Samvinnan - 01.03.1926, Blaðsíða 38

32
SAMVINNAN
fólks úr sveitunum stafi af því, að ekki er hægt að fá hag-
kvæm lán í bönkunum til þess að búa til ný heimili í sveit,
eða til bygginga á jörðum. Fólk, sem vex upp í sveit, vill
ekki fastráða sig sem hjú. það vill eiga sitt eigið heimili.
Ábýlisjörðum hefir ekki fjölgað, og endirinn verður því
sá, að þar sem fyr voru hjú með nokkur börn og 3 vinnu-
menn og 3 vinnukonur, er nú víða ekki eftir af vinnandi
tólki nema hjónin, eitthvað af stálpuðum börnum og dá-
htið af kaupafólki um hásumarið. Jarðirnar notast því
ekki og ræktun þeirra fer aftur
Eins og nú háttar, er óvíða hægt að fá vinnufólk.
Annaðhvort verður því fólkið að vera fátt í sveitunum,
eða að fjölga verður heimilum. þar sem 2—3 systkini
erfa jörð, verður að gera þeim kleyft að færa út rækt-
unina og byggja annaðhvort við gömlu bæina, eins
og er nokkuð títt í Árnessýslu, eða þá að rækta 1—2 ny-
býli, annarsstaðar í landeigninni. það hefir verið reynt
nokkuð í þingeyjarsýslu.
þriðja leiðin er sú, að mynda sveitabygð við kaup-
túnin, garðaborgir þar sem bæjamenn dreifa heimilum
sínum um nágrennið og rækta hver sinn landskika. Eg
geri ráð fyrir að slíkir menn geti fengið lán úr bygging-
ar- og landnámssjóði. það er því ekki rétt að segja um
frv. að það styðji eingöngu sveitirnar, heldur alla er
lands vilja njóta. 1 Vestmannaeyjum má t. d. rækta miklu
meira en nú er. Einnig ætti að rækta upp hér í kring um
bæinn og koma upp býlum fyrir sjómannafjölskyldur, þar
sem þær geti líka stuðst við landbúnað. Vil eg í því sam-
bandi minna á hina mildu mannskaða, sem hér urðu í
vetur. Er nú þröngt í búi hjá mörgum eftirlifandi vanda-
mönnum, og munu varla bornar brigður á, að betur væru
ekkjumar stæðar, ef þær hefðu haft aðgang að ræktuðu
iandi í nánd við bæinn.
Nú gætu ókunnugir spurt hversvegna ekki sé hægt að
koma upp nýbýlum og byggja upp sveitabæi með venju-
legum bankalánum. því er svarað með aths. við frv. það
er nauðsvnlegt að b.vggingar séu varanlegar, annaðhvort