Réttur - 01.06.1948, Qupperneq 18

106
RÉTTUR
Þá segir hún:
Aldrei hefur liann saur troðið,
ári minn Kári og korriró.
Þá er sagt á glugganum:
Dagur er í austri,
snör mín en snarpa og dillidó.
Þá segir hún:
Stattu og vertu að steini,
cn enguni þó að meini,
ári minn Kári og korriró.
Hvarf þá vætturin af glugganum.
En um morguninn, þegar fólkið kom heim, var kominn
steinn mikill í bæjarsundið, og stöð hann þar æ síðan. Sagði
þá stúlkan frá því, sem hún hafði heyrt (en ekkert sá hún,
því hún leit aldrei við), og hafði það verið nátttröll, sem á
gluggann kom.
Sagan er ekki lengri. Hún er færð í letur eftir frásögn
gamallar konu úr Rangárþingi. Hve gömul liún er að stofni
til, veit enginn, en við heyrum strax, að hún er ein þessara
sagna, sem íslenzk alþýða hefur verið að móta og slípa, ef
til vill öldum saman, þangað til orðinn var af lifandi gim-
steinn. Einmitt þannig eignaðist hún sitt skrautgripasafn í
allri fátækt sinni og niðurlægingu. Það var liennar líf.
En fáar munu þær sögur á okkar tungu, sem segja eins
mikið í jafnstuttu máli. Mynd sögunnar ein út af fyrir sig
er raunar sjálfri sér nóg í allri sinni barnslegu, vaggandi
einfeldni. En það er eins um hana og öll mikil listaverk:
liún geislar út frá sér táknum og stórmerkjum, kallar á
spurningar og svör, lýkur upp vegum á alla vegu. Það er
eins og öll örlög þjóðarinnar kristal 1 ist í þessari litlu sögu,
barátta hennar og ósigrar, hennar fegursta ósk. En ekki nóg
með það: svo mikil er dýpt sögunnar og hæð, svo endalaus
víðerni hennar, að þau ná út yfir öll landamæri, allt tíma-
tal. Svo algildur er mannlegleiki hennar, svo sígild hugsjón