Morgunblaðið - 14.10.2003, Page 16

ERLENT
16 ÞRIÐJUDAGUR 14. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Þú ert einn fárra Vesturlandabúa
sem hitt hafa Osama bin Laden
síðustu árin. Líklega ertu alltaf
spurður að þessu en hvers minn-
istu helst frá fundi ykkar?
Bin Laden stökk upp á vegg og hélt
skammaræðu yfir mújaheddína-
sveitunum sem ég var með, sagði
þeim að þeir ættu að drepa mig og fé-
laga mína vegna þess að við værum
villutrúarmenn. Þeir greiddu at-
kvæði um tilmæli hans og meirihlut-
inn sagði nei. Hann bauð þá vöru-
bifreiðastjóra sem var í nágrenninu
500 dollara fyrir að keyra á mig, en
vörubílstjórinn neitaði. Mér fannst
upphæðin heldur lág. Bin Laden leit
sjálfur glæsilega út í hvítum kufli sín-
um; í dag hefur hann víst glatað
nokkru af glæsileika sínum.
Flestir telja að bin Laden sé á lífi
og Saddam Hussein er afar senni-
lega lifandi. Hversu mikilvægt er
það fyrir Bandaríkjamenn að hafa
hendur í hári þessara manna –
hvort þá heldur lifandi eða
dauðra?
Í raun og veru skiptir það ekki máli
því að báðir eru þeir búnir að vera og
verða að eyða 98% tíma síns í að
tryggja að þeir náist ekki. En auðvit-
að er það afskaplega vandræðalegt
að ekki skuli hægt að handsama aðal-
leikarana tvo í atburðum sem fangað
hafa athygli heimsins jafn mikið og raun ber vitni. Ég
geri ráð fyrir að þeir náist einn góðan veðurdag, þ.e. ef
þeir deyja ekki fyrst.
Þú ert á leiðinni í ferðalag til Afganistans. Hvaða
verkefni bíður þín núna og telur þú að Afganistan
muni í nánustu framtíð þekkja frið og pólitískan
stöðugleika?
Ég ætla á slóðir talibana og vonast eftir því að komast í
samband við leiðtogasveit þeirra.
Landið Afganistan hefur aldrei þekkt fullkominn frið
eða stöðugleika og ég efast um að á því sé að verða
breyting. Það getur þó verið til án þess að endalaus
borgarastyrjöld geisi og án þess að stríðsherrar ráði
þar öllu, en þetta hlýtur nú að vera markmið manna. En
Afganistan verður aldrei Sviss.
Hvernig metur þú framgang „hryðjuverkastríðsins“
sem Bush kallar svo?
Ég tel afar erfitt að lýsa yfir stríði gegn óhlutbundnu
nafnorði. Síðast gerðu menn tilraun til þessa þegar þeir
lýstu yfir stríði gegn eiturlyfjum. Það stríð hefur mis-
tekist á afgerandi hátt. Ef við erum
nauðbeygð til að lýsa yfir stríði, þá
væri betra að lýsa næst yfir stríði
gegn orsökum vandans sem um
ræðir.
Ef við lítum til Íraks – telurðu að
staðan þar eigi eftir að gera
Bush forseta erfitt fyrir?
Ég held að hann þurfi á heppni að
halda eigi hann að sigra í næstu for-
setakosningum. En hann er hepp-
inn maður og hann bar sigur úr být-
um í kosningunum seinast.
Hvað með Blair, telurðu að hann
stýri Verkamannaflokknum fram
yfir næstu kosningar, eða hefur
pólitísk staða hans veikst of mik-
ið til að hann endist svo lengi?
Nei, ég held að honum hafi tekist að
standa þetta af sér. Það hjálpar
honum verulega að allir ganga út
frá því sem vísu að Verka-
mannaflokkurinn vinni næstu kosn-
ingar. Hann væri aðeins í hættu ef
flokksfélagar hans væru hræddir
um að þeir myndu tapa næstu kosn-
ingum með hann í brúnni.
Þú hefur lent í deilum við Blair-
stjórnina vegna fréttaflutnings
þíns frá Kosovo-stríðinu, svo
dæmi sé tekið. Hvernig standa
þau samskipti í dag?
Ég hef ekki mikið af þeim að segja
og þeir hafa ekki mikið af mér að segja. Mér finnst
betra að hafa það þannig; ég tel ekki að það sé hollt fyr-
ir blaðamenn að vera í of miklu vinfengi við stjórn-
málamenn. Við eigum að vera utangarðsmenn. Hér áð-
ur fyrr var mér gjarnan boðið í ýmsar móttökur og mér
var veittur mikill heiður, ég hlaut eins konar heiðurs-
orðu [drottningar], og þetta olli því að ráðherrar í rík-
isstjórn buðu mér stundum að drekka með sér tebolla.
Mér fannst það aldrei neitt sérstaklega þægilegt: mér
fannst eins og ég væri að verða eins og þægt húsdýr.
Thatcher-stjórninni var illa við mig, Blair-stjórninni
er illa við mig. Á meðan ekki er hægt að sýna fram á að
ég sé hlutdrægur gagnvart stjórnvöldum í fréttaflutn-
ingi mínum þá er það allt í lagi mín vegna.
Þú hefur komið til sumra „verstu“ landanna í heim-
inum. Verður aldrei lýjandi að ferðast sífellt til þess-
ara staða, sem oft eru í rúst?
Nei – vinnan er of áhugaverð og ég á ennþá eftir að
koma til svo margra staða.
Davíð Logi Sigurðsson | david@mbl.is
Slapp lifandi
undan bin Laden
John Simpson er einn þekktasti liðsmaður breska ríkisútvarpsins, BBC.
Simpson hefur einkum flutt fréttir frá átakasvæðum, Afganistan og
Balkanskaga, svo dæmi séu tekin. Hann gaf sér tíma til að svara
nokkrum spurningum sem Morgunblaðið lagði fyrir hann.
’ […] ég tel ekki aðþað sé hollt fyrir
blaðamenn að vera í
of miklu vinfengi
við stjórnmála-
menn. Við eigum að
vera utangarðs-
menn. ‘
John Simpson
Spurt og svarað | John Simpson
HÓPUR fyrrverandi dómara, sendi-
manna og lögfræðinga Bandaríkja-
hers hefur skorað á hæstarétt
Bandaríkjanna að skerast í leikinn
vegna þeirra hundraða manna, sem
nú sé haldið föngnum í Guantanamo-
herstöðinni á Kúbu utan við lög og
rétt. Þá hefur háttsettur fulltrúi Al-
þjóða Rauða krossins gagnrýnt
Bandaríkjastjórn harðlega fyrir
sömu sakir.
Í áskorun sinni segir hópurinn, að
ríkisstjórn George W. Bush virði
lögin að vettugi með því að halda
meira en 650 föngum án ákæru, án
aðgangs að lögfræðingum og án
tækifæris til að fá skorið úr um rétt-
mæti fangavistarinnar fyrir dóm-
stólum.
„Mannréttindi skipta máli,“ sagði
Leslie Jackson, sem sat í fangabúð-
um nasista í síðari heimsstyrjöld.
„Ef við virðum ekki rétt annarra
manna, er illa komið fyrir okkur.“
Í hópnum eru 19 fyrrverandi
sendimenn Bandaríkjastjórnar, sex
fyrrverandi alríkisdómarar og
nokkrir fyrrverandi starfsmenn
Bandaríkjahers, aðallega lögfræð-
ingar. Með áskoruninni taka þeir
undir kröfu 16 fanga, tveggja Breta,
tveggja Ástrala og 12 Kúveita, um
réttarhöld og löglegan úrskurð í
málum sínum.
Sakar dómstóla
um útúrsnúning
Fyrir dómstólum á lægri stigum
hefur þessari kröfu verið hafnað og
þá með þeim rökum, að fangarnir
séu utan bandarísks lögsagnarum-
dæmis. John J. Gibbons, fyrrverandi
forseti bandarísks áfrýjunardóm-
stóls, segir, að þessi viðbára sé út-
úrsnúningur. „Það er fáránlegt að
halda því fram, að Guantanamo-her-
stöðin sé ekki bandarískt land-
svæði,“ segir hann. „Hún er undir
bandarískri stjórn og hefur verið það
í heila öld.“
Gagnrýni frá Rauða krossinum
Christophe Girod, æðsti fulltrúi
Alþjóða Rauða krossins í Wash-
ington, hefur einnig gagnrýnt
Bandaríkjastjórn harðlega fyrir
mannréttindabrot í Guantanamo. Er
það mjög óvenjulegt því að samtökin
eru ekki vön að tjá sig opinberlega
um pólitísk málefni. Girod sagði, að
Rauði krossinn hefði mánuðum sam-
an skorað á stjórnina að taka af skar-
ið um framtíð fanganna en viðbrögð-
in hefðu engin verið. Það væri
ástæðan fyrir yfirlýsingu hans nú.
Hæstiréttur skerist í leikinn
Washington. AP, AFP.
AP
Bandarískir hermenn á varðgöngu
við Guantanamo-herstöðina á Kúbu.
Hópur áhrifamanna segir réttindi
fanga í Guantanamo hunsuð
JÓHANNES Páll II páfi mun á fimmtudag fagna því að hann hefur gegnt
embættinu í 25 ár. Hér sést starfsmaður verksmiðju í Racanati á Ítalíu fægja
brjóstmyndir af páfa en á staðnum eru framleiddir trúarlegir skrautgripir.
Reuters
Páfi í aldarfjórðung
RÁÐHERRAR í ríkisstjórn
Ísraels höfnuðu í gær drög-
um ísraelskra friðarsinna
og Palestínumanna að nýrri
áætlun um frið í Mið-Aust-
urlöndum. Stjórnmálamenn
úr röðum ísraelskra stjórn-
arandstæðinga og fulltrúar
Palestínumanna náðu sam-
komulagi um drögin á fundi
í Jórdaníu um helgina eftir
tveggja ára samningavið-
ræður fyrir milligöngu
svissnesku ríkisstjórnarinn-
ar.
Yasser Abed Rabbo, fyrr-
verandi upplýsingamálaráð-
herra Palestínumanna,
sagði að palestínska heima-
stjórnin styddi drögin.
Rabbo var í Kaíró í gær
ásamt Yossi Beilin, fyrrver-
andi dómsmálaráðherra Ísr-
aels, til að ræða drögin við
egypska ráðamenn. Gert er
ráð fyrir því að þau verði
undirrituð í Genf eftir hálf-
an mánuð.
Þingmenn og fyrrverandi
ráðherrar úr Verkamannaflokki
Ísraels og Meretz-flokknum standa
á bak við friðaráætlunina. Ráð-
herrar í stjórn Ariels Sharons í Ísr-
ael sökuðu ísraelsku samninga-
mennina um ábyrgðarleysi og sögðu
að þeir hefðu engan rétt til að
semja um tilslakanir í nafni Ísraels.
Samkvæmt samkomulaginu eiga
Palestínumenn að fá yfirráð yfir
98% Vesturbakkans og öllu Gaza-
svæðinu. Ísraelar eiga að halda 2%
Vesturbakkans og í staðinn fái Pal-
estínumenn hluta Negev-eyðimerk-
urinnar í Ísrael til að stækka Gaza-
svæðið.
Ísraelskir ráðherrar
Nýrri friðar-
áætlun hafnað
Jerúsalem. AFP, AP.
Yossi Beilin (t.v.), fyrrverandi ráðherra í Ísr-
ael, og Yasser Abed Rabbo, ráðherra í stjórn
Palestínumanna á hernumdu svæðunum.
AP