Náttúrufræðingurinn - 1995, Blaðsíða 39

hluti fullorðnu fuglanna drepst frá því þeir
yfirgefa varplöndin á haustin og fram á
veiðitíma (hann miðaði við 5%) (Arnþór
Garðarsson 1971). Þetta verður þó aldrei
annað en gróf nálgun, en niðurstöður hans
bentu til þess að afföllin væru mest síðari
hluta vetrar.
Stofnvísitala rjútu Á
Norðausturlandi
Upphaflegur tilgangur rjúpnatalninganna
var að fá einhverskonar vísitölu fyrir
stofnstærð rjúpunnar vegna fálkarann-
sókna minna. í þeim tilgangi hef ég sam-
einað niðurstöður rjúpnatalninga hvers árs
og skoða gögnin á þrjá vegu, þ.e. heildar-
summu fugla á svæðunum og vegin gildi
miðað við fjölda og þéttleika. Niðurstöð-
urnar eru sýndar í 7. mynd. Nokkurn veg-
inn sama vísitala fæst hvaða leið sem við
veljum, þ.e. aukning frá 1981 í hámark
1986, síðan fækkun í lágmark 1993 og
1994.
Þakkarorð
Þessar rannsóknir voru styrktar af National Geo-
graphic Society, Vísindasjóði, Peregrine Fund
Inc., Andrew Mellon Foundation, E. Alexander
Bergstrom Memorial Research Fund og Arctic
Institute of North America. Náttúrufræðistofnun
Islands stóð fyrir rjúpnatalningum 1986 og
1994. Náttúrurannsóknastöðin við Mývatn veilti
aðstöðu við útivinnu. Aðalsteinn Snæþórsson,
Einar Þorleifsson, Erpur S. Hansen, Gaukur
Hjartarson, Gunnlaugur Þráinsson, Hermann
Bárðarson, Ib Petersen, Jim Weaver, Jóhann Oli
Hilmarsson, Jón Baldur Hlíðberg, Karl Gunn-
arsson, Ólafur Einarsson, Sverrir Thorslensen og
Ævar Peterscn tóku þátt í rjúpnatalningum.
Sverrir Thorstensen veitti mér upplýsingar um
alla ungahópa sem hann sá í Þingeyjarsýslum á
athuganatímanum. Arnþór Garðarsson las rit-
gerðina yfir í handriti og kom með margar góðar
ábendingar.
■ HEIMILDIR
Arnþór Garðarsson 1971. Food ecology and
spacing behavior of Rock Ptarmigan
(Lagopus mutus) in Iceland. Ph.D.-ritgerð.
University of California, Berkeley. 380 bls.
Arnþór Garðarsson 1988. Cyclic population
changes and sorne related events in Rock Ptar-
migan in Iceland. I Adaptive slrategies and
populalion ecology of norlhern grouse (ritstj.
A.T. Bergerud & M.W. Gratson). University
of Minnesota Press, Minneapolis. Bls. 300-
329.
Bengtson, S.-A. 1971. Hunting methods and
choice of prey of Gyrfalcons Falco rusticolus
at Myvatn in northeast Iceland. Ibis 113. 468-
476.
Bibby, C.J., N.D. Burgess & D.A. Hill 1992.
Bird census techniques. Academic Press, Lon-
don. xvii + 257 bls.
Enemar, A. 1959. On the determination ol' the
size and composition of a passerine bird popu-
lation during the breeding season. Vár
Fágelvárld Supplement 2. 1-114.
Finnur Guðmundsson 1960. Some reflections
on Ptarmigan cycles in Iceland. Proceedings
of the Xllth International Ornithological Con-
gress, Helsinki 1958. Bls. 259-265.^
Ólafur K. Nielsen 1986. Population ecology of
the Gyrfalcon in Iceland witli comparative
notes on the Merlin and the Raven. Ph.D,-
ritgerð. Cornell University, Ithaca, New York.
215 bls.
Ólafur K. Nielsen 1991. Kynþroskaaldur og
átthagatryggð fálka. Náttúrufræðingurinn 60.
135-143.
Ólafur K. Nielsen 1993. Upphal' óðalsatferlis
rjúpu á vorin. Náttúrufræðingurinn 63, 29-37.
Ólal'ur K. Nielsen & Gunnlaugur Pétursson
1995. Population fluctuations of Gyrfalcon
and Rock Ptarmigan: analysis of exporl fig-
ures from Iceland. Wildlife Biology 1,65-71.
Ólafur K. Nielsen & Tom J. Cade 1990a. Annual
cycle ol' the Gyrfalcon in Iceland. National
Geographic Research 6. 41-62.
Ólafur K. Nielsen & Tom J. Cade 1990b. Sea-
sonal changes in food habits of Gyrfalcons in
NE-Iceland. Ornis Scand. 21.202-211.
Salomonsen, F. 1939. Moults and sequence of
plumages in the Rock Ptarmigan (Lagopus
mutus (Montin)). Reprinted from Videnskabe-
lige Meddelelser fra Dansk Nalurhistorisk
Forening Vol. 103. P. Haase & Spn, Copenha-
gen. 491 bls + 7 myndir.
Wecden, R.B. & A. Watson 1967. Determining
the age of Rock Ptarmigan in Alaska and
Scotland. Journal of Wildlife Managemcnt 31.
825-826.
Ævar Petersen 1970. Fuglalíf í Skógum á
óshólmasvæði Héraðsvatna í Skagafirði.
Náttúrufræðingurinn 40. 26-46.
Ævar Petersen 1991. Rjúpur og rjúpnaveiðar.
Sportveiðiblaðið 10. 74-78.
149