Samvinnan - 01.03.1926, Blaðsíða 40

34
SAMVINNAN
lega hýstar — hafa húsakynni, er munu endast mörgum
kynslóðum.
petta er það takmark,sem fi’v.stefnir að.Auka og bæta
hið ræktaða land, bæta gömul húsakynni, og reisa ný
heimili, sem ekki mundu annars verða bygð, og efla þann-
ig og styrkja atvinnulíf sveitanna, er býlunum fjölgar,
svo sveitirnar geti haldið áfram að vera grundvöllur hinn-
ar þjóðlegu menningar, eins og þær hafa verið það undan-
farið í hálfa elleftu öld.
Nú hef eg rakið meginatriði frv. en vil þá skýra lítið
eitt aðra þætti þess, sem líka skifta nokkru máli. Eg hefi
gert ráð fyrir, að við byggingu húsa á gömlum býlum, og
við landnám og rætun landsins, verði stuðst við vinnuafl
og fé heimilanna sjálfra, —landnemanna, eftir því sem
kostur er á, líkt og gert er erlendis, þar sem ný lönd eru
numin eða nýbýli stofnuð og bygð lands og ræktun aukin,
eins og t. d. í Kanada, Ástralíu, og víðar.
Væru landskostir eins góðir hér eins og á þeim er-
iendis er eg nefndi, og veðrátta stöðugri, þyrfti ekki eins
mikinn fjárstyrk í þessu skyni. En hér er landið hrjóst-
ugt, tíðarfar eigi hið ákjósanlegasta, og því verður þjóð-
félagið að hjálpa landnemunum. F-rv. þetta þarf eigi að
mæta mótstöðu af því, að hér sé verið að hvetja til að
leggja inn á nýjar brautir, eða að engri reynslu sé á að
byggja. Reynslan hefir þegar sýnt, að ræktun landsins
borgar sig vel.
það er orðið alvarlegt athugunarefni, hversu lítið hef-
ir verið gert að húsabótum í sveitum hin síðustu undan-
farin 10—12 ár. Fáein efnaheimili hafa bygt, en allur
fjöldi heimilanna hefir staðið í stað eða hrakað. þar sem
eg hefi farið um landið sýnast mér húsakynnin yfirleitt
hafa staðið í stað síðan fyrir ófriðinn mikla. En bún-
aður okkar stendur ekki svo föstum fótum að bændur yfir-
leitt þoldi að bæta á sig 10—20 þús. kr. útgjöldum, og þvi
verða búandmenn að láta gömlu kofana standa áfram
hversu hrörlegir, sem þeir eru. Af þessu leiðir að bújarð-
irnar verða óvistlegri með hverju ári sem líður. Eg skal