koma að gerðum hlut. Við teljum það mjög al-
varlegt mál ef þessi verður niðurstaðan.“
Blikur á lofti
Árni M. Mathiesen segir blikur á lofti varð-
andi línuívilnanir og segist munu gefa út allan
kvótann í byrjun næsta fiskveiðiárs, sem hefst
1. september. „Umboðsmaður Alþingis hefur
gagnrýnt þær heimildir sem ég hélt um tíma
Sjávarútvegsráðherra segir línuívilnanir kalla á lagabreytingu
Ólíklegt að línuívilnanir
verði teknar upp í haust
SYSTKININ frá Núpsstað, Margrét (Lalla) 93 ára,
Margrét 99 ára, Filippus 94 ára og Eyjólfur 96 ára
Hannesarbörn, sóttu messu í gömlu kirkjunni á
Núpsstað um helgina, en það er árviss viðburður
um hverja verslunarmannahelgi að messað sé í
kirkjunni. Núpsstaðarkirkja er ein af fáum torf-
kirkjum sem enn standa á Íslandi. Að þessu sinni
fór messan fram í sól og blíðu. Fjöldi fólks var
mættur, bæði ferðalangar og heimamenn. Kirkju-
gestir nutu þess að sitja úti í góða veðrinu og hlýða
á messuna. Prestur var Bryndís Malla Elídóttir og
organisti Brian R. Bacon. Eftir messu var öllum við-
stöddum boðið til kaffidrykkju í íbúðarhúsinu á
Núpsstað.
Öldungar við bænhúsið á Núpsstað
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
SAMKEPPNISSTOFNUN telur í
frumskýrslu sinni um samkeppni á
tryggingamarkaði að Samband ís-
lenskra tryggingafélaga, SÍT, og
aðildarfélög þess hafi brotið
samkeppnislög með samráði á ýms-
um sviðum. Telur stofnunin félögin
hafa átt samráð varðandi þjónustu,
viðskiptakjör og stundað sam-
keppnishamlandi upplýsingamiðlun.
Í svörum sínum telja félögin,
Sjóvá-Almennar, Tryggingamið-
stöðin, Vátryggingafélag Íslands og
Samband ísl. tryggingafélaga, að
ekki sé um ólögmætt samráð að
ræða. Verði ekki fallist á það telja fé-
lögin í nokkrum tilvikum að brot séu
fyrnd.
Í frumskýrslu Samkeppnisstofn-
unar er talið að gögn sýni að Sam-
band ísl. tryggingafélaga og aðildar-
félög hafi haft með sér samráð um
verð á þjónustu lögmanna og lækna.
Eru birtar upplýsingar úr minnis-
blaði SÍT til aðildarfélaga þar sem
þeim tilmælum er beint til þeirra að
leggja ákveðið verð til grundvallar
við ákvörðun þóknunar til lögmanna
og útreikningsaðferð. Þá telur stofn-
unin að félögin hafi haft samráð um
verð til lækna fyrir útfyllingu
áverkavottorða. Í báðum tilvikum er
talið að ákvæði samkeppnislaga hafi
verið brotin.
Tryggingafélögin andmæla þessu
og telja sig ekki hafa verið að kaupa
þjónustu lögmanna, það séu tjónþol-
arnir. Félögin telja sig ekki hafa haft
ólögmætt samráð um kaup á þjón-
ustu lækna við útfyllingu staðlaðs
áverkavottorðs. Falli það ekki undir
ákvæði 10. gr. samkeppnislaga og til-
urð vottorðsins eigi aðallega rætur
að rekja til hagsmuna tjónþola.
Frumskýrsla Samkeppnisstofnunar um meint samráð tryggingafélaga
Telur samráð hafa verið um
þjónustu og viðskiptakjör
Tryggingafélögin telja ekki að um
ólögmætt samráð hafi verið að ræða

Telur SÍT/10–12
ÞRÍR Bandaríkjamenn luku hring-
ferð um Ísland á kajökum í Nes-
kaupstað í dag. Meðal ræðaranna
þriggja var ein kona, Shawna
Franklin, og er hún fyrsta konan
sem rær á kajak í kringum Ísland.
Bandaríkjamennirnir þrír, Chris
Duff, Leon Somme og Shawna
Franklin, hófu ferðina 18. maí og
tók hún samtals 81 dag, þar af reru
þau í 59 daga. Vegalengdin sem
þau reru er um 1.500 sjómílur.
Morgunblaðið/Ágúst
Á kajak í
kringum land-
ið á 81 degi
DÓMSÁTT náðist í vor í máli sem
varðaði sauðaþjófnað í ónefndri
sveit, eftir að þjófnaðurinn sann-
aðist með DNA-rannsókn. Tildrög
málsins voru þau að fjármargur
bóndi varð í fyrrahaust var við tvær
ungar ær í fé sínu sem markaðar
voru bónda í næstu sveit. Fyrr-
nefndi bóndinn var fjárglöggur og
þekkti ærnar sem sínar, en jafn-
framt sá hann að marki hans hafði
verið breytt. Saknaði hann ánna frá
fyrra hausti. Þrátt fyrir að enginn
vildi kannast við neitt misjafnt var
bóndinn viss í sinni sök. Taldi hann
sig vita hvaða ær og hrútar voru
foreldrar umræddra kinda. Hug-
kvæmdist honum að sanna mál sitt
með DNA-rannsókn. Niðurstaða
þeirrar rannsóknar leiddi í ljós að
hann hafði haft rétt fyrir sér frá
upphafi og endurheimti hann alls
sex kindur fyrir vikið. Hjá viðkom-
andi sýslumanni náðist dómsátt
milli bóndans og sauðaþjófsins.
Sauðaþjófn-
aður sannaður
með DNA-
rannsókn