Réttur - 01.06.1948, Blaðsíða 6

94
RÉTTUR
En þar með er ekki öll sagan sögð. Nú kemur endurskoðun-
arstefnan svonefnda til skjalanna. Forvígismenn liennar
telja marxismann úreltan í veigamiklum atriðum. Það er
ráðizt á helztu hornsteinana í kenningum Marx. Bernstein
telur, að dialektikin, sem var sjálf kvikan í heimspeki og
hugsun Marx, sé aðeins einskisnýtur og óhrjálegur forn-
gripur. — Hagfræðilegir spádómar Marx um síharðnandi
mótsetningar og vaxandi kreppur og atvinnuleysi auðvalds-
þjóðfélagsins hafi reynzt rangir, og skilgreining hans á eðli
ríkisvaldsins og valdatöku alþýðunnar sé orðin úrelt. Mót-
setningar auðvaldsskipulagsins fari minnkandi — og liagur
verkalýðsins síbatnandi, og með auknum áhrifum sósíalista
á löggjafavaldið megi smám saman hreyta auðvaldsskipu-
laginu í sósíalisma. Þessi stefna eignaðist æ fleiri fylgjendur
innan sósíalistaflokkanna, — og hún endurspeglaði reyndar
þær tálvonir, sem uxu upp úr sýndarfriði þessara ára og
þeim kjarabótum, er auðstéttin gat veitt nokkrum hluta
verkalýðsins í krafti aukins arðráns í nýlendunum. En ein-
ingin í flokkum sósíalista var nú rofin, ýmist klofnuðu þeir
opinberlega eins og rússneski flokkurinn (í bolsjevikka og
mensjevikka), eða innan þeirra mynduðust tveir armar,
marxistar og endurskoðunarmenn, en opinber klofningur
dróst þar til síðar.
Þriðja tímabilið hófst með árinu 1905. Þá var fyrsta stór-
veldastyrjöldin í nýjum stíl (milli Rússa og Japana) rétt
afstaðin og alþýða Rússaveldis í uppreisn. Lenin kennir
þetta tímabil við hina almennu kreppu auðvaldsskipulags-
ins. Heimsveldastefnan er nú í fullum gangi. Stórveldin
hafa þegar skipt upp á milli sín heiminum, og nú geisar
baráttan um nýskiptingu ránsfengsins. Árekstrarnir fara sí-
harðnandi. — Þetta er tímabil stórveldastyrjalda, nýlendu-
uppreisna og verkalýðsbyltinga. Ujip úr fyrri heimstyrjöld-
inni tók verkalýður Rússaveldis völdin í sínar hendur og
hóf að koma á sósíalisma á sjöttungi af þurrlendi jarðar.
Eftir síðara heimsstríðið bættust mörg lönd í Mið- og Aust-