Morgunblaðið - 25.02.2007, Blaðsíða 42

42 SUNNUDAGUR 25. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Suðurlandsbraut 54,
við Faxafen, 108 Reykjavík,
sími 568 2444, fax 568 2446.
Ingileifur Einarsson, lögg. fasteignasali.
RAÐHÚS Í GÓÐU HVERFI Neðri hæð: Forstofa, flísar, skápur. Hol: rúmgott,
parket. Innangengt í bílskúr. Snyrting: Góð, hægt að hafa sturtu. Eldhús:
Rúmgott, hvít fulningainnrétting, beykiborðplötur, korkdúkur á gólfi, borðkrók-
ur. Borðstofa: Rúmgóð, parket, gengt út á verönd og lóð. Borðstofa: Björt og
rúmgóð, arinn. Efri hæð: Stigi milli hæð er steyptur. Hol: Gott, parket. Barna-
herbergi: Þrjú, tvö góð, eitt stórt, teppi. Þvottaherbergi: Stórt og þar er lúga
upp á gott geymsluris. Hjónaherbergi: Mjög stórt, góðir skápar, dúkur, gengt
út á stórar vestursvalir. Bílskúr: Einfaldur, fullbúinn. Milliveggir eru léttir veggir.
Húsið er mjög vel staðsett og stutt er í skóla, verslanir, sundstað, íþróttaað-
stöðu, heilsugæslu og útivist.
Konráð, sími 897 9161, tekur á móti gestum
(eða samkvæmt samkomulagi).
OPIÐ HÚS Í DAG FRÁ KL. 14-16
NÆFURÁS 4
FASTEIGNASALA
STÓRHÖFÐA 27
Sími 594 5000
Halla Unnur Helgadóttir
löggiltur fasteignasali.
Ljómandi gott
hús í Hvera-
gerði. Allt raf-
magn hefur
verið endurnýj-
að. Einnig eru
baðherbergin nýendurgerð og eru sérlega
glæsileg. Hiti hefur verið lagður í hluta af
húsinu. Parket á gólfum og er það nýlagt.
Viðbygging býður upp á mikla möguleika.
Góður garður með heitum potti. Húsið var
málað í ágúst 2006. Verð 34,9 millj.
AKKURAT - FYRIR ÞIG, SJÓN ER SÖGU RÍKARI
Alls 275,7 fm einbýlishús á tveimur hæðum í Hveragerði
Í KASTLJÓSI Sjónvarpsins fer
nú fram vönduð umræða og mik-
ilvæg um heilabilun,
eitt stærsta heilbrigð-
ismál næstu áratuga.
Úrræðum fyrir heila-
bilaða hefur fækkað
frá því að ég ræddi
málefni þeirra við
heilbrigðisráðherra á
Alþingi í haust.
Hérlendis eru 3000
manns með heilabilun
á einhverju stigi, 60%
þeirra eru með Alz-
heimers og þeim mun
fjölga vegna þess að
þjóðin er að eldast.
Heilabilun er óvæginn sjúkdómur
sem hefur mjög mikil áhrif á að-
standendur, ekki síst maka. Áætl-
að er að um 12.000 aðstandendur
líði nú vegna hans. Undanfarið
hafa 3-400 nýir sjúklingar greinst
árlega, þar af um 15 manns yngri
en 65 ára. Sá aldurshópur þarf
sérúrræði, s.s. dagþjálfun á Hlí-
ðabæ sem sérhæfir sig í þjálfun
og þjónustu við þá. Síðasta haust,
er 100 ár voru liðin frá því að Alz-
heimers-sjúkdómurinn var fyrst
uppgötvaður, kom fram að ástand
í málefnum heilabilaðra þyrfti að
vera mun betra. Sér-
hæfð úrræði vantar
tilfinnanlega. Þjón-
ustan sem er til stað-
ar er mjög góð, en
hún dugar alls ekki
til.
Minnismóttakan
sprungin
Það koma vel fram
í viðtölunum í Kast-
ljósi í vikunni að nán-
ustu aðstandendur
ganga oft heilmikla
þrautagöngu eftir
þjónustu. Langan tíma tekur oft
að átta sig á sjúkdómnum en í
kjölfar læknistilvísunar er fyrsti
viðkomustaður minnismóttakan á
Landakoti sem veitir sjúkdóms-
greiningu. Þar er sjúklingum og
aðstandendum veitt ráðgjöf, en
minnismóttakan getur engan veg-
inn annað þörfinni, – biðin eftir
fyrstu skoðun er yfir 5 mánuðir og
lengist ef ekkert verður að gert.
Minnismóttakan er löngu sprungin
og það í annað sinn frá árinu 1997,
en hún var stækkuð árið 2000.
Þetta er alltof löng bið, það við-
urkenndi heilbrigðisráðherra á Al-
þingi í haust, þó miðar ekkert.
Hátt í 100 bíða
eftir dagþjálfun
Dagdeildir fyrir heilabilaða eru
nú 6 á höfuðborgarsvæðinu, góð
úræði sem flestir aðstandendur
eru ánægðir með, en þar fá sjúk-
lingar þjálfun og virkni á meðan
aðstandendur geta um frjálst höf-
uð strokið yfir daginn.
Þessar dagdeildir anna ekki
nema broti eftirspurnar og sinna
sjúklingnum frá klukkan átta til
fjögur, jafnvel skemur. Afganginn
af sólarhringnum eru aðstand-
endur bundnir yfir sjúklingnum. Á
dagdeildunum eru 116 rými fyrir
allt að 130 sjúklinga. Samt bíða
hátt í 100 aðgerðalausir heima eft-
ir þjálfun, oftast í umsjá aðstand-
enda, en þessir sjúklingar þurfa
mikið eftirlit og krefjandi umönn-
un. Biðin eftir dagþjálfun má alls
ekki vera of löng því fólk getur
ekki nýtt sér þjálfunina ef það er
búið að sitja lengi aðgerðalaust og
fer þá fyrr en ella inn á hjúkr-
unarheimili.
Skammtímarýmum
fækkar niður í eitt
Allir hafa skilning á að foreldrar
langveikra barna þurfi á reglu-
legri hvíld að halda. Það er ekki
síður binding og álag að annast
sjúkling með heilabilun því það er
erfiðara að fá einhvern til að leysa
sig af.
Eina skammtímavistin sem
bauðst í haust voru tvö rúm á
Landakoti, á þriggja manna stof-
um með fárveikum sjúklingum, en
nú er aðeins eitt rúm eftir þar.
Aðeins er boðið upp á þriggja
vikna dvöl, með löngum fyrirvara.
Þessum rýmum fækkaði um helm-
ing á síðasta ári, úr fjórum í tvö,
og nú er aðeins eftir eitt á Landa-
koti. Danir bjóða eitt skamm-
tímapláss fyrir hverja 1000 íbúa.
Ekki er því hægt að bregðast
við ef eitthvað óvænt kemur upp
á, t.d. að maki gefist upp. Þá verð-
ur að fara með sjúklinginn á
bráðamóttöku og á deildir sem
henta honum alls ekki.
Heimaþjónusta gagnast ekki
Á höfuðborgarsvæðinu bíða á
fjórða hundrað manns eftir hjúkr-
unarrými.
Af tæpum 1200 hjúkrunarrým-
um eru rúmlega 200 fyrir heilabil-
aða en þyrfti að vera rúmur helm-
ingur. Þess vegna bíða þessir
sjúklingar langlengst heima eða á
Landakoti eftir vistun.
Ekki eiga allir þessir sjúklingar
aðstandendur sem geta annast þá
og erfitt er að búa einn því að
heimaþjónustan gagnast illa.
Dæmi um það eru sláandi. Sjúk-
lingur fær heimsendan mat,
gleymir að borða hann og nærist
ekki, fær lyfjaskammt en gleymir
að taka lyfin. Hann er settur fyrir
framan sjónvarpsfréttir að kvöldi
og situr þar enn að morgni, í öll-
um fötum. Eðli sjúkdómsins er
þannig.
Samfylkingin ætlar að leysa
hjúkrunarvandann, komist hún í
ríkisstjórn að loknum kosningum,
og bæta brýna þjónustu við þenn-
an ört stækkandi sjúklingahóp.
Kastljósi beint að Alzheimers
Ásta R. Jóhannesdóttir fjallar
um þjónustu við heilabilaða » Þessum rýmumfækkaði um helming
á síðasta ári, úr fjórum í
tvö, og nú er aðeins eftir
eitt á Landakoti.
Ásta R. Jóhannesdóttir
Höfundur er þingmaður
Samfylkingarinnar í Reykjavík.
ÚRSKURÐARNEFND um
skipulags- og byggingarmál hefur
stöðvað framkvæmdir við Helga-
fellsbraut í Mosfellsbæ. Ástæðan
er sú að með hliðsjón
af lögum sem varða
umhverfis- og meng-
unarmál þá virðist
ekki allt með felldu
við framkvæmdina
hvað varðar úttektir
og skipulagsþætti sem
snerta áhrif þess að
leiða umferð, sem
áætlað er að nemi 10
þúsund bílum á dag,
með bökkum Varmár.
Illt er að það þurfi að
kalla til eftirlitsaðila
ríkisins til þess að
reka bæjaryfirvöld til jafn-
sjálfsagðra verka og umhverfismat
og mengunarvarnir á vettvangi
náttúruminja verða að teljast.
Sambærilegt mat ásamt mark-
tækri skipulagsúttekt annarri þarf
að gera á þeim kostum sem færir
eru til að tengja Helgafellsbraut
við Vesturlandsveg á öðrum stað
svo sem norður undir ásana þar
sem ekið er af Vesturlandsveg-
inum upp í Mosfellsdal. Með slík-
um vinnubrögðum og kynningu á
raunhæfustu kostunum geta bæj-
aryfirvöld, jafnt sem íbúar bæj-
arins, fengið haldbærar forsendur
málsins í hendur og um leið er
hægt að velja með rökum heppi-
legustu leiðina.
Loftmengun
Verði af áætlaðri Helgafells-
braut lítur út fyrir að það verði
heilsuspillandi að vera á ferli við
Varmána, m.a. á fjölförnum göngu-
leiðum barna, a.m.k. í kyrru veðri
á köldum vetrardögum þegar
mengun frá útblæstri bifreiðanna
(koltvísýringur, niturdíoxíð, blý-
mengun, svifagnir o.fl.) og svif-
rykið af malbikinu frá umferðinni
safnast upp í skjólsælli lægðinni
við ána.
Sjón- og hljóðmengun
Sjón- og hljóðmengun af bif-
reiðaumferð um áætlaða Helga-
fellsbraut verður til óþæginda á
útivistarsvæðinu við Varmá, þ.m.t.
í Álafosskvosinni. Ef miðað er við
að 10 þúsund bíla sólarhring-
sumferð um Helgafellsbraut dreif-
ist að mestu á 18 klukkustundir,
þannig að aðeins fáein hundruð
þessara bíla færu um götuna að
nóttu, væri að meðaltali einn bíll
að aka um bakka Varmár á nokk-
urra sekúndna fresti frá morgni til
miðnættis. Vart þarf að útskýra að
mikil sjón- og hljóð-
mengun er ekki boð-
legur fjári á góðum
útivistarsvæðum. Auk
þess stefnir í að þessi
umferð valdi því að
ákveðin lykilstarfsemi
í Álafosskvosinni
verði aflögð s.s. hljóð-
ver Sigur Rósar er
dæmi um.
Mengað affallsvatn
Mengað affallsvatn
úr götuniðurföllum og
öðru mögulegu frá-
rennsli af fyrirhugaðri Helgafells-
braut hefur lítið verið rætt. Sá
mengunarlögur frá malbiki göt-
unnar og olíusmiti frá bílum kem-
ur við sögu þeirra ákvæða nátt-
úruverndarlaga sem gilda um
svæði á borð við Varmá sem eru á
Náttúruminjaskrá auk þess sem
lög um mengunarvarnir koma til
skjalanna. Hér verður að undir-
strika að Varmá er sérlega við-
kvæm vegna þess hve vatnslítil
hún er og vegna þess að þéttbýlið
á bökkum hennar hefur nú þegar
umtalsverð neikvæð áhrif á lífríki
hennar.
Metnaðarleysi
meirihlutans
Almennt gildir að það vantar
mikið upp á að sýn ráðamanna
Mosfellsbæjar í skipulagsmálum sé
í senn háleit og mörkuð með metn-
aði til framtíðar. Gangi skipulags-
áætlanir núverandi bæjaryfirvalda
eftir verður skilgreining bæj-
arfélagsins orðin „svefnbær í
borg“ í stað „sveitar í borg“. Ekki
er við öðru að búast þegar ráða-
menn setja markið ekki hærra við
skipulagsákvarðanir sínar en það
að reyna að ná lágmörkum þeirra
laga sem ákvarða hvað sé ásætt-
anlegt með tilliti til náttúruvernd-
ar og annarra lífsgæða. Slíkt end-
urspeglar þann lágmarksmetnað
sem gerði bæjaryfirvöldum kleift
að komast að einni „farsælli“ lausn
á lagningu Helgafellsbrautar um
Varmárbakka, sem m.a. felur í sér
að hrófla við 50 metra landræmu
sem átti að njóta verndar næst
ánni.
Flokkurinn sem sveik lit
Í ljósi áherslnanna hjá bæjaryf-
irvöldum í skipulagsmálum þarf
engan að undra þótt að þeim sem
þetta skrifar, og stórum hópum
bæjarbúa, finnist græni liturinn
sem Vinstrihreyfingin - grænt
framboð kennir sig við, ekki sýni-
legur í þessum bæ. Sá liðsafnaður
hefur týnt umhverfisgildum flokks-
ins og þar með markmiðum sínum
en fær í staðinn að sitja rænulaus í
bæjarstjórnarmeirihluta. Flokk-
urinn sem sveik lit hafði í aðdrag-
anda síðustu bæjarstjórnarkosn-
inga baráttumál sem tóku til
verndunar Varmársvæðisins og
betri miðbæjar. Baráttumál sem
skilaði þeim atkvæðum íbúanna.
Þau baráttumál hafa nú vikið fyrir
„mikilvægari“ málum. Vegna þess-
ara týndu umhverfisgilda vinstri
hreyfingarinnar, sem endurspegl-
ast í verkum þeirra í Mosfellsbæ,
þá er kannski lítið við það að at-
huga að flokkurinn sé um þessar
mundir ýmist uppnefndur „Vinstri
týndir“ eða „visnir grænir“. For-
ysta vinstri „grænna“ á landsvísu
var eggjuð til þess að beita sér
fyrir því að uppgefin umhverf-
ismarkmið flokksins væru höfð að
leiðarljósi í Mosfellsbæ. Sú beiðni
skilaði engu. Allt vekur þetta upp
stórar spurningar um það hvers
vegna flokkurinn segir skilið við
yfirlýsta sannfæringu sína í um-
hverfismálum í þeim tilvikum þeg-
ar það er í höndum hans manna að
ákveða hvort framkvæmt sé í sátt
við umhverfið eður ei. Skipulag
umhverfis Varmár og metn-
aðarlaus miðbær Mosfellsbæjar
eru verk sem líklega munu skrýða
bækur framtíðarinnar um skipu-
lagsfræði og arkitektúr, lesendum
til viðvörunar.
Umhverfi Varmár og
metnaðarleysi í Mosfellsbæ
Jóhannes Sturlaugsson
fjallar um umhverfismál
og lífsgæði í Mosfellsbæ
» Bæjarbúar viljameiri metnað í fram-
kvæmdum til varnar
umhverfi Varmár,
bæði úttektir á mismun-
andi leiðum fyrir Helga-
fellsbraut og umhverf-
ismat.
Jóhannes Sturlaugsson
Höfundur er líffræðingur.