Morgunblaðið - 12.02.2006, Page 52

52 SUNNUDAGUR 12. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
VIÐBRÖGÐ hins íslamska heims
við skopteikningunum sem birtust af
spámanninum Múhameð í Jótlands-
póstinum á síðasta ári vekja undrun
margra Vesturlandabúa, en ef betur
er að gáð eru þessi viðbrögð vel
skiljanleg. Þegar þau
eru sett í samhengi við
þá staðreynd að fyrir
nokkrum árum var
pakistanskur kennari
dæmdur til dauða fyrir
að varpa þeirri hug-
mynd fram í kennslu-
stofu sinni að Guð væri
e.t.v. ekki til kemur í
ljós að vestræn menn-
ing stendur þeirri ísl-
ömsku framar í einu
grundvallaratriði: Hún
hefur farið í gegnum
upplýsingu.
Rætur þeirra lýð-
réttinda sem Vest-
urlandabúar njóta
liggja í upplýs-
ingahreyfingu 18. ald-
ar. Skynsemishyggja
hreyfingarinnar hafn-
aði yfirnáttúrulegum
skýringum jafnt í efn-
isheiminum sem hin-
um félagslega og gróf
þar með undan hefð-
arveldi kirkju og kon-
unga með því að draga
í efa tilvist þess guðs
sem þessar stofnarnir
sóttu vald sitt til. Bar-
átta upplýsing-
armanna gegn áhrif-
um guðfræðinnar á
efnis- og félagsheim-
inn hélt áfram á 19. öld
og má segja að árið
1859 hafi markað
tímamót í þessari baráttu því þá
komu út tvö rit sem hvort á sinn hátt
vörðuðu leiðina að þeim skilningi
sem Vesturlandabúar hafa í dag á
umhverfi sínu og menningu. Ritin
sem hér um ræðir eru Uppruni teg-
undanna eftir Charles Darwin, þar
sem sýnt var fram á að lífið á jörð-
inni hafi orðið til án guðlegra af-
skipta, og Frelsið eftir John Stuart
Mill, sem við skulum líta nánar á.
Mill taldi málfrelsi ófrávíkjanlegt
„skilyrði andlegrar velferðar mann-
kynsins, en á andlegri velferð þess
byggist öll önnur velferð“. Til þess
að færa rök fyrir þessari afstöðu tók
hann „dæmi, sem kemur málstað
mínum hvað verst, þar sem rökin
gegn skoðanafrelsi virðast hvað öfl-
ugust, bæði hvað varðar sannleiks-
gildi og nytsemi“, þ.e. efasemdin um
tilvist Guðs. Eftir miklar bollalegg-
ingar um þetta efni
komst Mill að þeirri
niðurstöðu að ættu
menn „aðeins tveggja
kosta völ, riði miklu
meira á að verja trú-
leysið gegn svívirðileg-
um árásum en trúna“
og að „í þessum efnum
eiga hvorki þing né
stjórn að hafa nein af-
skipti“.
Vestræn menning
hefur því síðan á 18. öld
smátt og smátt lagað
sig að kröfu Mills um
málfrelsi og réttinn til
að hafna tilvist guðs,
meðan hinn íslamski
heimur hefur ekki
gengið í gegnum neina
viðlíka þróun. Íslamska
upplýsingin á enn eftir
að eiga sér stað og er
Tyrkland að ýmsu leyti
undantekningin sem
sannar regluna. Í þessu
ljósi vekur furðu að
myndbirting Jótlands-
póstsins er að öllum lík-
indum ólögleg hér á
landi. Þetta stafar af
því að í 125. grein al-
mennra hegningarlaga
stendur að „hver, sem
opinberlega dregur dár
að eða smánar trúar-
kenningar eða guðs-
dýrkun löglegs trúar-
bragðafélags, sem er
hér á landi, skal sæta sektum eða
[fangelsi allt að 3 mánuðum]“. Tími
er kominn til að þessari lagagrein
verði hent út enda er hún eft-
irlegukind þess tíma þegar Þjóð-
kirkjan hafði næg ítök hér á landi til
þess að standa í vegi fyrir hug-
sjónum upplýsingarinnar, sem krist-
allast í andófi hennar gegn rétt-
indabaráttu samkynhneigðra.
Íslam og upplýsing
Steindór J. Erlingsson
fjallar um viðbrögð hins
íslamska heims
Steindór J. Erlingsson
’Vestræn menn-ing hefur því síð-
an á 18. öld
smátt og smátt
lagað sig að
kröfu Mills um
málfrelsi og rétt-
inn til að hafna
tilvist guðs, með-
an hinn íslamski
heimur hefur
ekki gengið í
gegnum neina
viðlíka þróun.‘
Höfundur er vísindasagnfræðingur.
STJÓRNMÁLAMENN geta ef til
vill haft á því mismunandi skoðanir
hvort nýta eigi þá orku sem við ráðum
yfir í fallvötnunum og í
jarðhita til að framleiða
meira ál hér á landi.
Jafnvel geta menn fært
fyrir því einhver rök og
haft þá sérstæðu skoðun
að þessa orku megi alls
ekki nýta til þeirrar
framleiðslu og jafnvel
ekki nýta til neins.
Það er hins vegar
engin leið fyrir stjórn-
málamenn sem vilja láta
taka sig alvarlega að
færa fyrir því rök að ein-
mitt nú sé rétti tíminn til
að nýta alla bestu virkjunarkosti suð-
vesturhornsins til þess að stækka ál-
verið í Straumsvík um rúmlega helm-
ing, eða byggja nýtt álver í Helguvík.
Ekki færum við byggðarleg rök fyr-
ir því að ráðast nú í beinu framhaldi af
framkvæmdunum fyrir austan í
hundraða milljarða viðbótarfram-
kvæmdir á þessu landsvæði, til við-
bótar við það sem þar er fyrirhugað af
opinberum framkvæmdu,
Ekki verða færð þjóðhagsleg rök
fyrir þessum áformum.
Ekki er atvinnuleysinu fyrir að fara
á þessu landshorni.
Orku til stóriðjuframkvæmda er
hægt að finna á heppilegri stöðum en
á þessu svæði.
Það er ljóst að sá Kyotokvóti sem
Íslendingar eiga dugar ekki fyrir öll-
um þeim áformum sem
hafa verið uppi um upp-
byggingu áliðnaðar í
landinu og því verða
stjórnvöld að forgangs-
raða.
Það verða að öllum
líkindum ekki byggð
mörg álver til viðbótar á
Íslandi, það vita allir
sem eru með bæði aug-
un opin, og fyrir því eru
margar ástæður:
1. Kyotosamningurinn
um takmörkun á út-
blæstri gróðurhúsa-
lofttegunda sem Ísland er aðili að
2. Eru takmörk fyrir því hversu ál-
framleiðsla á að vera stór hluti
landsframleiðslunnar
3. Er umræðan um það hvernig við
göngum um landið og nýtum gæði
þess og kosti að verða stöðugt
kröftugri
4. Er endurnýtanleg orka á Íslandi
takmörkuð auðlind og því er ljóst að
við viljum eiga eitthvert svigrúm í
þessum efnum ónotað
Það er því alveg furðulegt að nú
þegar Norðlendingar, í samvinnu við
iðnaðarráðuneytið og Alcoa, eru um
það bil að ljúka þeirri vinnu sem sam-
einast var um, þ.e.a.s. að finna stóriðju
á Norðurlandi bestan stað, þá komi
Landsvirkjun, sem að helmingi er í
eigu ríkisins, með þetta útspil. Friðrik
Sophusson hefur lýst því yfir að þetta
sé að sjálfsögðu pólitísk ákvörðun sem
þarna er á ferðinni. Ljóst er að hún
var ekki tekin með samþykki Ak-
ureyrarbæjar sem á 5% í fyrirtækinu.
Helgi Hjörvar, einn fulltrúa Reykja-
víkur, sem á 45% í Landsvirkjun, hef-
ur lýst þeirri skoðun sinni að þetta sé
ekki rétt ákvörðun, nær hefði verið að
horfa nú til Norðurlands. Það hefði
því verið létt verk fyrir iðnaðarráð-
herra að tryggja skynsamlega for-
gangsröðun í þessu máli.
Enn hafa engir samningar verið
gerðir og enn er því hægt að snúa
þessu máli í réttan farveg. Stjórn-
málamenn bjóða sig fram til stjórna
og í því felst að taka ákvarðanir og for-
gangsraða verkefnum. Enn ein stór-
framkvæmdin til viðbótar á þessu
landshorni getur ekki verið rétt
ákvörðun, a.m.k. ekki þegar í boði er
að ráðast í samsvarandi framkvæmdir
annars staðar á landinu.
Með því að ráðast næst í virkjanir
og stóriðju á Norðurlandi vinnst
a.m.k. tvennt:
1. Efling byggðar í landinu með upp-
byggingu á svæði þar sem þensla er
lítil og þörf er á framkvæmdum
2. Nýting á miklum auðlindum sem
varla verða nýttar í fyrirsjáanlegri
framtíð nema til stóriðju
Ég skora því á alla stjórn-
málamenn, hvort sem þeir eru í lands-
stjórninni eða sveitarstjórnum, að láta
nú í sér heyra um þessi mál og tryggja
að skynsamlega verði á þessum mál-
um haldið.
Álver í Straumsvík
eða á Norðurlandi?
Ásgeir Magnússon fjallar um
stækkun álversins í Straumsvík
og atvinnuuppbyggingu á
Norðurlandi
’Ég skora því á allastjórnmálamenn, hvort
sem þeir eru í lands-
stjórninni eða sveit-
arstjórnum, að láta nú í
sér heyra um þessi mál
og tryggja að skyn-
samlega verði á þessum
málum haldið.‘
Ásgeir Magnússon
Höfundur er forstöðumaður skrif-
stofu atvinnulífsins á Norðurlandi.
LEIÐHAMRAR 44 - FRÁBÆR STAÐSETNING
Stórglæsilegt og vel skipulagt 281 fm einbýlishús, staðsett innst í botnlanga á frábærum útsýnisstað
við óbyggt svæði. Húsið er á tveimur hæðum með innbyggðum tvöföldum 61 fm bílskúr, stór afgirt
verönd með heitum potti og svölum meðfram húsinu. 4-5 svefnherbergi, vandaðar innréttingar, mikil
lofthæð og stórar og bjartar stofur. V. 80,0 m. 5616
Sverrir Kristinsson löggiltur fasteignasali
FASTEIGNASALAN
GIMLI GRENSÁSVEGI 13, SÍMI 570 4800 - FAX 570 4810
Traust þjónusta í 20 ár
Árni Stefánsson, viðskiptafræðingur
og lögg. fasteignasali
Mjög góð 3ja herb. íbúð á 3. hæð
(efstu) í litlu fjölbýlishúsi. 2 svefnher-
bergi með skápum í báðum. Bað-
herbergi með kari. Stofa með suður-
svölum. Snyrtilegt eldhús, frábært
útsýni til norðurs úr eldhúsi. Hús og
sameign í góðu standi. Íbúðin er
laus við kaupsamning.
Opið hús verður í dag,
sunnudag, milli kl. 14 og 16.
Auður á bjöllu.
Verð 15,8 millj.
OPIÐ HÚS
SPÓAHÓLAR 16
www.gimli.is - www.mbl.is/gimli
Bæjarhrauni 10 • Hafnarfirði • Sími 520 7500 • www.hraunhamar.is
Snorrabraut - Reykjavík
Falleg hæð á þessum góða stað í Norður-
mýrinni. Íbúðin er 90,6 fm auk geymslu
ásamt 19,5 fm bílskúr. Skipting eignarinn-
ar: 2 stofur, 2 svefnherbergi, hol, baðher-
bergi, eldhús með borðkróki, svalir og bíl-
skúr. Auk þess er geymsla og sameiginlegt
þvottahús í kjallara. Þetta er sérlega falleg
eign sem hægt er að mæla með.
Verð 25,5 millj.
Langholtsvegur - Reykjavík
Falleg 62,7 fm íbúð m/geymslu í sexbýli á
þessum góða stað. Hol, eldhús m/borð-
króki, stofa, sv.herb., baðh., geymsla, sam.
þv.hús. Þetta er eign sem vert er að skoða.
Verð 14,3 millj.