Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1995, Page 98

Náttúrufræðingurinn - 1995, Page 98
6. mynd. Krepputunguhraun á austurbakka Jökulsár á Fjöllum á móts við Vaðöldu. Jökul- hlaup hafa rifið upp hraunjaðarinn svo að stuðlarnir í hrauninu koma mjög vel í Ijós. - The lava Krepputunguhraun vis-á-vis Vadalda. The lava has been broken up by the gla- cier bursts of Jökulsá á Fjöllum and the columnar jointed structure appears clearly. Mynd/photo Guttormur Sigbjarnarson. bjarnarson 1993b). Tvær af þessum gos- sprungum teygja sig suður í Gígöldur, þar sem þær tengjast yngri eldvirkninni þar. Dyngjuíjallahraun og smáhraunin í Gíg- öldum eru mjög svipuð í útliti. Yfirleitt hafa þau runnið sem þunnfljótandi hellu- hraun, þó að stundum megi sjá þar apal- hraunafláka. Þau eru dökk í brotsár með strjálum, fremur smáum plagíóklasdílum. Hraunrennslið virðist hafa verið fremur lítið frá hverri gossprungu en þó hafa þau náð að renna að Svartá suðvestan undir Vaðöldu (2. mynd), en þar eru þau víðast þakin þykkum foksandi. Það yngsta af þessum hraunum rann sennilega í tveim áföngum á árunum 1924-1929 (Sigurður Þórarinsson 1963) og er það merkl sérstak- lega í suðurhlíðum Dyngjufjalla á 2. mynd. Krepputunguhraun ganga hvar- vetna inn undir Dyngjufjallahraun eftir því sem séð verður, en opnur í þau fyrrnefndu norður og austur af Gígöldum sýna að þau teygja sig eitthvað upp í suðurhlíðar Dyngjufjalla. Líklega er þar mikill fjöldi eldstöðva og hrauna grafinn undir yngri gosminjum. Miklir hraunstraumar hafa runnið til austurs l'rá Dyngjufjöllum. Flestir hafa þeir runnið út um Öskjuopið sjálft en bæði við það og austan þess má finna nokkrar eldstöðvar. Sú austasta þeirra liggur tæpa tvo kílómetra suður af Vikrafelli. Þessi hraun eru svipuð að útliti og hraunin í suðurhlíðum Dyngjufjalla en meira hraun- magn virðist hafa komið þarna upp í hverju einstöku gosi. Þau hafa runnið til allra hliða út frá Öskjuopinu og lengstu hraunstraumarnir hafa runnið austur á milli Vaðöldu og Herðubreiðartagla allt að Jökulsá beggja vegna Upptyppinga. Lengsti hraunstraumurinn hefur teygt sig norðaustur að Jökulsá við Hlaupfell, þar sem hann leggst bæði ofan á Flötudyngju- hraun og Krepputunguhraun (2. mynd). Þarna má greina a.m.k. fimm mismunandi hraunstrauma en þeir geta þó hæglega 206
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.