Náttúrufræðingurinn - 1995, Síða 29

2. mynd. Fiðurflekkur eftir fálka, Hafursstaðir 30. maí 1981. - A Gyrfalcon killfound at
Hafursstaðir, May 1981. Mynd/photo Ólafur K. Nielsen.
neðst. Verra er að greina á milli fálka og
hrafns.
Fyrsta verk fálkans að lokinni veiði er að
drösla rjúpunni upp á næsta þúfnakoll og
reyta hana. Ætli hann sér að fljúga með
fuglinn heim í hreiður slítur hann af og
étur haus og tær, skilur görnina eftir en
étur lifur og hjarta. Éti fálkinn rjúpuna á
staðnum finnast bein í flekknum (bringu-
bein, bakbein og vængbein). Beinin eru
nöguð og bitin; til dæmis vantar oftast
kjölinn og afturhlutann á bringubeinið og
spjaldhryggurinn er nagaður alveg upp að
hryggjarliðunum.
Hrafninn gengur öðruvísi frá mat sínum.
Hann reytir bolfiður og stélfjaðrir en yfir-
leitt ekki flugfjaðrir. Éti hrafninn rjúpuna
á staðnum finnast sömu bein í flekknum
og hjá fálka en hann nagar þau á annan
hátt; bringubein og bakbein geta verið
óbrotin en hver kjöttætla er kroppuð af,
vængbeinin eru oftast heil með áföstum
flugfjöðrum en vöðvarnir plokkaðir af
upphandleggsbeininu og framhandleggn-
um. Beri hrafn rjúpuna heirn í hreiður
skilur hann eftir bolfiður og stélfjaðrir úr
bráðinni.
Fiðurflekkir, sem voru aðeins bolfiður
eða bolfiður og stélfjaðrir, voru settir í
flokkinn ógreint. Það er vegna þess að
ekki var hægt að slá því föstu að hér væru
leifar eftir hrafn, þar sem fálkar reyta ekki
alltaf l'lugljaðrir af bráðinni og ef tófa
hefur borið rjúpuna heim á greni skilur
hún ekkert eftir á vettvangi nema lausar
tjaðrir.
Heilar óétnar rjúpur voru settar í flokk-
inn slys.
Ég kyn- og aldursgreindi öll vanhöld.
Kyngreiningin byggist mest á lit sumar-
fiðurs en líka á lfkamspörtum (til dæmis
haus eða kynfærum). Aldursgreiningin
byggist á lit 8. og 9. handflugsfjaðrar
(Weeden og Watson 1967).
Út frá þessum gögnum var reynt að meta
hve margir karrar hefðu komið á talninga-
svæðið fyrr um vorið. Fyrst var lagt saman
hve margir karrar sáust á svæðinu. Við þá
tölu var bætt vorvanhöldum (fiðurflekkj-
um). Nú er það svo að rándýrin drepa ekki
aðeins karra. Hægt var að kyngreina 26%
flekkjanna. Kvenfuglar skipta yfir í brúnt
sumarfiður um mánuði fyrr en karrar;
fiðurvöxtur hefst hjá þeim seint í apríl en
139