Samvinnan - 01.03.1926, Blaðsíða 27

S A M V I N N A N
21
klæddu timburhúsin okkar eru einskonar landnemaskýli.
pau tilheyra þeirri öld, þegar þjóðin leitaði úr leku torf-
bæjunum, sem verið höfðu griðastaður hennar í meir en
1000 ár, að sólauðugri og þrifalegri heimkynnum, en var
ekki búin að finna innlent byggingarefni, og enn síður
innlendan stíl.
Á eftir timburhúsaöldinni koma svo steinbæirnir.
Fyrst voru steinhúsin bygð í sama kassastílnum eins og
timburhúsin. Sumstaðar sneri enginn gluggi á steinhúsi
beint móti sól. Sumstaðar voru steihhúsin svo illa bygð,
að allir húsmunir feigðust af raka. Langoftast var gerð
húsanna að engu leyti sniðin eftir umhverfinu. þessi hús
tilheyra misstignu sporunum í byggingarferli þjóðarinnar.
Allmargir þektir smekkmenn, húsameistarar og smið-
ir, hafa lagt sig fram til að bæta nútímabyggingarnar á
ýmsan hátt. Vil eg nefna nokkra þá sem mér eru kunn-
astir, en margir fleiri hafa vafalaust fengist til bóta við
hina almennu hlið byggingarmála okkar, án þess að mér
sé enn nægilega kunnugt um störf þeirra. Einna kunnast-
ur af þessum mönnum er Guðmundur Hannesson. þá má
nefna Jóhann Kristjánsson, Guðjón Samúelsson, Svein-
björn Jónsson, Jón þorláksson, og þá bræður kaupmenn-
ina Sturla og Friðrik Jónssyni. - .
Enn hafa tveir af frægustu listamönnum þjóðarinn-
ar, Einar Jónsson myndhöggvari og Ásgrímur Jónsson
málari hugsað mikið og skarplega um vissa hlið bygging-
armálanna, einmitt þá sem næst liggur lífsstarfi þeirra,
en það er byggingarstíll húsanna og það að samræma
yfirbragð bygginganna, ef svo mætti segja, við umhverf-
ið. Mætti svo fara að þátttaka slíkra manna í lausn bygg-
ingamálsins verði ómetanlega þýðingarmikil.
Nú mun í næstu heftum Samvinnunnar leitast við að
gefa lesendunun nokkuð glögga hugmynd um, hvað hver
þessara manna hefir lagt til byggingarmálanna og leit-
ast við að meta gildi þess. Jafnframt mun verða leitað
eftir fleiri fyrirmyndum, og sýndar myndir og teikning-
ar af mörgum öðrum byggingum, ef von þykir að þar sé