Réttur - 01.04.1973, Blaðsíða 40

II.
Það eru nú 50 ár siðan Komúnistaávarpið
var fyrst þýtt á íslenzku. Það gerðist niðri
í Berlín árið 1923 og þýðendurnir voru tveir
ungir stúdentar, Stefán Pétursson og Einar
Olgeirsson. Það var þróttur í þeirri þýðingu
og áróðurskráftur, en skorti nákvæmni. I for-
mála þýðendanna var sérstaklega minnzt þess
að þá ætti Kommúnistaávarpið þriggja aldar-
fjórðunga afmæli og þegar væri búið að
„kollvarpa auðvaldinu í stærsta landi Norð-
urálfunnar."
Það var ekki Alþýðuflokkurinn í Reykja-
vík, sem gaf út þetta rit. Hann hafði þó enn
194
ekki gefið út eitt einasta rit eftir þá Marx
eða Engels. Það var Jafnaðarmannafélagið á
Akureyri, sem stofnað var sumarið 1924, er
réðst strax í útgáfu þess. Og það með stórhug.
Ávarpið var gefið út í 5000 eintökum.
Voru 1000 prentuð á góðan pappír, en 4000
á venjulegan blaðapappír. Áskrifendum var
safnað fyrirfram og fengu þeir tvö eintök
fyrir eina krónu, eitt á betri pappírnum til
að eiga og annað á blaðapappírnum til að
gefa og útbreiða stefnuna!
Viðtökurnar, sem íslenzka Kommúnista-
ávarpið fékk, voru góðar.
Stutt frásögn og vinsamleg um útkomu
þess birtist í „Verkamanninum" á Akureyri
7. okt. 1924.
En í Alþýðublaðinu 19- nóv. 1924, birtist
ágæt grein, löng og ýtarleg um útkomu
„Avarpsinis" rituð af Héðni Valdimarssyni
mjög vinsamleg og um leið táknræn fyrir af-
afstöðuna í Alþýðuflokknum þá. Þar segir
Héðinn meðal annars eftirfarandi:
„Um 1848 nefndu jafnaðarmenn sig
„kommúnista" til aðgreiningar frá ýmsum nú
útdauðum stjórnmálaflokkum, sem töldu sig
hlynta jafnaðarstefnu, en „afneituðu hennar
krafti".
Og síðar í greininni:
„Kommúnistaávarp" þeirra Marx og Eng-
els hefir því sitt fulla gildi fyrir jafnaðar-
mannaflokkana, hvoru nafni sem þeir nefn-
ast, og er talin fyrsta fræðilega undirstaða
þeirra. Hefði nú mátt nefna það „ávarp jafn-
aðarmanna". Flestallir jafnaðarmenn og
verkamenn hafa á því byggt lífsskoðun sína
og stefnu. ..."
„Sérhver jafnaðarmaður mun kynna sér
það vandlega spjaldanna á milli. Jafnaðar-
mannafélagið á miklar þakkir skildar fyrir
útgáfuna,"
J