Réttur - 01.06.1948, Blaðsíða 32

EINAR OLGEIRSSON:
íslenzk stóriðja
í þjónustu þjóðarinnar
Hugleiðingar um draumsjón aldamótanna og reynslu þjóðarinnar
Þjóð vor var fátæk, er hún um aldamótin síðustu hafði
tekið svo við fjárforræði í landi sínu, að liún gæti hugsað
til þess að fara að hagnýta auðlindir þess allar í eigin þágu.
Þjóðin var rúin cftir aldalangt arðrán erlendra einvalda,
einokunarherra og embættisþjóna þeirra. Landið var rúið, að
svo miklu leyti, sem innlend rányrkja hafði eyðilagt skóga
þess, og erlendir liskiflotar látið greipar sópa um miðin.
Ekkert liafði verið byggt upp í landinu allar þessar aldir
nema moldarkofar þeir, er aftur hrundu með Itverri kyn-
slóð, er til moldar hneig. En fiskimið og fossaafl, jarðhiti
og gróðurmold biðu nú jress, að íslenzk þjóð tæki sjálf að
hagnýta þessar auðlindir sínar þjóðinni allri til blessunar.
Þjóðin hafði mótað stefnu sína í stjórnarfarslegri frelsis-
baráttu sinni skýrt og ákveðið undir forustu Jóns Sigurðs-
sonar, — stefnuna að því m. a. að fá fullt vald yfir öllum
auðlindum landsins, og út af þeirri leið var ekki vikið. Þegar
að því kom hiris vegar, hvernig hagnýta skyldi auðlindirnar,
var engin stefna enn til skýrt afmörkuð. Draumsjónin, sem
sveil fyrir beztu skáldum og brautryðjendum þjóðarinnar
í aldamótaljóðum þeirra og beztu verkum, var þeim jafn
ljós og kær sem deilan um leiðirnar til hennar var hatröm
og efa blandin. Og það var h'ka úr vöndu að ráða. Erlendis