Morgunblaðið - 11.02.2005, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. FEBRÚAR 2005 45
MINNINGAR
dóttir guðs hin fríða.
Sannlega fær þar sæmdin gist
og sífellt lífsins yndi,
hvar í sömu vinna vist
viska og eðallyndi.
(Bólu Hjálmar.)
Guð geymi þig.
Þín
Kristín Elfa.
Þá hefur Una hans Ninna kvatt
hópinn. Hópinn sem gegnum tíðina
átti samanstað hjá afa og ömmu á
Suðurgötu 25 á Akranesi. Þau voru
alls níu systkinin á Suðurgötunni
og Una var ein úr hópi maka
þeirra. Þegar allur hópurinn, afi og
amma, systkinin, makar þeirra og
börn voru saman komin á Suður-
götunni var hópurinn stór. Una
setti sinn svip á þennan hóp.
Glettnislegar athugasemdir
hennar og innskot í samtölum og
við okkur krakkana lífguðu alltaf
upp á samkvæmið. Og Una vildi
líka fylgjast með hópnum. Ég man
að ég var ekki orðinn gamall þegar
Una spurði gjarnan frétta af við-
fangsefnum mínum, hvort sem það
var í skólanum eða önnur hugar-
efni. Hún hafði áhuga á því sem við
krakkarnir vorum að gera.
Það gaman að koma á heimili
þeirra Unu og Kristins. Sjálfur
gleymi ég seint fermingarveislu
sem haldin var nokkru eftir að þau
fluttu í Heiðarbæ. Þá fengum við
krakkarnir að dansa í bílskúrnum.
Og ekki dró Una af sér við að
hvetja okkur. Hún lagði sig fram
um að allir tækju þátt í fjörinu.
Þegar árin hafa færst yfir hóp-
inn hafa samverustundirnar orðið
stopulli og við sem yngri erum höf-
um séð hvernig þverrandi heilsa
sumra þeirra eldri setur mark sitt
á líf þeirra.
En glettnin hafði ekki yfirgefið
Unu síðast þegar fundum okkar
bar saman.
Ég og fleiri úr hópnum af Suður-
götunni þökkum fyrir þá samfylgd
sem við áttum með Unu.
Tryggvi Gunnarsson.
✝ Þóra Tómasdótt-ir fæddist að
Bolafæti, nú Bjargi, í
Hrunamannahreppi
10. september 1917.
Hún lést á Sjúkrahúsi
Suðurlands 2. febr-
úar síðastliðinn. Hún
var dóttir Tómasar
Júlíusar Þórðarsonar
bónda og söðlasmiðs í
Bolafæti og síðar á
Grafarbakka 2 í
Hrunamannahreppi,
f. 21. júlí 1876 í Gröf í
sömu sveit, d. 23.
mars 1960, og konu
hans Þóru Loftsdóttur, f. 10. júlí
1885 í Steinsholti í Gnúpverja-
hreppi, d. 6. júlí 1970. Systkini
Þóru voru Sveinn, fyrrv. bifreiða-
stjóri á Selfossi, f. 1913, Sigurður
Loftur, fyrrv. garðyrkjubóndi á
Hverabakka, f. 17. september
1915, d. 21. október 2002, og Sig-
rún, fyrrv. garðyrkjubóndi á Graf-
arbakka 2, f. 4. febrúar 1924.
Þóra giftist 24. nóvember 1944
Jóni Einarssyni, f. 27. maí 1909.
Foreldrar Jóns voru Einar Jóns-
son bóndi í Reykjadal, f. 21. febr-
úar 1877 á Högnastöðum, d. 18.
september 1974, og Pálína, f. 23.
október 1885 í Grindavík, d. 26.
nóvember 1985. Synir Þóru og
Jóns eru: 1) Tómas Þórir, bifreiða-
stjóri á Flúðum, f. 15. apríl 1947.
Börn hans og Írisar Brynju
Georgsdóttur, f.
1963, eru Edda Ósk,
f. 1980, en sambýlis-
maður hennar er Jón
Ingi Gylfason, f.
1979, og eiga þau
soninn Gylfa Rúnar,
f. 2003, og Jón Þór, f.
1983. 2) Einar, garð-
yrkjubóndi á Reykja-
bakka, f. 2. apríl
1951. 3) Þröstur, tré-
smíðameistari, f. 24.
febrúar 1958, kvænt-
ur Sigrúnu Hrafn-
hildi Pálsdóttur, f.
1958. Börn þeirra
eru Anna Þóra, f. 1982, en sam-
býlismaður hennar er Ingvar Jóns-
son, f. 1980, Elva Rut, f. 1989, og
Páll Orri, f. 1995. 4) Reynir, garð-
yrkjubóndi á Reykási, f. 1. nóvem-
ber 1960. Sambýliskona hans er
Sólveig Sigfúsdóttir, f. 1966. Börn
þeirra eru Rannveig, f. 1985,
Harpa, f. 1990, og Guðni, f. 2001.
Þóra fluttist 1935 með foreldr-
um sínum frá Bolafæti í Hruna-
mannahreppi að Grafarbakka 2 í
sömu sveit. Þau Jón stofnuðu ný-
býlið Reykjabakka úr landi Graf-
arbakka 2 árið 1950 og stunduðu
þar lengst af kúa- og sauðfjárbú-
skap ásamt garðyrkju en síðar ein-
göngu matjurtaræktun.
Útför Þóru verður gerð frá
Hrunakirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 14.
Þóra móðursystir mín er horfin á
braut eftir langa ævi. Það á við um
Þóru eins og marga þá sem ná háum
aldri að fáir eru orðnir til sagna um
lífshlaup þeirra á yngri árum. Hér
verður gerð tilraun til að varpa upp
mynd af Þóru í blóma lífsins.
Sem fyrr segir fæddist Þóra í Bola-
fæti í Hrunamannahreppi og ólst þar
upp til 18 ára aldurs. Hún gekk í ný-
stofnaðan barnaskóla að Flúðum í
fjóra vetur en sá skóli hafði þá nýlega
leyst af hólmi farskóla í Hrunamanna-
hreppi. Strax á unglingsárum þótti
hún létt á fæti og hraðvirk og annáluð
fyrir dugnað við öll þau störf sem hún
tók sér fyrir hendur.
Á yngri árum lék hún í nokkrum
leikritum sem Ungmennafélag
Hrunamanna setti upp í gamla skóla-
húsinu á Flúðum en á þeim árum voru
árlega sett á fjalirnar leikrit í hverri
sveit og að jafnaði haldinn dansleikur
eftir sýningu. Þóra hafði afar gaman
af dansi og þótti góður dansari. Hún
lét sig ekki muna um að fara fótgang-
andi í næstu sveitir, að Ásum og
Brautarholti, um miðjan vetur ef slík-
ar leik- og dansskemmtanir voru í
boði. Þá lagði hún af stað ásamt fé-
lögum sínum upp úr miðjum degi, var
mætt á leiksýningu á réttum tíma,
síðan dansaði hún fram undir morgun
og var komin heim upp úr hádegi.
Þóra ákvað eitt sinn að miðla mér af
danskunnáttu sinni og tók strákinn í
dansæfingu í eldhúsinu á Reykja-
bakka. Á hjónaböll á Flúðum mætti
Þóra jafnan, skemmti sér vel og dans-
aði létt á fæti fram á nótt.
Þóra var ekki margar nætur af bæ
eftir að hún hóf búskap á Reykja-
bakka. Svo heimakær var hún þó ekki
alla tíð því á yngri árum dvaldi hún og
starfaði víða um land. Hún sótti nám-
skeið í húsmæðraskólunum að Laug-
arvatni og Hallormsstað og vann í
Reykjavík og víðar. Þá vann hún við
flökun á vetrarvertíð í Vestmannaeyj-
um en þar kynntist hún einmitt Jóni
eiginmanni sínum.
Eftir að þau Jón hófu búskap á
Reykjabakka varð fljótt til sú skipt-
ing ráðuneyta að Jón réð ferðinni í
kúa- og sauðfjárbúskapnum og kart-
öfluræktinni. Þóra hafði hins vegar
töglin og hagldirnar í garðyrkjunni að
öðru leyti. Þau gengu þó saman í öll
verk. Garðyrkjan var í búskapartíð
Þóru lengst af unnin nær eingöngu
með höndunum en svo kraftmikil var
Þóra í þessu puði að synir hennar,
sem reka þó garðyrkjustöðvar í dag,
voru oft í aukahlutverkum. Þóra hafði
stundum ekki þolinmæði til að sitja í
dráttarvél upp Hofabrekkuna heldur
hljóp á undan til að geta byrjað á mat-
artilbúningi sem allra fyrst.
Þröngt var á þingi á Reykjabakka
fyrstu búskaparárin enda íbúðarhús-
ið ekki stórt þar til bræðurnir byggðu
myndarlega við það. Til viðbótar við
sex manna fjölskyldu munaði Þóru þó
ekki um að taka einn lítinn frænda í
gistingu. Þá var dreginn í sundur her-
mannabeddi og stillt upp á miðju gólfi
í herbergi þriggja yngri bræðranna.
Stofan á Reykjabakka var jafnframt
svefnherbergi þeirra hjóna.
Eldhúsið á Reykjabakka var
skemmtilegur samkomustaður. Vel
og rausnarlega var tekið á móti fjöl-
mörgum gestum. Óteljandi tegundir
af kaffibrauði á boðstólum og litið á
það sem móðgun við húsfreyju að
smakka ekki á hverri sort hvenær sól-
arhringsins sem gestinn bar að garði.
Jón og Þóra voru bæði harðskeytt
framsóknarfólk og afdráttarlaus í
skoðunum um menn og málefni, ekki
síst ef landsmála- eða sveitarstjórn-
arpólitík bar á góma. Íhaldsmenn og
kommar voru almennt illa þokkaðir í
eldhúsinu á Reykjabakka en kratarn-
ir þó álitnir verstir, enda ótvíræðir
óvinir landbúnaðarins. Enginn kom
samur maður frá slíku veisluborði og
ekki ónýtt að fá að vera heimagangur
árum saman á Reykjabakka.
Þóru líkaði afar illa þegar hún
heyrði fólk nefnt gælunöfnum, leið-
rétti þá ávallt viðmælanda sinn og
kvaðst ekki kæra sig um að fólk væri
uppnefnt.
Jafnframt því að vera natin garð-
yrkjukona ræktaði Þóra vel frænd-
semi við marga nær- og fjarskylda
ættingja og margir þeirra voru reglu-
legir gestir á Reykjabakka.
Þóra hélt lengst af góðri heilsu og
gekk til garðyrkjustarfa langt fram
yfir áttrætt með Einari syni sínum
sem var henni stoð og stytta í ellinni.
Synir hennar völdu sér reyndar allir
starfsvettvang í Hrunamannahreppi
og hús þeirra eru þannig staðsett að
hún missti í raun aldrei sjónar af
þeim.
Ég þakka Þóru á Reykjabakka fyr-
ir góða frændsemi og kveð hana með
söknuði.
Sigurður Tómas Magnússon.
Elskuleg föðursystir mín, Þóra
Tómasdóttir, er látin eftir langa og
farsæla ævi.
Á kveðjustundu koma fram minn-
ingar allt frá bernsku. Þóra var fín-
gerð og svipfríð kona. Hún var ætíð
fín í tauinu og hafði ákveðnar skoð-
anir í þeim efnum, rauði liturinn var í
hávegum hafður. Ég minnist þess
þegar ég kom til frænku minnar til að
fá blessun hennar á nýjum grænum
jakka, hafði hún þá á orði að betur
færi á að hafa hann rauðan.
Þóra var sístarfandi, innan sem ut-
an dyra, þá vann hún að bústörfum
jöfnum höndum við hlið eiginmanns-
ins Jóns og sonanna. Hún var áhuga-
söm um það sem hún tók sér fyrir
hendur og vann öll verk vel. Ég man
hvað ég dáðist að henni þegar hún dró
fram álhrífuna sína og rakaði slægj-
una af miklum krafti, ekki mátti neitt
hey fara til spillis. Þóra kunni einnig
þá list að hlúa vel að garðplöntum,
enda var uppskeran ávallt vís.
Hún hafði fallega söngrödd og söng
til margra ára í kirkjukórnum í
Hruna.
Á Reykjabakka var jafnan veislu-
borð, hún líkt og faðir minn naut þess
betur að fá gesti en að fara af bæ. Hún
töfraði fram ljúffengar veitingar, að
ógleymdum rjómatertunum góðu.
Þóra var mjög heimakær, hún hafði
þó gaman af að sækja samkomur í fé-
lagsheimili sveitarinnar. Hún var
fastur gestur á árlegri hjónaskemmt-
un. Þar naut hún sín vel á dansgólfinu
og dansaði oft sem ung stúlka, þótt
aldurinn færðist yfir.
Við hlið hennar var sonurinn Einar,
sem aðstoðaði hana af alúð. Ég vil
með þessum orðum þakka frænku
minni og nöfnu fyrir samfylgdina.
Guð blessi minningu hennar.
Þóra Sigurðardóttir.
ÞÓRA
TÓMASDÓTTIR
er margs að minnast, bernskan,
unglingsárin og prakkarastrikin
þín. Ég man alltaf þegar þú komst
með mér í Stykkishólm á ball, til
að hitta Kogga og tengdaforeldr-
ana.
Tengdamamma hélt að þú værir
tilvonandi tengdadóttirin og þú
varst ekkert að leiðrétta hana fyrr
en Koggi kom.
Þú hafðir oft orð á þessu og
hlóst mikið, því eftir ballið var hún
búin að taka til mat fyrir þreytta
og svanga ballfara, sjóða fulla skál
af eggjum, heimabakað brauð og
mjólk.
Þú varst alltaf boðin og búin að
hjálpa þegar eitthvað stóð til. Í
fermingarundirbúningi lést þú þig
ekki vanta og þá var nú oft rabbað
fram á nótt.
Þú varst einstaklega frændræk-
in og dugleg að hafa samband við
alla í fjölskyldunni og að halda
sambandi við vini þína. Það verða
fleiri en ég sem koma til með að
sakna símtala þinna og að fá frétt-
ir af fólkinu.
Bogga, þú varst mjög berdreym-
in. Þegar Koggi dó úti á Spáni fór
Lalli bróðir til að láta þig vita, þá
sagðir þú um leið og hann kom:
það hefur eitthvað komið fyrir
hann Kogga því mig dreymdi að
ég væri niðri í fjöru, það hafði far-
ist bátur og var ein fjöl rekin úr
honum sem á stóð nafnið á bátnum
hans.
Fyrir stuttu síðan dreymdi þig
mömmu, að hún væri komin með
stóra ferðatösku því hún væri að
flytja til þín.
Ég veit að vel hefur verið tekið
á móti þér þarna hinum megin.
Elsku Hreinn. Ég vil þakka þér
fyrir hvað þú reyndist Boggu vel
þessi undanfarin ár. Þið voruð
hamingjusöm og studduð hvort
annað í blíðu og stríðu.
Elsku Sigga, Rut og Hreinn, ég
votta ykkur og fjölskyldum ykkar
samúð mína.
Guð styrki ykkur í sorginni.
Guðrún.
✝ Helga RuthMagnúsdóttir
Wynveen fæddist á
Ísafirði 3. apríl 1928.
Hún lést á hjúkrunar-
heimili í Baldwin í
Wisconsin þriðjudag-
inn 8. febrúar síðast-
liðinn. Hún var dóttir
hjónanna Magnúsar
Eiríkssonar vélstjóra
og Jónu Kristínar
Guðjónsdóttur hús-
móður. Tvíburasystir
Helgu var Ásdís Sól-
veig, hjúkrunarfræð-
ingur, d. 12. febrúar
1997, systir þeirra er Nicholína
Rósa, hjúkrunarfræðingur, f. 7.
apríl 1932.
Helga fluttist ung til Reykjavík-
ur og kynntist eiginmanni sínum
Richard Wynveen þegar hún starf-
aði á Veðurstofu Íslands og hann á
veðurstofunni á Keflavíkurflug-
velli. Þau gengu í
hjónaband árið 1948
og fluttu á býli Rich-
ards í Baldwin í Wis-
consin í Bandaríkjun-
um árið 1951. Helga
og Richard eignuð-
ust fjögur börn, þau
eru: Kristín Angela,
f. 1949, Karene Elísa-
bet, f. 1956, d. 1994,
Jón Magnús, f. 1962
og Richard Charles,
f. 1964. Barnabörnin
eru níu og barna-
barnabörnin tvö.
Í Baldvin var
Helga bóndi og listmálari og vann
um tíma við verslunarstörf og á
bókasafni. Helga tók virkan þátt í
starfi kirkjunnar og í skátahreyf-
ingunni og vann að ýmsum öðrum
samfélagsmálum.
Útför Helgu verður gerð í Bald-
win í dag.
Hún Helga frænka er dáin. Eftir
að hafa verið heilsulaus í nokkur ár
horfði til betri vegar og við hlökk-
uðum til að hittast nú um páskana.
Mig langaði svo til að stelpurnar
mínar kynntust henni og ættu með
henni minningar. Ég held bara
áfram að segja þeim sögur af kraft-
mikilli konu sem flutti ung í fram-
andi land, fór frá því umhverfi sem
hún þekkti og tókst á við nýjar að-
stæður í sveitinni í hinni stóru Am-
eríku.
Þegar ég hugsa um Helgu sé ég
fyrir mér andstæður, mér fannst
alltaf eins og hún hafi notað hluta af
sínu lífi í að þóknast öðrum. Haga
sér í takt við það sem umhverfið
ætlaðist til, sem í Wisconsin var
ekki alltaf eins og hún átti að venj-
ast frá heimahögunum. Á hinn bóg-
inn sé ég sjálfstæða víkingakonu
sem fór sínar eigin leiðir og var
nokk sama hvað nágranninn hugs-
aði. Við höfum öll nokkur hlutverk í
lífinu, en einhvernveginn er eins og
hlutverk Helgu hafi verið á sitt-
hvorum endanum á litrófi lífsins.
Kannski var hún svona lagin við að
standa ölduna og takast á við að-
stæður á þann hátt að hún stóð allt-
af bein í baki, stolt og glæsileg.
Helga var óendanlega dugleg.
Tíndi egg eldsnemma að morgni,
sinnti börnum og búi, saumaði eins
og fagmanneskja á alla fjölskylduna
og málaði. Já, hvort hún málaði.
Hún frænka mín var nefnilega mik-
ill listamaður og hanga verk eftir
hana víða í Ameríkunni bæði á
einkaheimilum og á opinberum
stöðum. Þegar hún var heima á Ís-
landi var hún alltaf með teikni-
blokkina og rissaði. Afraksturinn
tók hún svo með sér út og þar lifn-
aði landslagið við á hennar hátt í ol-
íunni á striganum. Sveitin og trén í
sínum fallegu haustlitum eins og í
Ameríku og svo eyjar og brim eins
og í Vestmannaeyjum. Myndirnar
hennar sem hanga á mínum veggj-
um eru ómetanleg meistarastykki,
því í þeim lifir hún Helga mín. Þrátt
fyrir sköpunarhæfileikana skorti
alla hæfni í eldamennskunni. Henni
fannst hundleiðinlegt að elda og var
mjög fegin þegar ég tók að mér
eldamennskuna árið sem ég bjó hjá
henni. Þá kynntist ég vel umburð-
arlyndinu, umhyggjuseminni, gjaf-
mildinni og sjálfstæðinu sem mót-
uðu hennar lífshlaup. Alltaf að gera
allt fyrir alla en algjörlega á sínum
eigin forsendum.
Þó svo hún byggi mestan hluta
ævi sinnar í Ameríku var hún alltaf
Íslendingur og stolt af því. Hún los-
aði sig aldrei við hreiminn, gerði sér
far um að halda honum. Sumarið á
Íslandi var það besta í heimi og það
mátti bókstaflega sjá tenginguna
við fósturjörðina þegar Helga stóð
með hendur á mjöðm og horfði út í
náttúruna. Það geislaði af henni
stóísk ró. Þegar ég var stelpa með
mömmu og Helgu í Laufásnum inni
í skógi á Ísafirði langaði mig að
vera eins og Helga. Falleg, merki-
leg, klár og ég held bara að mér hafi
fundist hún fullkomin.
Fyrir 11 árum varð hún fyrir
þeirri reynslu að horfa á eftir Kar-
en dóttur sinni yfir móðuna miklu.
Áfall sem enginn nema sá sem
reynt hefur getur ímyndað sér. Í
kjölfarið fór heilsunni hjá Helgu að
hraka og ég veit að Karen hefur
breitt út faðminn og þær faðmast
vel og lengi þegar þær hittust á
þriðjudagsmorguninn. Það er hugg-
un í því að þær eru nú saman á ný
og ég er handviss um að nú þegar
ég rita þessar línur að þær sitja
hvor sínum megin við mig, strjúka
mér um kinn og læða brosi hvor til
annarrar.
Kristín, Jón og Rikki, börnin
hennar Helgu, hafa misst mikið,
jarðtenginguna og sameiningaraflið
en ég veit að með hennar blóð í æð-
um takast þau á við sorgina og
halda minningu merkilegrar konu á
lofti. Ég sendi þeim samúðarkveðj-
ur og góða strauma.
Elsku Helga, þú kenndir mér
meira en þú getur ímyndað þér.
Minninguna um þig geymi ég í
hjarta mínu.
Hvíl í friði elsku frænka.
Helga Tryggva.
HELGA RUTH
MAGNÚSDÓTTIR
WYNVEEN