Réttur - 01.01.1962, Side 49

n k t t u n
49
langt frá ]>ví, að ]>ar verki nokkur livati til að jafna íramleiðslu- og
lífskjarastig milli þróaðra og vanþróaðra svæða — gróðaskipu-
lagið eykur á mismuninn milli þeirra.
Það ríkir öryggisleysi í heimi vorum, og vér sjáum vaxa ár frá
ári óttann við atómdauðann. Fjárupphæðirnar, sem sóað er í
stríðsundirbúning, jafnast á við þjóðartekjur Asíu, Afríku og
rómönsku Ameríku til samans. 1 auðvaldslöndum er um helmingur
vísindagetu notaður til hernaðarþarfa. Enda þótt þessi byrði sé
ekki eins þung í sósíalísku löndunum, tefur hún þar einnig efna-
hagslegar framfarir.
Það er fleira því til trafala, að hinir nýju möguleikar vísinda og
tækni séu fullnýttir. í auövaldslöndunum er ríkisbyggingin sjálf
þrándur í götu. Nokkrir góðhorgarar hafa ríkisvaldið með hönd-
um, en þeir eru umkringdir stórlöxum fjármálanna og hagsmunir
þessara aðila eru samtvinnaðir. Handhafar ríkisvaldsins eru oftast
vankunnandi með öllu í vísindum og tækni. Þessir broddar hafa að
miklu leyti einokað menntakerfið, setja því ákveðnar skorður og
reyra það við stéttarfordóma sína. Með eftirliti og beitingu vold-
ugra áróðurstækja eins og blaða og firðsjár varna þeir falli úreltu
hugmyndakerfi (sem gengur í berhögg við vísindalega hugsun).
En sjálfur hraðinn í innri þróun og útbreiöslu vísindanna um
löndin skapar enn torfærur í liagnýtingu allra þeirra kosta, sem
hin nýja vísinda- og tæknibylting býður upp á. Framfarir í vís-
indum gerasl að mestu óháðar vitrænni skipulagningu og samhæfðri
áætlun um allar greinar þeirra, og veldur þetta mismunun, sem
tafsamt er að bæta úr, og lokar til hálfs dyrunum milli vísindalegra
uppgötvana og hagnýtingar þeirra í starfi. Á þessa ringulreið auka
enn múrar ólíkra tungumála og menningararfleifða, en þó ekki
síÖur innilokun hernaðar- og verzlunarleyndarmála. Og þetta gerist
a tímum, er eining vísindanna er óhjákvæmileg afleiðing allra rann-
sókna, og landbúnaður, iðnaður og læknislist tengjast vísindum
æ meir. Verkefnið, sem mannkyn horfist nú í augu við, er að finna
aðferðir til að hagnýta þessar nýju uppgötvanir í vísindum og
halda eyðileggingarmætti þeirra í skefjum.
I skipulagningu vinnufrelsisins — hæði á sviði framleiðslu og
á sviði stjórnunar — eru vísindi farin að láta mjög til sín taka.
4