Réttur - 01.04.1973, Qupperneq 80

Verkalýðurinn hefur aðeins
það, sem hann hefur tekið
frá auðvaldinu.
(J. E. Thorold Rogers var einn
af helztu hagfræðingum Breta á
19. öld, þingmaður og prófessor í
Oxford 1862 til dauðadags 1890.
Hann var frjálslyndur að skoðun.
Eitt höfuðrit hans „Six Centuries
of Work and Wages“ („Vinna og
verkalaun á sex öldum") fjallar
mjög um samanburð á kjörum
verkamanna á öldunum 1200 til
1800. Ritið kom út 1883. Fara hér
á eftir nokkrar niðurstöður, „neist-
ar“ úr ritum hans):
„Verðhækkun matvæla og ann-
arra lífsnauðsynja frá 1260 til 1760
er nokkurnveginn tólfföld. Verka-
manninum á tímum Henry III.
(1216—72) var betur borgað en á
fyrstu ríkisstjórnarárum Georgs
III. (1760—1820).
O
„Fimmtánda öldin og fyrsti
fjórðungur sextándu aldarinnar var
gullöld enska verkamannsins, ef
við berum saman það kaup, sem
hann þá fékk, og verð lifsnauð-
synja. Aldrei voru launin hlutfalls-
lega eins há og lífsnauðsynjarnar
eins ódýrar."-------
„Við höfum enga ástæðu til að
ætla að laun þessara verkamanna
hafi þessvegna verið há, að at-
vinna þeirra hafi verið stopul. Á
15. öld greiddu menn sama kaup,
hvort sem verkamaðurinn réði sig
til eins dags eða til ársins. Og
vinnutíminn var heldur ekki langur.
Vinnudagurinn var auðsjáanlega
átta klukkustundir."
O
„Byggingaverkamaðurinn, sem
heimtar í dag 8 tíma vinnu, er að-
eins að reyna að ná því aftur,
sem fyrirrennari hans hafði náð
fyrir fjórum eða fimm öldum."
OFBELDISHÓTANIR
BRETA OG LANDRÁÐA-
SAMNINGURINN 1961.
„Það er margtekið fram af ís-
lenzkum ráðherrum að samning-
arnir voru gerðir til þess að koma
í veg fyrir vopnaða íhlutun, eins
og gerðist hér á árunum 1958 og
1961 og lauk ekki fyrr en með
samningunum."
Gylfi Þ. Gíslason í þingræðu,
skv. Morgunbl. 18. apríl 1973.
Úrslitakostir Home’s:
„Ég flyt þessa tillögu (sem síð-
ar varð að „samningi" ■—• Réttur)
i þeirri einlægu von, að hún muni
gera okkur kleift að ná samkomu-
lagi í deilu, sem gæti haft háska-
legar afleiðingar („dangerous
consequences") fyrir okkur alla,
ef hún héldi áfram. Ég vonast
mjög til þess að ríkisstjórn yðar
geti fallizt á tillöguna."
Sir Alec Douglas Home,
utanríkisráðherra Breta í bréfi
til Guðm. I. Guðmundssonar
utanríkisráðherra Islands 21.
des. 1960.
Enn hert á:
„Starfsfélagar mínir og ég hóf-
um alvarlegar áhyggjur af líklegum
afleiðingum þess, að lausn náist
ekki í mjög náinni framtið. Ég er
vics um, að ef við getum ekki
sagt sjávarútvegi okkar, innan
hálfsmánaðar, að sjá megi fram á
sanngjarnt samkomulag, muni
viðsjárvert og hættulegt ástand
skapast („a critical and dangerous
situation will arise").
Sami utanríkisráðherra Breta
til Guðm. I. 27. jan. 1961.
(Leturbr. vor).
Aðalatriðið fyrir Breta var að
tryggja einhliða málskotsrétt sinn
til Haag-dómstólsins. Svo gersam-
lega gafst viðreisnarstjórnin upp
fyrir úrslitakostunum að hún sam-
þykkti eigi aðeins þá kröfu Breta
heldur og að samningurinn væri
óuppsegjanlegur (sjá tilvitnun í
ræðu Bjarna Ben. í Rétti 1972, bls.
54—55) og Morgunblaðið kvað
samninginn tryggja islandi, „mik-
inn sigur og mikla framtiðarmögu-
leika“ (Mgbl. 10. marz 1961).
Ógæfa viðreisnarflokkanna var að
þeim var ekki nóg að gefast upp
fyrir hótunum andstæðinganna og
ganga að nauðungarsamningi
þeirra, úrslitakostunum, heldur
reyna þeir — af hollustu við Nato
— að fegra uppgjöfina og land-
ráðasamninginn með því að kalla
hann stórsigur og gera kröfur
andstæðingsins — málskotið til
Haag — að hugsjónalegum grund-
velli sínum. Svo djúpt getur hoil-
ustan við Nato beygt menn.
144