Morgunblaðið - 30.04.2005, Blaðsíða 62

62 LAUGARDAGUR 30. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Þeir bera það einhvern veginnmeð sér að þekkja hipp-hoppsenuna af eigin raun.Gott ef þeir tilheyra henni
ekki bara sjálfir, hugsaði ég með mér.
Fasið og klæðaburðurinn gaf það til
kynna og síðan hin greinilega eigin
raunar þekking sem þeir báru á borð
þegar samtalið var hafið. Rennir það
þá þegar traustum stoðum undir
mynd þeirra Bomb The System, sem
fjallar um líf grafitílistamanna –
veggjakrotara sem svo hafa ranglega
verið kallaðir á íslensku – sem lifa og
iðka listsköpun sína á götum New
York-borgar, á stöðugum flótta und-
an vörðum laganna.
Hundeltur og hæfileikaríkur
„Það var kominn tími til að fjalla
um þennan að mörgu leyti gleymda
en mikilvæga þátt í hipp-hoppmenn-
ingunni. Grafitílistamenn hafa ekki
fengið sómasamlega umfjöllun í tutt-
ugu ár,“ segir hinn 26 ára gamli leik-
stjóri Adam Bhala Lough um þessa
fyrstu mynd sína í fullri lengd og
og vísar um leið til Beat Street,
sem hann segir síðustu myndina, og
kannski þá einu, sem fjallað hefur á
heiðarlegan og sannan máta um heim
grafitílistamanna í New York-borg.
En nú er komin önnur, Bomb The
System, lítil en kröftug ræma sem
fjallar um Blest, 19 ára grafitílista-
mann, sem er nýútskrifaður úr
menntaskóla. Í stað þess að vilja lifa
hinu hefðbundna líf, mennta sig frek-
ar, fá sér „alvöru“ vinnu og stofna
fjölskyldu þá leitar hugurinn til graf-
itílistarinnar og hann eyðir öllum
stundum í að „sprengja“ bæinn – eins
og kallað er á undirheimamáli og vís-
að er til í titli myndarinnar – með
skýrum og beittum skilaboðum. Áður
en hann veit af þá er hann farinn að
vekja athygli fjölmiðla og safnstjóra
vegna hæfileika sinna en er samt
hundeltur af gerspilltri lögreglunni.
Hann heitir Mark Webber, sá sem
leikur Blest, er ungur og upprenn-
andi leikari í Hollywood og hefur
jöfnum höndum leikið í litlum „indí“-
myndum og stórum Hollywood-
myndum. Þekktastur er hann vænt-
anlega fyrir eitt af burðarhlutverk-
unum í mynd Todds Solondz Story-
telling en hann lék einnig í hinni
dapurlegu mynd Woodys Allens,
Hollywood Ending, og á móti Al Pac-
ino í People I Know. Næstu myndir
hans eru svo Dear Wendy, nýjasta
mynd Danans Thomasar Winter-
bergs og Jim Jarmusch-myndin
Broken Flowers sem verður í að-
alkeppninni í Cannes í ár. Webber
segist hafa sóst hart eftir því að fá
hlutverk Blests í Bomb The System,
ekki bara vegna þess að honum hafi
litist mjög vel á handritið og hug-
myndir leikstjórans Loughs heldur
einnig vegna þess að hann hafi sjálfur
fengist við grafitílist á yngri árum áð-
ur en leiklistin fangaði huga hans.
„Þótt ég sé frá Fíladelfíu þá var svo
margt í þessari sögu sem ég gat tengt
við. Ég var heillaður af grafitílist þeg-
ar ég var á menntaskólaaldri og var
meira að segja rekinn úr leiklist-
arskólanum eftir að ég var gripinn
glóðvolgur við að tjá mig einu sinni
sem oftar á einhvern borgarvegginn.
Þess vegna veit ég vel hvaðan þetta
fólk kemur, hver hvati þess er og
mótlæti. Síðast en ekki síst þá þekki
ég vel tilfinninguna sem maður fær
við að krota á vegg vitandi það að
löggan getur birst á hverri stundu og
gómað mann. Ég þekki vel þennan
spennuhroll og hvers vegna maður
sækist eftir honum.“
Markaðsöflin hafa skrumskælt
hipp-hoppið
Sjálfur segist leikstjórinn Lough
þekkja vel til þessa heims, ekki beint
sem grafitílistamaður sjálfur heldur
sem einhver sem tekið hefur virkan
þátt í hipp-hoppsenunni í New York
og veit út á hvað hún gengur.
„Mér fannst nauðsynlegt að gera
þessa mynd, ekki hvað síst til þess að
gefa rétta mynd af því út á hvað sú
menning gengur en síðustu árin hafa
markaðsöflin skrumskælt hipp-
hoppið skelfilega. Nú snýst það ekki
um neitt annað en „bling“ [sem er
slangur fyrir peninga og veraldlegan
íburð] og ennþá meira „bling“,
„bling“, þegar sannleikurinn er sá að
hipp-hoppið snýst um annað og eig-
inlega flest annað en peninga og vel-
megun. Hipp-hoppið er menning sem
verður til í strætinu og þrífst best
þar.“
Það leynir sér ekki á útliti mynd-
arinnar að Lough hefur íhugað það í
þaula, af mikilli alúð og verið undir
sterkum áhrifum einmitt frá grafití-
listinni. Þrátt fyrir gráhversdagslegt
steinsteypt stórborgarumhverfið ein-
kennist myndin af litadýrð grafitíþak-
inna veggja. Lough segir það hafa
verið markmið sitt frá upphafi, að
reyna að sameina þessi tvö listform,
kvikmyndalistina og grafitílistina.
Hættuleg list
Það rennir sannarlega stoðum und-
ir trúverðugleika myndarinnar og
gerir hana á köflum líkasta því að
vera leikin heimildarmynd að hún var
nær öll tekin nákvæmlega þar sem
hún á að gerast. Lough segir þannig
mikið stress hafa verið á tökustaðn-
um, að klára tökurnar, að leikarar
kláruðu að „bomba“ veggina áður en
löggan kæmi á staðinn. „Þetta hjálp-
að okkur mjög til að komast í rétta
gírinn,“ segir Webber og talar af
reynslu. „Ég fann að ég fékk ná-
kvæmlega sömu tilfinningu í magann
og hér áður fyrr þegar ég var að
„bomba“ í Fíladelfíu og var rekinn úr
skóla út af því.“ Þeir lentu þó ekki í
neinum alvarlegum vanda og náðu að
afgreiða tökurnar án þess að komast í
kast við lögin en aðspurður segir
Webber það vissulega hafa verið und-
arlega tilfinningu að leika við þessi
skilyrði eftir að hafa fengið að kynn-
ast hinum verndaða og ofdekraða
Hollywood-tökustað. „Mér finnst
nauðsynlegt að gera eitthvað hættu-
legt inn á milli, því það eina sem ég er
hræddur við er að staðna sem lista-
maður. Mér finnst stundum það sem
ég hef tekið þátt í að gera eiga ansi
lítið skylt við listsköpun.“
Þeir félagar voru afar upp með sér
vegna þess að þeim var boðið á Kvik-
myndahátíð Íslands með myndina og
telja það einmitt mjög mikilvægt að
fólk utan Bandaríkjanna og kynnist
því hvernig undirheimamenningin er
þar í raun og veru.
En að lokum voru þeir spurðir út í
nafn myndarinnar, þetta slanguryrði
og hvort það væri ekki orðið óþægi-
lega hættulegt á þessum viðkvæmu
tímum eftir hryðjuverkin 11. sept-
ember.
„Kannski ekki svo, en við lentum
reyndar í vandræðum þegar við vor-
um að fara úr landi á leið til Íslands.
Tollvörðurinn spurði hvert erindi
okkar væri og við sögðumst vera
kvikmyndagerðarmenn að fara að
sýna mynd á kvikmyndahátíð sem
héti … og þá hikuðum við og fött-
uðum hvernig það kæmi út. Tollvörð-
urinn setti enda í brýnnar og spurði
okkur hvers konar mynd það væri
eiginlega sem héti þessu nafni, hvort
eitthvað vafasamt efni væri þar á
ferð, sem ógnað gæti þjóðarörygginu.
Grafítilistin hefur vissulega þótt
hættuleg og ögrandi en ég efast samt
um að hún ógni þjóðarörygginu,“ seg-
ir leikstjórinn Lough að lokum og
hlær.
Kvikmyndir | Bomb The System er fyrsta myndin í tvo áratugi sem fjallar um heim grafitílistamanna
Krotað á kerfið
Ein nýjasta og um leið ferskasta mynd Kvik-
myndahátíðar Íslands er tvímælalaust Bomb
the System, sem dregur upp sanna mynd af
grafitílistamönnum í New York. Skarphéðinn
Guðmundsson ræddi við leikstjórann Adam
Bhala Lough og aðalleikarann Mark Webber.
Morgunblaðið/ÞÖK
Málsvarar hinnar sönnu hipp-hopplistar: Leikarinn Mark Webber og leik-
stjórinn Adam Bhala Lough sögðust ætla að kynna sér íslenska grafitílist.
skarpi@mbl.is
Miðasala opnar kl. 15.003 3
FRÁ SÖMU OG FÆRÐU OKKUR
SCREAM MYNDIRNAR!
Hún fær þig til að öskra!
Magnaður hrollvekjutryllir frá
Wes Craven!
i il
ll j t lli f
!
WWW.BORGARBIO.IS
Sýnd kl. 8 og 10. 30 B.I 16 ÁRA
Sýnd kl. 5.30
Magnaður spennutryllir
T H E INTERPRETER
Forsetinn er í lífshættu og hún er sú eina
sem getur fundið morðingjann
JET LI MORGAN FREEMAN BOB HOSKINS
A FILM BY LOIS LETERRIER
HÖRKU SPENNUMYND FRÁ SÖMU OG GERÐU LÉON OG LA FEMME NIKITA
Hann var alinn upp sem skepna og þjálfaður til að berjast. Nú þarf hann að
berjast fyrir lífi sínu!
Sýnd kl. 6. B.I 16 ÁRA Sýnd kl. 10.30. bi. 16 ára Sýnd kl. 2, 4 og 6. m. ísl tali
Sýnd kl. 8 og 10.30.

ÓÖH DV
Sýnd kl. 8. B.i. 14 ára.
Sýnd kl. 5.45, 8 og 10.15

V I N S Æ L A S T A M Y N D I N
Í U S A U M H E L G I N A
EINI THX LÚXUSSALUR LANDSINS
kl. 3.30 - 5.45, 8 og 10.15
Sýnd kl. 3.30, 5.45, 8 og 10.15. b.i. 12. áraSýnd kl. 6, 8 10 og 12. B.I 12 ÁRA
Heimsfrumsýningi i
Heimsfrumsýning
Frá leikstjóra
Die Another DayFrá leikstjóra
Die Another Day
Will Smith er
Sýnd kl. 2 og 4 m. ensku tali
Galasýning kl. 6
Framlengt til 2. maí