Réttur - 01.04.1973, Blaðsíða 67

Árið 1970 voru olíutekjur Persíu og sjö
annarra olíuríkja (þ. á m. Irak, Kuweit,
Libya og Saudiarabía) tæpir 6 miljarðar
dollara. 1973 er þessi upphæð orðin 12
miljarðar og fram til 1980 munu þessi lönd
fá um 250 miljarða dollara fyrir olíu sína.
Eftirspurnin eftir olíu vex gífurlega. Banda-
ríkin munu síðar á þessum áratug þurfa að
flytja inn olíu fyrir 20 miljarða dollara á
ári (1970 voru það „aðeins” 2 miljarðar).
Arabaríki eyðimarkanna búa yfir 60% allra
þeirra olíubirgða, sem nú er vitað um í heim-
inum. Einvaldsfursti Saudi-Arabíu ræður
yfir 30% allra birgðanna. Tekjur þessa aftur-
haldsríkis af olíu, sem nú eru 3 miljarðar
dollara, munu í lok áratugsins vera orðnar
ferfaldar. Hubert Humphrey, fyrrv. varafor-
seti Bandaríkjanna, sagði í viðvörunarskyni:
„Furstarnir í Arabíu munu ráða dollarnum”.
Háttsettur embættismaður Alþjóðabankans
segir: „Án samstarfs við Araba eru allar
gjaldeyrisumbætur tóm vitleysa frá stjórn-
málalegu og efnahagslegu sjónarmiði."
Olíuþörf heimsins, utan sósíalistísku ríkj-
anna, var 1950 10 miljónir föt (hvert fat
159 lítrar) á dag, 1970 39 miljónir og verð-
ur 1980 líklega 67 miljónir á dag. Olíufram-
leiðsla Bandaríkjanna er 15 miljónir fata
á dag — og er nú sú mesta í heiminum.
En olíulindir Bandaríkjanna veröa að Ukind-
um tcemdar eftir 10 ár. En olíulindir í
Norður-Afríku og Austurlöndum nær, þær
sem nú eru þekktar, munu endast 60—70
ár. Um 1985 munu Bandaríkin líklega verða
að fá 34 allrar olíuneyslu sinnar frá þessum
Arabalöndum, nú aðeins 10%.
Stjórnendum Arabaríkjanna er orðið þetta
ljóst og beita aðstöðu sinni nú þegar. Þeir
eru þegar farnir að fyrirskipa hvað olíuverð-
ið skuli vera og hvern hluta þeir skuli fá.
Og þeir, sem sjá lengra, beita harðvítugri
ráðstöfunum:
í febrúar 1971 þjóðnýtti ríkisstjórn Algier
51% af olíufyrirtækjum Frakka. Franska
stjórnin varð að gefast upp í júní sama ár.
I desember 1971 tók Libyustjórn allar
eignir BP í Libyu eignarnámi.
I júní 1972 tók Baathstjórnin í Irak eign-
ir IPC (Iraq Petroleum Company) eignar-
námi, en það risafyrirtæki áttu BP, Shell og
franskir og bandarískir olíuhringar.
23. marz tók persneska olíufélagið við
allri olíufrámleiðslu landsins.
Sú þróun, sem er að gerast í olíuviðskipt-
um heims, getur haft margskonar afleiðing-
ar, sem ei verða raktar hér nú.
En hitt er ljóst að Island verður að kunna
fótum sínum forráð um varðveizlu orkulinda
þeirra, sem við eigum í fossum og jarðhita
— og láta ekki útlendinga gleypa þær á
nýlenduvísu eins og viðreisnarstjórnin var
byrjuð á.
KÝPUR
AKEL — Framfaraflokkur alþýðu — er
áhrifamesti stjórnmálaflokkur á Kýpur, en
þar eiga sér stað mikil átök við fasista undir
forustu Grivasar ofursta, svo sem fréttir
hermá.
AKEL var stofnaður 14. apríl 1941 og tók
við af Kommúnistaflokki Kýpur, er starfaði
1926 til 1941. Flokkurinn telur 12000
flokksmenn, 65% af þeim eru verkamenn,
17% bændur, 5% menntamenn. 30% með-
limanna eru undir 30 ára aldri. Flokkurinn
gefur út eitt dagblað og eitt tímarit. Á þingi
sitja 9 fulltrúar AKEL, en við kosningarnár
1970 fékk flokkurinn 40,7% atkvæða.
Flokkur ríkisstjórnarinnar fékk 26% og
Framfaraflokkurinn 24%, en flokkur sá,
131