Morgunblaðið - 31.05.2005, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 31. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Friður sé með yður, og yðar álveri, Árni minn.
Græn vottorð, semsvo eru nefnd, eruafsprengi lofts-
lagsvandamála í heimin-
um. Landsvirkjun hefur nú
fengið vottorð fyrir allar
sínar aflstöðvar sem og
einnig Hitaveita Suður-
nesja og Orkuveita
Reykjavíkur sem hlutu
vottun fyrir Svartsengi og
Nesjavallavirkjun.
Bjarni Bjarnason, fram-
kvæmdastjóri orkusviðs
Landsvirkjunar, sagði að
fremur stutt væri síðan
þau einföldu sannindi urðu
mönnum ljós að lofthjúpurinn væri
sameiginlegur öllum jarðarbúum,
væri hann mengaður á einum stað
hefði það áhrif á hann allan. „Þetta
sprettur óbeint upp í kjölfar al-
þjóðlegs samstarfs um að reyna
með öllum tiltækum hætti að
draga úr eða koma í veg fyrir
hraða aukningu áhrifa mannsins á
náttúruna,“ sagði Bjarni. Ramma-
samningur Sameinuðu þjóðanna
um varnir gegn loftslagsbreyting-
um af manna völdum er frá árinu
1992 en árið 1997 kom Kyoto-bók-
unin til sögunnar, viðbót við
rammasamninginn. Í henni eru í
fyrsta skipti settar magnbundnar
kröfur á ríkin. „Aðildarþjóðirnar
gangast þar undir beinharðar
skuldbindingar, tímasettar og
magnbundnar og undan þeim
verður ekki vikist,“ sagði Bjarni.
Evrópusambandslöndunum, sem
nú eru 25 talsins, er ætlað að draga
úr losun sem nemur 8% frá því los-
un var mæld og reiknuð út árið
1990. „Þetta er mjög erfitt, yfirleitt
er útblástur frekar að aukast í
þessum aðildarlöndum en hitt.
Menn standa því frammi fyrir
miklum vanda.“
Um 25% af allri losun gróður-
húsalofttegunda í Evrópusam-
bandslöndunum er vegna raf-
magnsframleiðslu. „Ef menn ætla
sér að eiga möguleika á að ná
þessu 8% marki Kyoto-bókunar-
innar verður að skoða mengunina
frá rafmagnsframleiðslunni,“ sagði
Bjarni, en árið 2001 gaf ESB út til-
skipun sem fjallar um aukinn hlut
endurnýjanlegra orkugjafa í raf-
magnsframleiðslu. Þeir eru vind-
orka, sólarorka, vatnsorka og jarð-
varmi. „Menn vilja nú auka hlut
þeirra orkugjafa sem ekki valda
losun,“ sagði Bjarni en rafmagn
sem unnið er úr endurnýjanlegum
orkugjöfum kallast grænt raf-
magn, það sem unnið er með jarð-
efnabrennslu má þá kalla svart.
Yfirleitt er dýrara að framleiða
græna rafmagnið en það svarta.
Stöðvarnar teknar út
Bjarni sagði ýmsar leiðir færar
til að styrkja framleiðslu á grænu
rafmagni en það færi eftir löndum
hver hefði orðið fyrir valinu. Þjóð-
verjar t.d. nota svonefndar inn-
mötunargreiðslur, sá sem fram-
leiðir grænt rafmagn fær beinar
greiðslur úr ríkiskassanum, önnur
lönd hafa valið skattaívilnanir eða
fjárfestingarstyrki. Fjórða aðferð-
in, sem hefur verið til skoðunar að
undanförnu, eru grænu vottorðin.
Ekki er um að ræða beina styrki
frá ríkinu heldur er það orkukaup-
andinn sem greiðir. „Þeir sem
framleiða grænt rafmagn, eins og
t.d. Landsvirkjun eiga rétt á að fá
útgefin vottorð fyrir hverja kw
stund sem framleidd er. Til að fá
vottorðin þarf að sannreyna að
stöðvarnar séu í lagi,“ sagði
Bjarni, en alþjóðlegt vottunar-
fyrirtæki tekur stöðvarnar út. Það
gerðist hjá Landsvirkjun nú í byrj-
un árs.
Landsnet mælir svo með viður-
kenndum aðferðum hversu mikið
Landsvirkjun framleiðir af raf-
magni „og þá getum við beðið um
að fá græn vottorð fyrir þessa
framleiðslu, eitt vottorð fyrir
hverja mw stund. Þessi vottorð
eigum við og getum valið hvort við
seljum þau öðrum ef við finnum
kaupendur,“ sagði Bjarni. Slík sala
er óháð rafmagnssölunni, tekjur af
sölu þeirra koma henni til viðbótar.
Fyrirtæki sem framleiða grænt
rafmagn fá þannig tekjur sem er
fjárhagslegur stuðningur, ætlaður
til að auka og ýta undir framleiðslu
á grænu rafmagni.
Landsvirkjun gerði á dögunum
fyrsta samninginn um sölu á
grænu vottorði og var kaupandinn
austurrískt fyrirtæki. Samningur-
inn hljóðaði upp á 1,3 TWst, en að
sögn Bjarna er verðið enn sem
komið er frekar lágt. Þessi fyrsta
sala á grænum vottorðum frá
Landsvirkjun dugði þó fyrir þeim
kostnaði sem fólst í vottun stöðva
fyrirtækisins.
Bjarni sagði að t.d. í Svíþjóð, þar
sem bundið er í lög að notendur
nýti ákveðið hlutfall orkuþarfar
sinnar með grænni framleiðslu
væri markaðurinn ekki opinn, Ís-
lendingar gætu ekki selt sín vott-
orð inn á þann markað. „Hugsan-
lega verður einhver samræmdur
markaður í Evrópu í framtíðinni,
það eru fleiri lönd að feta sig inn á
þessa braut,“ sagði Bjarni, en hann
benti einnig á að til staðar væri
annar markaður, frjáls markaður,
þar sem ekki væri kaupskylda. Þó
nokkuð af fyrirtækjum og einstak-
lingum í Evrópu sjá sér hag í því að
kaupa græna orku og sýna þannig
fram á að þau styðji græna fram-
leiðslu. Í sumum tilvikum væri um
ímyndarmál að ræða. Þannig
keypti Ikea hluta af sinni orku með
þessum hætti.
Fréttaskýring | Græn vottorð afsprengi
loftslagsvandamála í heiminum
Leið til að
minnka losun
Landsvirkjun hefur selt fyrstu grænu
vottorð sín til fyrirtækis í Austurríki
Borhola við Kröflustöð.
Verða að auka ákveðið
hlutfall grænnar orku

Í Svíþjóð hefur frá 1. maí árið
2003 verið bundið í lög að ákveð-
ið hlutfall rafmagns hjá notend-
um skuli vera grænt, eða 7,9% og
er stefnt að því að það verði kom-
ið upp í 15% árið 2010. Notendur
þar geta keypt græn vottorð fyr-
ir t.d. 15% af því orkumagni sem
þeir nota. Þannig sýna þeir fram
á að þeir styðji og styrki græna
framleiðslu. Þau virka þannig
sem fjárhagslegur hvati til að
auka framleiðslu á grænu raf-
magni.
Eftir Margréti Þóru Þórsdóttur
maggath@mbl.is
ERTU
AÐ
SAFNA
PUNKTUM?
BORGARFULLTRÚAR sjálfstæð-
ismanna hafa sent frá sér tilkynn-
ingu þar sem brugðist er við við-
brögðum Steinunnar Valdísar
Óskarsdóttur, borgarstjóra í
Reykjavík, við skipulagshugmynd-
um Sjálfstæðisflokksins.
Í yfirlýsingunni er haft eftir Vil-
hjálmi Þ. Vilhjálmssyni, oddvita
borgarstjórnarflokksins, að það veki
athygli að í stað þess að fulltrúar
R-listans fagni einróma hugmyndum
og öflugri umræðu um framtíðarþró-
un borgarinnar skuli ákveðnir for-
svarsmenn hans grípa til varnarbar-
áttu sem því miður beri vott um
ákveðið metnaðarleysi fyrir hönd
Reykvíkinga.
Bendir Vilhjálmur í yfirlýsingunni
á þrjú atriði í því sambandi:
„Það er rangt hjá borgarstjóra og
formanni skipulagsráðs að halda því
fram að hugmyndir sjálfstæðis-
manna um byggð í Örfirisey séu
fengnar frá þeim tillögum sem nú
eru til vinnslu hjá hafnarstjórn.
Hugmyndir sjálfstæðismanna um
eyjabyggð hafa verið í þróun og til
umræðu innan borgarstjórnar-
flokksins á öllu þessu kjörtímabili.
Fyrstu teikningar sem sýndu byggð
í Örfirisey, Akurey og Engey voru
kynntar á fundi borgarstjórnar-
flokksins hinn 16. júní 2004 af fjórum
arkitektum sem unnu að þessum
skipulagshugmyndum. Hugmyndir
um byggð á landfyllingum og í eyjum
borgarinnar hafa oft áður verið til
umræðu. Því má allt eins halda því
fram að þær hugmyndir sem nú eru
til umræðu í hafnarstjórn, en hafa
ekki verið kynntar í borgarstjórnar-
flokki sjálfstæðismanna, séu fengnar
annars staðar frá.“
Sjálfstæðismenn segja að ummæli
Steinunnar Valdísar um að líklegt sé
að lóðaverð hækki vegna vegteng-
inga séu algjörlega úr lausu lofti
gripnar, enda hafi fáir haldið því
fram að Sundabraut og aðrar sam-
göngubætur hækki lóðaverð í
Reykjavík. Þvert á móti muni mikið
framboð af lóðum á áður ónýttum
svæðum lækka lóðaverð.
„Fullyrða má að lóðaverð á þeim
nýju svæðum sem hugmyndir sjálf-
stæðismanna ná til verði lægra en á
þeim lóðum sem borgin hefur verið
að selja byggingarrétt á á undan-
förnum árum.“
„Varnarbarátta sem ber
vott um metnaðarleysi“
EKKI verður þörf á frekari aðgerð-
um til að tryggja öryggi íbúa Súða-
víkur á hættusvæðum samkvæmt
snjóflóðahættumati í Súðavík sem
gefið var út nú í maí.
Helstu niðurstöður hættumatsins
eru þær að öll byggðin utan Eyrar-
dalsár, nema frystihúsið og vararaf-
stöðin í Ytri-Súðavík, eru á hættu-
svæði C.
Hættusvæðum er skipt í A, B, og
C. Þannig er minnst hætta á A og
mest á C. Frystihúsið og vararafstöð
Orkubús Vestfjarða eru á hættu-
svæði B. Einungis tvö hús í Innri-
Súðavík, innan við Eyrardalsá, eru á
hættusvæði A: Eyrardalsbærinn og
Eyrardalur 2.
Þess er getið að húsið að Eyrardal
er hannað og byggt til að standast
snjóflóðaáraun. Öll önnur hús eru ut-
an hættusvæða.
Þar sem Ofanflóðasjóður hefur
þegar keypt öll íbúðarhús í Ytri-
Súðavík, og selt aftur með kvöðum
varðandi viðveru að vetrarlagi, verð-
ur ekki þörf á frekari aðgerðum sem
fyrr segir.
Frekari
aðgerða ekki
þörf í Súðavík