Réttur - 01.06.1948, Blaðsíða 58

146
RÉTTÖR
Það var meining þessa valds að liindra framfarir á íslandi,
kyrkja m. a. viðleitnina til að koma á Sogsvirkjun og hita-
veitu. Þess vegna krafðist Haml)ros Bank þess af fjármála-
ráðherra íslands 19‘35, að ríkið tæki engar nýjar erlendar
ábyrgðir á sig, og Eysteinn Jónsson, þáv. fjármálaráðherra,
varð að senda svoldjóðandi yfirlýsingu til Magnúsar Sig-
urðssonar í London lianda brezku bönkunum:
,,Það er stefna mín og áður yfirlýst að koina lagi á inn-
flutning og útflutning íslands í Jrví skyni, að gjaldeyris-
ástand komist á öruggan grundvöll og á meðan forðast frek-
ari erlendar ríkislántökur eða að hjálpa til við erlendar lán-
tökur íslen/.kra þegna, með því að veita ríkisábyrgð."
Með því að koma á þessu nákvæma fjármálaeftirliti með
íslandi, ætlaði brezkt bankaauðvald að tryggja, að hér vrði
ekki farið að koma upp neinum iðnaði, sem brezkum auð-
nlönnum væri illa við, né umbæta um of íslenzka fram-
leiðslukerfið. Það er svo að segja hlutverk stórbankanna í
drottnunarkerfi auðmannanna að lialda hinum ,,frumstæðu“
löndum, hagfræðilega talað, — sem sé þeim, sem framleiða
liráefni Iianda stóriðjulöndunum, — niðri á sínn frumstæða
stigi, láta þau vera hráefnalindir áfram, ódýrar lnáefnalind-
ir, þar sem fólkið vinnur með frumstæðum tækjum við léleg
lífskjör. Ef sjálfstæð, þjóðleg stóriðja fer að þróast í landi,
sem áður var hráefnalind (t. d. íslandi), þá er Jrað hættuleg
samkeppni fyrir stóriðju auðvaldsins í því landi, sem var
vant að fá hráefnin (t. d. stóriðju Bretlands]. Þess vegna
reyna stórbankarnir að hindra slíka þróun, — og ef mikils
þarf við, þá er ríkisstjórn viðkomandi stórveldis látin grípa
til sinna ráðstafana, — „silkimjúkra" hótaria, ef' ekki er hlýtt
fyrstu vísbendingum.
Afstaða feitihrihgsins brezka („Unilever") er gott dæmi.
íslendingar selja honum síldarlýsið, hráefni í smjörlíki o. fl.
,,Unilever“ á herzluverksmiðjur miklar. í eign þessara verk-
smiðja og í ýmiss konar sérþekkingu á vinnsluaðferðum,
einkaleyfum o. 11. felst einokun Jiessa hrings. „Unilever"