Morgunblaðið - 25.02.2007, Page 55

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. FEBRÚAR 2007 55
HUGVEKJA
N
ú er byrjaður sá
hluti kirkjuársins
sem nefnist langa-
fasta eða sjövikna-
fasta. Verið er að
minna á dagana 40 sem Jesús
dvaldi í eyðimörkinni eftir að
hafa verið skírður í ánni Jórdan.
Þetta er jafnframt undirbúnings-
tími, þar sem kristinn söfnuður
íhugar af alvöru þá atburði sem
leiddu til aftöku meistarans fyrir
2.000 árum. Og til að undirstrika
þetta breytist liturinn, sem und-
anfarið hefur verið grænn, í
fjólublátt, sem er merki iðrunar
og íhugunar. Síðasti partur
föstutímans nefnist dymbilvika,
efstavika, helgavika eða kyrra-
vika og þar er að finna pálma-
sunnudag, skírdag og föstudag-
inn langa.
Fáum hefur tekist að lýsa á
einfaldari og næmari máta hvað
þarna er á bakvið en Jónasi
Gíslasyni, fyrrum kennara mín-
um í guðfræði og síðar vígslu-
biskupi. Mig langar því að gefa
honum orðið nú við upphaf föst-
unnar, en í bók sinni, Hver
morgunn nýr, frá 1994, segir
hann um komandi tímabil:
Hefur þú hugleitt,
hvað það kostaði Guð
að leysa sköpun sína
undan bölvun
syndarinnar?
Það kostaði hann allt.
Fastan gengur í garð
og vér minnumst þess,
hvað sonur Guðs þjáðist,
áður en hann
gat hrópað:
Það er fullkomnað!
Ekkert sýnir betur
kærleika Guðs
en píslarsaga
Jesú Krists,
er síra Hallgrímur
gjörir frábær skil
í Passíusálmunum.
Sá, sem kann ekki
að meta hana,
lítilsvirðir
kærleika Guðs.
Jesús fórnaði sér
oss til lífs.
Ég er hræddur um
að ýmsir misskilji
fórnardauða Krists
og líti fyrst og fremst
á hann sem píslarvott
háleitra kenninga.
Alvarlegur
misskilningur
væri að halda það.
Veiztu
hvers vegna
Jesús í Getsemane
baðst undan
þessari fórn?
Honum var gjört
að tæma í botn
þjáningabikar
mannkyns.
Vér fáum vart skilið
hvað í því felst!
Jesús Kristur,
sonur Guðs,
er átti hlut
með föðurnum
í himneskri dýrð,
varð að afsala sér
dýrð himnanna
og taka á sig
alla synd,
er menn hafa drýgt
á þessari jörð!
Allur sori og óþverri
mannlegrar grimmdar
var honum tilreiknaður
og hann varð
persónulega ábyrgur
fyrir allri illskunni!
Jesús Kristur
varð sekur
um öll fólskuverk
mannkyns
frá upphafi sköpunar
og var útskúfað
frá Guði!
Því hrópaði hann:
Guð minn!
Guð minn!
Hví hefur þú
yfirgefið mig?
Kristur varð
persónulega sekur
um allan óþverrann
og úrslitaorustuna
við Satan
og þjóna hans
háði hann sem maður,
en ekki Guð.
Hann hafði afklæðzt
dýrð og valdi Guðs
og gjörzt maður.
Þetta var eina leiðin
til að frelsa
synduga menn.
Hinn saklausi
talinn er sekur,
að sekir við
refsingu sleppi.
Minnumst á föstunni
kærleika Guðs til vor.
Lof sé þér, Kristur,
frelsari vor.
Fjólublátt
Morgunblaðið/Sigurður Ægisson
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Fastan er runnin
upp, hófst með
öskudegi. En hver
er sagan á bak við
þessa hefð, sem
milljónir ein-
staklinga um heim
allan líta enn til og
fara eftir? Sig-
urður Ægisson
reynir að svara
því í eftirfarandi
pistli, með aðstoð
gamals lærimeistara
síns.
MINNINGAR
✝ Margrét Emils-dóttir, Marga
Emilsdóttir Kroll,
húsfreyja í Króki í
Grafningi í Árnes-
sýslu, fæddist í Lü-
beck í Þýskalandi
13. desember 1934.
Hún lést á Land-
spítalanum í
Reykjavík 10. febr-
úar síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Emil
Johann Kroll, f.
17.5. 1900, d. 1963,
og Helena Karolina Emma Kroll,
fædd Pingel, f. 12.6. 1903, d.
2.11. 1988. Hálfsystir Margrétar
var Ingrid Kleeman, f. í Lübeck
28.11. 1927, d. 10.7. 1996, gift
Rudi Kleeman, þau eiga ellefu
börn.
Eiginmaður Margrétar er Eg-
ill Guðmundsson bóndi, f. í Eyvík
í Grímsnesi í Árnessýslu, f. 13.5.
1921. Foreldrar hans voru hjónin
Guðmundur Jóhannesson bóndi í
Króki, síðar verkamaður í
Reykjavík, f. í Eyvík í Grímsnesi
í Árnessýslu 12.10. 1897, d. 6.6.
1996, og Guðrún Sæmundsdóttir
húsfreyja í Króki í Grafningi og
síðar húsfreyja í Reykjavík, f. í
Reykjavík 7.8. 1904, d. 17.6.
1987. Börn Egils og Margrétar
eru: 1) Birgir Emil Jóhann Eg-
ilsson rafiðnfræðingur og raf-
verktaki í Grindavík, f. í Reykja-
vík 3.12. 1959, kvæntur
Guðbjörgu Sigríði Guðlaugs-
dóttur, f. 22.6. 1960. Börn þeirra
eru Guðbjörg, f. 25.7. 1984, og
Egill, f. 30.5. 1991. 2) Tómas
Grímkell Egilsson verkstjóri í
Mosfellsbæ, f. á Sel-
fossi 29.1. 1961,
kvæntur Ingibjörgu
Sigurunni Adólfs-
dóttur spámiðli í
Mosfellsbæ, f. í
Reykjavík 2.1.
1964. Börn þeirra
eru a) Kristín Jó-
hanna, f. 30.7. 1981,
unnusti Tómas B.
Samúelsson, b)
Hulda Sigurunn, f.
13.10. 1985, börn
hennar eru Thomas
Máni, f. 18.2. 2003,
og Snædís Ósk, f. 29.11. 2006, c)
Agnes Margrét, f. 6.9. 1987, d)
Anna Karólína Elfa, f. 12.10.
1989, e) Jenný Ósk, f. 2.2. 1994,
og f) Sunna Líf, f. 26.8. 1998. 3)
Elfa Karólína Egilsdóttir, f. í
Reykjavík 27.7. 1965.
Margrét kom til Íslands frá
Þýskalandi árið 1958 og vann
sem gangastúlka á sjúkrahúsinu
Landakoti. Hún fluttist síðan að
Króki í Grafningi og hóf búskap
með Agli Guðmundssyni. Um
átján ára tímabil starfaði hún
einnig hjá Hitaveitu Nesjavalla.
Áhugamál Margrétar voru af
ýmsum toga s.s. tónlist, söngur,
garðrækt og matseld. Hún var
fljót að tileinka sér íslenska
hætti en kom einnig með margar
nýjungar og hugmyndir sem
ekki þekktust í sveitinni á þess-
um tíma og þá sérstaklega í mat-
seld. Þrátt fyrir andleg og lík-
amleg veikindi í gegnum árin fór
Margrét í gegnum lífið sem sterk
og þrautseig kona.
Útför Margrétar var gerð í
kyrrþey.
Margrét Emilsdóttir var fædd
1934 og uppalin í borginni Lübeck í
Þýskalandi af þýskum foreldrum
sínum. Sem barn upplifði hún
hörmungar seinni heimsstyrjaldar-
innar og sem unglingur miklar
þrengingar Þjóðverja á eftirstríðs-
árunum. Hún var mörkuð af þeim
hörmungum sem þjóðin upplifði á
þessum ungdómsárum hennar og
fylgdi þetta henni ævilangt.
Margrét kom til Íslands árið
1958 og hafði þá ráðið sig sem
kaupakonu eða bústýru á jörðinni
Króki í Grafningi til hjónanna Guð-
rúnar Sæmundsdóttur og Guð-
mundar Jóhannessonar, en um það
leyti voru þau að bregða búi. Við
búinu tók sonur þeirra Egill Guð-
mundsson, en þau Margrét felldu
hugi saman og gengu í hjónaband.
Þau eignuðust þrjú mannvænleg
börn. Ég átti margar skemmtilegar
stundir í Króki með Agli og
Möggu, en hún var lífsglöð og
skemmtileg á góðum stundum.
Hún hélt mjög upp á hina fögru al-
þýðumúsík frá heimalandi sínu og
spilaði hana oft fyrir okkur Elfu,
systur Egils, sem síðan varð kona
mín. Magga kom síðar oft með Agli
sínum í sumarhús okkar Elfu og
þar var hlegið og spjallað.
Það er óhætt að rifja upp í dag,
57 árum eftir að ung, þýsk stúlka
steig upp á fámenna eyju í norður-
höfum, að enginn viðbúnaður var
viðhafður af hinu opinbera til að
rétta henni hjálparhönd vegna
tungumálaörðugleika, enda lærði
hún aldrei íslenskuna svo sæmilega
mætti skilja hana. Þessi stúlka
varð húsmóðir á grónu sveitaheim-
ili. Í dag, rúmlega hálfri öld síðar,
er staðan litlu betri gagnvart út-
lendu fólki sem hér sest að, en er
þó vonandi í batnandi farvegi.
Margrét unni fallegum gróðri og
fékk því framgengt að bóndi henn-
ar setti upp garð við húsið í Króki,
þar sem hún gróðursetti og rækt-
aði, þetta var henni mikið áhuga-
mál og stolt hennar. Bóndi hennar
sótti veiði mjög fast í Þingvallavatn
alla tíð, hún stóð ætíð með honum
gagnvart veiðinni og gerði oft góð-
látlegt grín að honum fyrir veiðina,
en virtist ekki vera hrædd um hann
í erfiðum veiðiferðum hans, að
missa hann í vatnið, enda lifir Egill
góðu lífi enn. Eitt skipti fékk ég far
hjá Agli og Möggu upp Grafning,
ég var að sækja rotþró í bústaðinn
nýja. Egill var á gömlum Skoda,
sem var fullur af ryki á leiðinni,
enda krókóttur malarvegur. Ég sat
aftur í og Magga frammi í. Hún var
mjög bílhrædd með Agli og veinaði
nánast í hverri beygju og blindhæð.
Ég var orðinn hræddur líka og í
grennd við Heiðarbæ mættum við
veghefli, en Þingvallavatn starði á
okkur köldum augum á hægri
hönd, rétt við veginn og tilbúið að
taka á móti okkur. Magga veinaði
eina ferðina enn og ég var búinn að
telja mér trú um að betra væri að
deyja í Skoda en öðrum bílum.
Reynar endaði þessi ferð vel hjá
Agli og þau hjón skröfuðu saman
um heyskapinn í Mosfellsdal, er
þangað kom. Hún treysti honum
betur í veiðinni en við stýrið.
Margrét átti við mikil veikindi að
stríða eftir að þau hjón brugðu búi
að Króki. Ég og fjölskylda mín vilj-
um senda Agli Guðmundssyni,
börnum þeirra Margrétar og fjöl-
skyldum samúðarkveðjur.
Gylfi Guðjónsson, Mosfellsbæ.
Þegar Elfa hrindi í mig til að
segja mér að mamma hennar væri
látin þá vissi ég það áður en hún
sagði mér það. Það var eitthvað í
röddinni sem gaf það til kynna.
Þegar maður hefur þekkt fólk
allt sitt líf finnst manni að það sé
eilíft, það er búið að vera hluti af
lífi manns, vera til staðar. Margrét
eða Magga í Króki eins og hún var
kölluð var gift Agli, elsta bróður
mömmu minnar. Magga átti sama
afmælisdag og ég. Mér fannst fyrir
vikið við vera tengdari en ella.
Magga var ekki allra, hún átti við
bæði andleg og líkamleg veikindi
að stríða, og mætti oft skilnings-
leysi samfélagsins. Þegar hún var
barn í Þýskalandi í seinni heims-
styrjöldinni upplifði hún sprengju-
árás á borgina og eitt sinn var hún
ein heima þegar sprengjum rigndi
yfir borgina, hún var aðeins sex
ára. Eflaust hefur þetta átt sinn
þátt í að móta hennar líf. Hún var
mikill dýravinur og hændust að
henni dýr. Ein saga var mér sögð
af hvolpi. Hvolpurinn hafði orðið
fyrir afturdekki á mjólkurbílnum.
Ekki tók hún í mál að lóga dýrinu,
kjálkinn var skakkur og tennurnar
höfðu gengið til. Hún hjúkraði dýr-
inu, maukaði matinn handa hvolp-
inum og hafði hann hjá sér. Hvolp-
urinn braggaðist og varð hinn
ágætasti hundur í sveitinni. Sem
barn kom ég oft að Króki, þar var
gaman að koma. Ég lék mér við
Birgi og Tomma sem voru á svip-
uðu reki og ég, og eflaust hefur
Elfa skottast í kringum okkur en
hún var átta árum yngri en ég.
Stundum fengum við háfleygar
hugmyndir eins og að smíða okkur
kofa úr spýtnabraki, í huganum
yrði það höll. Við veltumst um í
heysátunum sem stóðu eins og
vörður á túnum. Bakkelsið sem
Magga bauð upp á var öðruvísi.
Hún kom með aðrar uppskriftir að
kökum sem maður þekkti ekki,
kartöflusalatið hennar var marg-
rómað. Magga var glaðlynd og
leyndi á sér með kímigáfu, oft
hrukku úr henni setningar sem
komu manni til að hlæja. Fleygust
er setningin „nagl, hamar og spott-
ur“ þegar hún var að lýsa því hvað
bóndi hennar þurfti til að tjösla
saman einhverju tæki sem notað
var til sláttar á túninu, þegar eitt-
hvað bilaði á óheppilegum tíma í
miðjum slætti.
Ég vil þakka Möggu fyrir að
hafa verið hluti af lífi mínu, ég mun
alltaf minnast hennar sem konunn-
ar sem átti afmæli sama dag og ég.
Oft göntuðumst við með það að ef
fæðingarárin hefði borið upp á
sama ár þá hefðum við slegið sam-
an stórveislum. En hún var 22 ár-
um eldri en ég. Nú hefur sál kvatt
þessa tilveru og við sem eftir lifum
minnumst hennar, hver á sinn hátt.
Ég og fjölskylda mín viljum votta
Agli og börnum hans Birgi, Tóm-
asi, Elfu, mökum þeirra og barna-
börnum samúð.
Guðrún Björk og fjölskylda.
Sárt var að horfa á eftir góðu
ömmu fara til himna. Guð kallaði
hana til sín, til annarra verkefna.
En gott er að vita að nú getur
amma alltaf verið hjá okkur og
fylgt okkur í gegnum allt. Við get-
um kallað til hennar og fundið fyrir
öllum góða styrknum og hrósinu
sem hún gaf okkur alltaf sama
hvað á gekk. Dagarnir sem hún
kom í heimsókn voru dagar sem
munu geymast í hjarta okkar. Öll
þessi ár sem hún var hjá okkur og
gladdi það okkur mikið þegar hún
kom í heimsókn. Ég hefði aldrei
trúað því að þú færir svona fljótt
en samt voru veikindin svona hjá
þér. Meðan á veikindunum stóð var
samt alltaf sami styrkurinn hjá
þér. Það var alltaf svo gott að
koma í heimsókn til ömmu og afa
og fá góðar pönnukökur og spjalla
við ömmu. Hvort sem það var í
sveitinni eða í bænum. Það var allt-
af jafngaman þegar maður sá hana
brosa og þegar hún var í góðu
skapi. Allar þessar sögur sem hún
sagði okkur. Nú ertu farin til Guðs
og við vonum að þú látir ljós þitt
skína yfir rúmin okkar svo við vit-
um af þér. Við sendum afa og
syrgjendum ömmu okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Elsku amma og langamma, hvíl
þú í friði. Þín barnabörn,
Kristín, Hulda, Agnes, Anna,
Jenný, Sunna, Thomas Máni
og Snædís Ósk.
Margrét Emilsdóttir
Morgunblaðið birtir minning-
argreinar alla útgáfudagana.
Skil | Greinarnar skal senda í gegn-
um vefsíðu Morgunblaðsins: mbl.is –
smella á reitinn Senda efni til Morg-
unblaðsins – þá birtist valkosturinn
Minningargreinar ásamt frekari
upplýsingum.
Skilafrestur | Ef birta á minning-
argrein á útfarardegi verður hún að
berast fyrir hádegi tveimur virkum
dögum fyrr (á föstudegi ef útför er á
mánudegi eða þriðjudegi). Ef útför
hefur farið fram eða grein berst ekki
innan hins tiltekna skilafrests er
ekki unnt að lofa ákveðnum birting-
ardegi. Þar sem pláss er takmarkað
getur birting dregist, enda þótt
grein berist áður en skilafrestur
rennur út.
Minningargreinar