Réttur - 01.01.1962, Page 52

52
RÉTTIII!
grundvöllurinn er að vita um þarfir mannanna og finna aðferðir
og tæki til að fullnægja þeim.
Framtíðarhorfur mannkyns mótast gagngert af því, að heimur-
inn í dag skiptist í auðvaldslönd, sósíalísk lönd og vanþróuð lönd.
Vanþróuðu löndin eru að vinna sig áfram til fulls sjálfstæðis, losna
undan áhrifavaldi kapítalísku stórveldanna, en verða tengdari sósí-
alísku löndunum. — Reynsla sósíalísku landanna sýnir, að félags-
leg hagræn þróun getur gerzt miklu hraðar, en var á nítjándu öld.
Tíu til tuttugu prósent árlegur hagvöxtur getur látið hvaða land
sem er komast upp fyrir hæsta efnahagsstig, sem til er nú, á skemmri
tíma en einni mannsævi. Síðan, er fátækt og örbirgð hefur verið
útrýmt, verða hinir gullnu tímar allsnægta og lífsgleði leiddir í
hlað.
Móttur mannlegrar skynsemi þekkir engin takmörk.
Einn merkilegasti dráttur vorra tíma er, að í hagstæðu félags-
legu umhverfi er mætti mannlegrar skynsemi í raun og veru engin
takmörk sett. Ég skal nefna tvö dæmi, sem aðeins fimmtán ár skilja
að. 1946 var ég í London á ráðstefnu kennara frá Asíu. Fulltrúi
hinnar brezk-indversku stjórnar ávarpaði ráðstefnuna og sagði,
að með núverandi áframhaldi mundi það taka þúsund ár að útrýma
ólæsi í Indlandi. Að hans áliti var Indland svo fátækt, að það gat
ekki séð fólki sínu fyrir uppfræðslu. En á hinn bóginn gætu hinir
ólæsu og óskrifandi Indverjar ekki unnið sig upp úr fátæktinni.
Eftir 200 ára brezka stjórn bafði svo lílið verið gert til að kenna
fólki lestur og skrift, að þúsund ár minnst mundi þurfa til að gera
það. En á þessu ári sá ég Gönu”, hvernig það land var að búa sig
undir það frá og með september í haust að veita öllum íbúunutn
barnaskólafræðslu. Sérhver sá, sem kann að lesa og skrifa, getur
kennt öðrum. Útrýming ólæsis í hinum fyrri nýlendunt og hálf-
nýlendum er sönnun þess„ að um aldir var hugarafl mannsins
venjulega aðeins nýtt að lágmarki. Dæmi Kína sýnir oss, að á tíu
* Landið Gana í Vestur-Afríku losnaði undan brezkri kúgun áriS 1958 og
yarS sjálfstætt lýSveldi,