Morgunblaðið - 30.04.2005, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 30. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
edda.is
„Skáldið er í ham ... Bítlaávarpið
er skemmtileg saga, stráksleg og
gosaleg í sprúðlandi stílnum.“
Páll Baldvin Baldvinsson, DV
„Mikið vor og
glettni í þessari bók ...
skemmtilestur.“
Gauti Kristmannsson, RÚV
Komin
í kilju
„Bítlaávarpið er full með rokk og ról og einlægt bítl
... manifestó um áhrif bítlsins á þjóðarsálina.“
Skafti Þ. Halldórsson, TMM
Tilnefnd til Íslensku
bókmenntaverðlaunanna
2004
„Konan mín hélt að ég væri að verða eitthvað skrýtinn.
Ég hló svo mikið.“
Gunnar Þórðarson, tónlistarmaður
Það þarf ekkert að koma á óvart þó að talningin í nýjustu límósínu Samfylkingarinnar
ruglist örlítið.
Engin sérstök venjahefur skapast ídómum um heimil-
isofbeldi þar sem ekki er
gert sérstaklega ráð fyrir
því í lögum. Þetta segir
Brynhildur Flóvenz lög-
fræðingur en að hennar
mati er þörf fyrir sérstaka
löggjöf í heimilisofbeldis-
málum enda sé erfitt að
bera þau saman við önnur
ofbeldismál, t.d. slagsmál
eða barsmíðar úti á götu.
Hæstiréttur dæmdi sl.
fimmtudag karlmann í
þriggja mánaða skilorðs-
bundið fangelsi fyrir að hafa ráðist
á konu sína á heimili þeirra.
Jón Steinar Gunnlaugsson
hæstaréttardómari skilaði sérat-
kvæði þar sem hann segir að refs-
ingin hefði átt að vera 30 dagar.
Hann gagnrýnir m.a. ríkissak-
sóknara fyrir að hafa ekki tekið
mið af áhrifum ósanngjarnrar fjöl-
miðlaumfjöllunar eftir dóm í hér-
aði þegar tekin var ákvörðun um
að áfrýja málinu.
Sem kunnugt er féll dómur í
þessu máli í Héraðsdómi Reykja-
ness í október sl. Dómurinn vakti
mikla reiði í samfélaginu og þá
sérstaklega vegna þeirrar niður-
stöðu að sambúð kæranda og
ákærða hafði verið stormasöm og
að kærandi kynni að hafa valdið
bræði ákærða sem varð til þess að
hann réðst á hana. Brynhildur
segir að þessi niðurstaða sé ekki í
samræmi við framburð kæranda
sem talaði m.a. aldrei um storma-
sama sambúð heldur einungis of-
beldi eiginmanns síns gegn henni.
Mikið var fjallað um málið í fjöl-
miðlum þar sem kærandi var nafn-
greindur og jafnvel birtar af hon-
um myndir. Fimmtán félaga-
samtök stóðu fyrir mótmælum á
Arnarhóli þar sem ofbeldi gegn
konum var jarðað og sérstaklega
vísað í þennan dóm.
Samkvæmt almennum hegning-
arlögum er það ákærða í hag ef
brotið er framið í mikilli reiði eða
geðshræringu sem sá sem verður
fyrir brotinu vakti með ólögmætri
árás eða stórfelldri móðgun. Karl-
inum og konunni bar saman um að
hann hafi reiðst vegna orðaskipta
um meint framhjáhald hennar en
þau voru ósammála um hvort
þeirra hóf umræðuna. Hæstirétt-
ur taldi, öfugt við héraðsdóm, að
ekki yrði sýnt fram á að konan
hefði reitt karlinn til reiði eða að
ofbeldinu hefði verið beitt í átök-
um þeirra í milli.
Drífa Snædal, fræðslu- og kynn-
ingarstýra Kvennaathvarfsins,
segir að mikilvæg leiðrétting hafi
verið í dómi Hæstaréttar þar sem
því hafi verið hafnað að konan ætti
sök á ofbeldinu. „Þetta er það sem
okkar barátta snerist um,“ segir
Drífa en gagnrýnir löggjöfina fyr-
ir að taka hvergi á kynbundnu of-
beldi. „Það er alveg horft framhjá
því að 95% þeirra sem beita heim-
ilisofbeldi eru karlar og 95% sem
verða fyrir því eru konur.“
Lét undan fjölmiðlagagnrýni
Í áðurnefndu sératkvæði segir
Jón Steinar að umfjöllun fjölmiðla
um mál ákærða hafi verið einhliða
og ósanngjörn og hafi valdið hon-
um þjáningum og skaða. Vísar Jón
Steinar til 113. gr. laga um með-
ferð opinberra mála þar sem segir
að falla megi frá málsókn „ef brot
hefur valdið sakborningi sjálfum
óvenjulegum þjáningum og mál-
sókn þykir ekki brýn af almennum
refsivörsluástæðum“. Jón Steinar
telur að þetta hefði átt að hafa
áhrif á ákvörðun ákæruvaldsins að
áfrýja dómi héraðsdóms. Telur
Jón Steinar að umfjöllun fjölmiðla
hafi frekar haft gagnstæð áhrif,
þ.e. ýtt undir ákvörðun ríkissak-
sóknara um að áfrýja málinu.
Sigurmar K. Albertsson, verj-
andi ákærða, segist vissulega sam-
mála áliti Jóns Steinars um að rík-
issaksóknari hafi í raun látið
undan fjölmiðlagagnrýni. „Atvik
málsins og málavextir voru með
þeim hætti að það gaf ekki tilefni
til þessarar óvenju miklu umfjöll-
unar,“ segir Sigurmar og bætir við
að persónulegar árásir á ákærða
hafi farið út yfir öll mörk. M.a. hafi
Kvenréttindafélag Ísland staðið
ásamt öðrum að útifundi en Sig-
urmar segir að formaður félagsins
hafi verið réttargæslumaður kær-
anda.
Brynhildur Flóvenz er ekki
sammála rökum Jóns Steinars og
segir að 113. greinin taki á allt
öðru vísi málum. „Þetta ákvæði á
að vera einhvers konar öryggis-
ventill ef sakborningur verður fyr-
ir einhverjum sérstökum þjáning-
um, t.d. ef menn drepa barnið sitt,
en ekki það að hann þurfi að taka
afleiðingum af gjörð sinni gagn-
vart almenningi,“ segir Brynhild-
ur og bætir við að í heimilisofbeld-
ismálum sé málsókn sannarlega
brýn enda um almannahagsmuni
að ræða.
„Það er orðið algengara að fjöl-
miðlar fari harkalegum orðum um
menn sem fremja brot, er það ekki
svolítið varhugavert að ef t.d. einn
fjölmiðill gengur langt í þessu, geti
hann haft áhrif á niðurstöðu dóms-
mála?“ spyr Brynhildur en áréttar
að dómur Hæstaréttar sé í sam-
ræmi við löggjöfina og dóma sem
hafa fallið í öðrum ofbeldismálum.
Fréttaskýring | Löggjöfin gerir ekki ráð
fyrir heimilisofbeldi
Þrír mánuðir
eða 30 dagar?
Jón Steinar gagnrýnir ríkissaksóknara
fyrir ákvörðun um að áfrýja málinu
Frá mótmælunum á Arnarhóli sl. haust.
Lítill munur á dómi Hæsta-
réttar og héraðsdóms

Hæstiréttur dæmdi sl.
fimmtudag karlmann í þriggja
mánaða skilorðsbundið fangelsi
fyrir heimilisofbeldi. Héraðs-
dómur Reykjaness hafði áður
dæmt hann fyrir sama brot en
frestað ákvörðun um refsingu.
Sigurmar K. Albertsson, verj-
andi ákærða, segir eina muninn
vera að í héraði var ekki ákveð-
ið hversu löng refsingin yrði ef
ákærði bryti skilorðið en í
Hæstarétti var ákveðið að hún
yrði þrír mánuðir. Skilorðið var
jafn langt í báðum tilfellum eða
þrjú ár.
Eftir Höllu Gunnarsdóttur
hallag@mbl.is
ÁSKRIFTARDEILD netfang: askrift@mbl.is, sími 569 1122