Réttur - 01.01.1962, Blaðsíða 5

R E T T U R
5
II.
Síðasta grein Rómarsamningsins, sú liin 240., er svohljóðandi:
„Samningur þessi er gerður til ótakmarkaðs tíma.“
Hér eru farnar nýjar leiðir í gerð milliríkjasamninga, sem kemur
upp um eðli Rómarsanmingsins. Hann er ekki milliríkj asamningur
heldur stofnsamningur nýs ríkis. Að vísu er þvi ekki beinlínis haldið
leyndu, að lokamark Rómarsamningsins sé að gera eitt heilsteypt
ríki úr aðildarríkjunum öllum, en 240. gr. tekur af öll tvímæli.
Milliríkjasamningar byggjast á þeirri forsendu, að aðilarnir séu
fullvalda, þ. e. hafi lögsögu á landsvæði sínu og séu bærir að gera
samninga um samvinnu eða samstarf við jafnréttháa og fullvalda
samningsaðila.
Af fuliveldinu leiðir hins vegar, að í milliríkjasamningum eru
uppsagnarákvæði, sem veita ríkisstjórnum möguleika til að losa
sig undan þeim fyrir eigin ákvörðun á sama hátt og þeir gerðust
aðilar að þeim. Uppsagnarákvæðin taka þó lillil til heildarinnar.
Uppsögnin verður að vera formleg og með fyrirvara, annars er
hún ógild að þjóðarélti. I milliríkjasamningum, sem skráðir hafa
verið, eru dæmi margs konar uppsagnarákvæða. Stundum eru
samningar gerðir til ákveðins tíma og framlengjast ekki nema sam-
kvæmt nánari ákvæðum.
I Rómarsamninginn vantar ekki aðeins uppsagnarákvæði heldur
er pósitift tekið fram, að hann gildi um aldur og ævi. Af þessum
sökum er ekki að ræða um venjulegan milliríkjasamning, sem bygg-
ir á fullveldi samningsaðila, heldur er hér á ferðinni stofnsamningur
nýs ríkis, sem byggir á því, að aðilar afsali fullveldi sínu.
Það getur því ekki verið um að ræða neina aðild af okkar hálfu
að Rómarsamningnum nema fullveldinu frá 1918, sem varð óskorað
1944, verði kastað fyrir borð. Þetta skulu menn athuga. Ef við
skrifum undir Ilómarsamninginn verður Alþingi ekki lengur æðsti
löggjafi þjóðarinnar, og Hæstiréttur verður settur undir erlenda
f orsj á.
Hitt er annað mál, að eflaust eru möguleikar á þvi að ná sérstök-
um samningum um samvinnu eða viðskipti við þau ríki, sem þegar
eru aðilar að Rómarsamningnum, — þ. e. sameiginlega markaðin-
um, en slíkir samningar hafa ekki í sér fólgna neina aðild að Rómar-
samningnum sem slíkum heldur eru í raun réttri venjulegir við-
skiptasamningar, sem gerðir eru um tiltekin efni til tiltekins tíma.
Það er talað um aukaaðild, en Rómarsamningurinn sjálfur gerir