Morgunblaðið - 12.02.2006, Blaðsíða 22

Morgunblaðið - 12.02.2006, Blaðsíða 22
22 SUNNUDAGUR 12. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ V ið Skeiðaafleggj- ara á Suðurlandi stendur bíll frá Umferðareftir- liti Vegagerðar- innar. Honum er lagt á malbik- uðu, stóru plani. Starfsmenn Umferðareftirlitsins fylgjast með vörubílum sem aka hjá. „Það er mikilvægt að Umferðar- eftirlitið sé sýnilegt. Þetta hefur tví- mælalaust forvarnagildi,“ segja Sig- urður Eyþór Valgarðsson, Iðunn Gylfadóttir og Jón Gunnarsson og stíga út úr bílnum. Þeirra starf er að fylgjast með því hvort vörubílar séu með of mikinn öxulþunga. Slíkt kall- ar á sektir, enda veldur það sliti á vegunum. Mikill þrýstingur á þjóð- vegina mylur grjótið í sjálfri undir- byggingu vegarins. Klukkan rúmlega eitt ekur bíll frá Íslensku grænmeti eftir veginum. Bílstjóranum er gefið merki um að aka inn á bílaplanið. Hann segist vera á leið frá Flúðum til Reykjavík- ur með ýmiss konar grænmeti – tóm- ata, agúrkur, grandsalat og fleira. Mikið af vöruflutningum á þjóðveg- um fer fram í bílum sem þessum, það er á vegum hvers og eins söluaðila. Sigurður, Iðunn og Jón leggja vogir á bílaplanið og bílstjórinn kemur vörubílnum fyrir ofan á þeim. Öxlar bílsins eru vigtaðir. Venjulegur fólksbíll ber um 600– 700 kíló á hvorum öxli. Vörubílaöxlar geta hins vegar borið allt upp í 11,5 tonn. Það eru öxlarnir sem þrýsta á vegina og hjá vörubílunum er álagið margfalt meira en hjá fólksbílunum. Á fólksbíl eru líka einungis tveir öxl- ar en venjulegir vörubílar með tengi- vagna hafa allt upp í sex. Kjaftakerlingar í bílunum Þennan tiltekna dag eru þunga- takmarkanir á veginum fram hjá Skeiðaafleggjara. Þá lækkar Vega- gerðin þá þyngd sem leyfilegt er að bera á hverjum bílöxli sem ekur veg- inn. Við það þarf að setja minna í vörubílana en áður og flutningsaðilar hafa bent á að þeir tapi á þessu stórfé. Undir venjulegum kringum- stæðum mega öxlar á bíl, sem ekið er eftir umræddum vegi, bera 11,5 tonn en vegna þíðu dagana á undan hefur þunginn verið færður niður í 10 tonn. Þetta er gert þegar vegurinn er tal- inn viðkvæmari en venjulega og hætta er á að hann skemmist veru- lega vegna þrýstings frá þungaum- ferðinni. Eftir að bíllinn frá Íslensku græn- meti hefur verið vigtaður er bílstjór- inn beðinn um skífuna sem er í öku- ritanum. Ökuritinn er meðal annars notaður til að fylgjast með því hvern- ig ökumaðurinn virðir reglur um aksturs- og hvíldartíma. „Þetta er kjaftakerlingin,“ segir Sigurður og sýnir skífuna. „Það er sem sé kjafta- kerling í hverjum bíl!“ bætir hann við. Hann útskýrir að af skífunni sé hægt að sjá hvort bíllinn hafi ekið eða verið stopp, hversu hratt hann hafi farið og hvað klukkan hafi verið á hverri stundu. Starfsmenn Umferðareftirlits Vegagerðarinnar óku frá Reykjavík klukkan sjö um morguninn og hafa verið við Skeiðaafleggjara síðan. Umferðareftirlitið hefur fjóra bíla á sínum snærum og stundum fara starfsmennirnir í nokkra daga í einu út á land. Iðunn segir að henni líki það vel, það sé fínt að vera ekki alltaf bundin á sama stað. Sigurður segir að hann álíti starf Umferðareftirlits- ins mikilvægt til að vernda vegakerf- ið og bætir hlæjandi við að þau starfsmennirnir taki starf sitt að minnsta kosti mjög alvarlega. Undirbygging veganna brotnar En hvað er svona mikilvægt og um hvað snýst raunar málið? Vöruflutningar á landi hafa aukist mikið og ekki einungis eftir að reglu- legir sjóflutningar með gámaskipi lögðust af. Það var í lok árs 2004. Þeir höfðu þegar aukist um 46% á milli áranna 1990 og 2000. Vörur voru, og eru, fluttar í vörubílum á þjóðvegum um landið þvert og endi- langt. „Vörubílarnir eru hreinlega að mylja niður vegina okkar,“ var full- yrt við blaðamann við vinnslu grein- arinnar. Margir hafa skoðun á land- flutningum. „Hvernig er það, getum við farið svona með vegakerfið okk- ar?“ spurði annar og var reiður. Og jú, það er staðreynd að þunga- umferð slítur þjóðvegunum margfalt meira en fólksbílaumferð. Þunga- umferð samanstendur hins vegar ekki einungis af vörubílum. Henni tilheyra einnig önnur þung ökutæki á borð við hópbifreiðar og gröfur. Þótt vörur á Íslandi séu almennt fluttar eftir þjóðvegum landsins en ekki á sjó og sú umferð sé mikil, eru það þannig ekki bara vörubílarnir sem valda hinu mikla vegsliti. Þungaumferðin skemmir burðar- þol veganna, það er sjálfa uppbygg- ingu þeirra. Samkvæmt veghönnun- ardeild Vegagerðarinnar valda fólksbílar litlum skemmdum á burð- arþoli en taka aftur á móti þátt í sliti á efstu lögum veganna, svokölluðum slitlögum, og þá gjarnan með nagla- dekkjum. Þungu bílarnir eru al- mennt ekki á nagladekkjum en brjóta undirbyggingu vegarins. Jón Helgason, sem unnið hefur hjá Vegagerðinni í 30 ár, segir þungaumferð geta valdið því að veg- irnir dugi styttra en lagt hafi verið upp með. Hann bendir á að þegar rætt sé um skemmda vegi vegna þungaflutninga þurfi hins vegar að hafa í huga hversu gamall vegurinn sé, sem fullyrt sé um. Alla vegi þurfi að lokum að endurnýja. „Svona mál hafa mörg andlit. Sums staðar hefur þungaumferðin ef til vill í för með sér að byrja þarf að halda vegi við einhverjum árum fyrr en ætlað var. Sums staðar geta verið kaflar sem eru sérlega viðkvæmir og veikir og þeir eyðileggjast mun fyrr en aðrir. Burðarlög eru hönnuð öðruvísi í dag en áður og nýju veg- irnir hafa meira burðarþol en nýir vegir höfðu fyrir 10–15 árum. Kröfur dagsins í dag eru ekki þær sömu og áður,“ segir hann. Það eru orð að sönnu. Kröfurnar hafa breyst og umferð á Íslandi sömuleiðis. Frost á Fróni — og þíða Þótt umferðin hafi breyst koma þíða og frost á Fróni enn jafnilla við vegakerfið. Þegar frost byrjar að fara úr jörðu, bæði á vorin og þeg- Þrýst á þjóðvegina Morgunblaðið/Kristinn Starfsmenn Vegagerðarinnar sinna viðhaldi á veginum yfir Hellisheiði. Þungaumferð þrýstir á þjóðvegina og mylur grjótið í undirbyggingu þeirra. Þungaumferð á Íslandi eykst stöðugt og samsvarar því nú að 342 þungir bílar aki hringinn í kringum landið hvern einasta dag. Fólksbílaumferð hefur einn- ig aukist en þungir bílar á borð við vörubíla slíta þjóð- vegunum margfalt meira en fólksbílar. Sigríður Víðis Jónsdóttir velti fyrir sér vegsliti og vörubílum.  Þungur bíll þrýstir meira á veg en léttur bíll. Það sem leggur álagið á vegina eru bílöxlarnir. Álagið er talið vaxa miðað við svokallaða fjórða- veldisreglu.  Öxull sem ber 10 tonn leggur ekki 10 sinnum meira álag á veginn en öxull sem ber 1 tonn. Samkvæmt fjórðaveldisreglunni þrýstir hann nefnilega 10.000 sinnum meira á veginn.  Venjulegur fólksbíll er um 1,3 tonn. Hann ber þá 650 kíló á hvor- um öxli. Sé hann borinn saman við dæmigerða 40 tonna vagnlest – það er vörubíl með tengivagni og samtals sex öxlum – kemur í ljós að vagnlestin slítur veginum 65.805 sinnum meira en fólksbíllinn.  Sé slit af völdum allra stærstu vagnlestanna sem eru 49 tonn og með sex öxla borið saman við fólks- bílinn, fæst út að þær slíta veginum 86.773 sinnum meira.  Þetta þýðir að hver slík bifreið þrýstir jafnmikið á veginn og tæp- lega 87.000 fólksbílar. Fyrir hverja þannig vagnlest sem ekur svo dæmi sé tekið frá Reykjavík til Ak- ureyrar, gætu 87.000 fólksbílar far- ið sömu leið og valdið álíka sliti. 87.000 sinnum til Akureyrar Sigurður Eyþór Valgarðsson, hjá Umferðareftirliti Vegagerðarinnar, mælir öxul- þunga vörubíls. Þungir öxlar þrýsta margfalt meira á veginn en þeir sem léttir eru. Á þíðutímabilum verður vegakerfið sérlega viðkvæmt og þolir verr en ella álagið frá þungaumferðinni. Þá eru settar á þungatakmarkanir. Iðunn Gylfadóttir fylgist með umferð vörubíla úr bifreið Umferðareftirlits Vegagerðarinnar við Skeiðaafleggjara.                                    ! "#   $ %&' %() %(' %*) %*' %)) %)' +))) ,()) ,-)) ,.)) ,+)) ,))) ()) -)) .)) +)) ) 
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.