Réttur - 01.04.1973, Page 63

ERLEND
VÍÐSJÁ mmmmm
ÓSIGUR
BANDARIKJANNA
í júgóslavneska tímaritinu „Review of
International Affairs” dregur Roy Bennett
saman afleiðingarnar af stríði Bandaríkjanna
í Vietnam og ósigri þeirra á eftirfarandi hátt:
1. Stríðið sannaði hver takmörk eru sett
jafnvel þeirri þjóð, sem hingað til hefur verið
álitin sterkasta efnahags- og hernaðarvald
heims.
2. Stríðið eyddi goðsögninni um ósigran-
leik, sem „stóriðju- og hernaðarsamsteypan''
hafði skapað, — og afhjúpaði svo barnalega
vitlausa framkomu að fáir hefðu trúað því
að til væri slíkt.
3. Stríðið sannaði að venjulegur her gat
ekki ráðið við sjálfboðalið fólksins í órétt-
látu stríði. — Herforingjar hyggja síðan
helzt á málaliðaher.
4. Osigurinn knýr Bandaríkin og banda-
menn þeirra til þess að draga í efa gildi
skilgreiningar þeirra á ástandinu eftir stríð
og þeirra hugmynda, er kalda stríðið byggð-
ist á.
5. Inn á við töpuðu „haukarnir" hvað
áhrif á utanríkismálastefnu snerti. Ihlutun —
jafnvel í nafni andkommúnismans — missti
fótfestu.
6. Stríðið gerði meirihluta ungu kynslóð-
arinnar róttækan, þegar hún var rétt að byrja
að efast um vissa hefðbundna þætti þjóð-
félagskerfisins.
7. Stríðið hafði svipuð áhrif og spánska
borgarastyrjöldin 1936—1938, — það klauí
frjálslynda hópinn, þannig að meirihluti hans
varð mjög andvígur kalda stríðinu, — það
ýtti frjálslyndri millistétt og menntafólki
miklu lengra til vinstri.
8. Sérhver meiriháttar bandamaður Banda-
ríkjanna glataði að miklu leyti og til fram-
búðar — trausti sínu á dómgreind og hæfi-
leika þeirra manna, er ákveða stjórnarstefnu
Bandaríkjanna.
9. Með því að gífurlegum hernaðar- og
efnahagsmætti U.S.A. var einbeitt á tak-
markað svæði, tókst Sovétríkjunum að koma
aftur á jafnvægi í kjarnorkuvopnum, en þar
höfðu Bandaríkin algerlega haft yfirhöndina
til byrjunar 7. áratugsins.
10. Með því að eyðileggja trúna á ósigr-
anleik Bandaríkjanna, afhjúpaði stríðið
Akkilesarhæl þess stórveldis, sem sýndist
vera sterkasta valdið. Stríðið gerði frekar að
sýna smáþjóðunum veikleika hinna voldugu
en hvetja til „margra fleiri Vietnam-stríða.'
11. En fyrst og fremst hefur stríðið sannað
að árásaríhlutun stórveldis er svo dýr að ófært
má heita og óþolandi fyrir allar aðrar þjóðir
heims frá pólitísku, þjóðfélagslegu og sið-
ferðilegu sjónarmiði, — og úr þessum heimi
geta Bandaríkin ekki skotið sér.
Vietnám var vatnaskil fyrir Bandaríkin í
utanríkispólitík. Vietnam hafði úrslitaáhrif
um mótun heimsins á síðara skeiðinu eftir
kalda stríðið. Hvað Bandaríkin snertir, hef-
ur Vietnam leyst úr læðingi gerbreytingaröfl,
sem framtíðin mun skilgreina.
127