Samvinnan - 01.04.1972, Blaðsíða 55

bíósýningum, leiksýningum og almennum
skemmtunum gengur sem kunnugt er til
menningarmála). Menn hafa sumir hverj-
ir verið stórorðir um heimtufrekju lista-
manna og þá einkum rithöfunda, en þeim
sömu orðhákum gleymist gjarna, að án
sjálfstæðrar listrænnar sköpunarviðleitni
koðnar menning þjóðarinnar niður og sál
hennar þornar og skorpnar. Þó lengi hafi
verið talið tilhlýðilegt og rétt, að lista-
menn þjóðarinnar syltu að hætti Sigurð-
ar Guðmundssonar málara og ynnu verk
sín kauplaust á andvökunóttum að hætti
Stephans G. og hans líka, þá er öldin
önnur nú og vant að sjá, hversvegna þeir
sem leggja á sig þrotlaust erfiði sköpun-
„Vegna þeirrar fréttar er mér hefur
borizt um óvæntan heiður í formi lista-
mannalauna langar mig að taka fram
eftirfarandi:
Form þessarar úthlutunar og fram-
kvæmd er með þeim hætti að heilbrigðu
listalifi í landinu er vanvirða að. Frábið
ég mér þvi alla þátttöku í þessum skrípa-
leik.
Jón Ásgeirsson."
arinnar mega ekki njóta ávaxta betri
tíma og lífskjara til jafns við aðra lands-
menn.
Til skammar
Úthlutun listamannalauna er Alþingi
og stjórnmálaflokkum landsins til hábor-
innar skammar, en þessir aðilar virðast
vera orðnir svo vanir allskyns ósóma, að
á þeim bíti hvorki rök né skírskotun til
heilbrigðrar skynsemi, velsæmis eða sið-
gæðis. Það er því allt eins líklegt, að
kerfið sem við búum við verði við lýði
áfram, unz það verður sjálfdautt af sinum
eigin kvillum. Ungir listamenn munu í
„Undanfarin þrjú ár hefur starfsstyrkj-
um verið úthlutað til listamanna, og kom-
ið hafa fram tillögur um að veita lista-
mannalaun eftir sams konar reglum. Ég
teldi það spor í rétta átt, ef þessar tillög-
ur næðu fram að ganga. Aftur á móti er
núgildandi kerfi og framkvæmd þess svo
heimskuleg, að ómögulegt er að líta á það
sem alvarlega tilraun rikisvaldsins til að
efla íslenzkt listalíf með almannafé.
Þrátt fyrir mikla óánægju, bæði meðal
listamanna og almennings, hefur gamla
fyrirkomulagið haldizt. Nefndin er kosin
út frá flokkspólitiskum sjónarmiðum og
í henni sitja — og hafa setið — menn sem
hvorki hafa vilja né tækifæri til að fylgj-
ast með því sem er að gerast á sviði lista.
Gamalmennasjónarmið hafa verið ríkj-
andi, þannig að úthlutunin hefur litið út
eins og elli- og raunabótastyrkir, en geng-
ið fram hjá ungu listafólki, og þannig hef-
ur óbeint verið stuðlað að stöðnun listar-
innar í landinu.
Ég get því ekki, samvizku minnar
vegna, tekið á móti þeim listamannalaun-
um sem mér voru veitt í ár og mun ég
ekki taka við slíkum launum fyrr en
nauðsynlegar breytingar hafa verið gerð-
ar.
Ég vil hvetja þá listamenn sem fengið
hafa listamannalaun í ár til að hafna
þeim og knýja þannig fram umbætur á
þessu fáránlega fyrirkomulagi.
Jón Gunnar Árnason."
vaxandi mæli neita að taka þátt í skrípa-
leiknum og þannig afhjúpa hann fyrir
alþjóð. Þau merku tíðindi gerðust í fyrsta
sinn við úthlutun listamannalauna í ár,
að þrír ungir listamenn, tvö tónskáld og
einn myndlistarmaður, höfnuðu smánar-
peningum úthlutunarnefndar, á sama
tíma og nokkrar lítilsigldar sálir úr Félagi
íslenzkra rithöfunda þökkuðu ölmusuna
klökkum huga í fyrrnefndum skopþætti
sjónvarpsins. Framtak þremenninganna
er talandi tákn nýs tíma og mun áreiðan-
lega draga dilk á eftir sér. Til að festa
mönnum enn betur í minni þennan merk-
isatburð birtum við hér greinargerðir þre-
menninganna fyrir höfnun sinni. 4
„Þeim listamannalaunum, sem mér hef-
ur verið úthlutað, mun ég ekki taka á
móti, enda ekki sótzt eftir þeim.
Ástæður minar eru einkum þessar:
1. Ég er algjörlega andvígur listamanna-
laununum í núverandi mynd og álít
starfsstyrki raunhæfari aðstoð við skap-
andi listamenn.
2. Það er sannfæring mín, að önnur
sjónarmið en listrænt mat hafi ráðið
störfum nefndarinnar.
3. Upphæð sú, sem átti að falla í minn
hlut, bætir á engan hátt aðstöðu mína til
listsköpunar. Hér er þvi um að ræða sóun
á almannafé, þar eð styrkur þessi kemur
ekki að tilætluðum notum.
Ég vona að afstaða mín verði til að
flýta fyrir nauðsynlegri endurskoðun á
þessum málum.
Atli Heimir Sveinsson.“
55