Réttur - 01.06.1948, Blaðsíða 19

RÉTTUR
107
liennar, að lxvar sem mannkynið stenduv stríðandi gegn
óvini sínum, þar á þessi litla saga heima.
Við sjáum fyrir okkur bæinn í skammdeginu, bæ alþýðu
íslands í sjö aldir, bæ allrar heimsins alþýðu um þúsundir
ára. Fólkið fer til kirkju, — bærinn er svo dimmur og kald-
ur, dagarnir svo langir, og Iiver vill þá ekki sjá ljós og heyra
söng. En það verður einhver að gæta bæjarins; bæinn, sitl
eina skjól, má þetta lólk ekki missa.
En svo fer það svona hvað eft'ir annað, ár eftir ár, öld eftir
öld: varðmaðurinn, sem tekið hefur að sér að vaka yfir þessu
eina skjóli alþýðunnar, er ýmist myrtur eða sviptur vitinu.
Sagan segir ekki, hvað gerzt hefut, en okkur grunar það:
nátttröllið hefur komið á gluggann og vökumaðurinn ekki
kunnað að taka rétt á móti því. Kannski hefur hann ekki
getað svarað fyrir sig í ljóði, kannski guggnað fyrir fagurgala
eða hótunum, kannski hefur liann litið við, þegar sízt skyldi,
og brjálazt af því, sem liann heyrði og sá, eða kannski hefur
hann reynt að ráðast á ófreskjuna og látið Hfið í þeirri
viðnreign. Allir eru þessir möguleikar til.
Og er ekki eins og baráttusaga íslenzkrar alþýðu, allrar
alþýðu, sé liér sögð í þögulum, leiftrandi dráttum? Hefur
ekki viðureign þeirra, senr gæta áttu bæjarins, trúnaðar-
manna fólksins, við nátttröllið, afturhald allra tíma, einmitt
verið á þessa lund? Er ekki.sama, hvar við berum niður í
okkar eigin sögu og mannkynssögunni allri? Hafa ekki að-
ferðir tröllsins, hinna stöðnuðu forréttindastétta, ævinlega
verið liinar sömu? Hafa þær ekki valið myrkrið til hermdar-
verka sinna? Hafa þær ekki gripið tækifærið til að ráðast á
leiðtoga alþýðunnar, einmitt þegar þeir stóðu einir á verðin-
um, þegar fólkið var ekki við í einhverjum skilningi? Hafa
þær svo ekki beitt öllum hugsanlegum vélabrögðum til ]>ess
að sigrast á þessum mönnum, og hefur endir þeirra við-
skipta ekki margsinnis orðið sá, sem í sögunni segir : sturlun
eða tortíming?
Öll raunasaga alþýðunnar er fólgin í þeim einfalda sann-