Andvari

Årgang

Andvari - 01.06.1959, Side 25

Andvari - 01.06.1959, Side 25
ANDVAM BIBLÍAN, KIRKJAN OG VÍSINDIN 23 til þess að benda á þá auðsæju cn sígleymdu staðreynd að það er annað en náttúrufræði. Það er jafnóskylt náttúrufræði og sonnetta eftir Jónas eða fuga eftir Bach. Mannsandinn tjáir sig ekki á einn veg alls staðar. Tjáningu þeirrar skynjunar og túlkun þeirrar vitundar, sem verið er að koma á framfæri í Biblíunni, er fremur að líkja við það, þegar skáldið talar sitt óraunhæfa en djúpvísa mál, en þegar vísindamaður skrásetur raunreyndir náttúrufræðilegra rannsókna. Spámaðurinn innblásni, sem færði í letur óðinn um upphaf heims og manns, sem skráður er á fyrsta blaði Biblíunnar, ætlaði sér ekki og var ekki ætlað að kenna náttúrufræði. En hann segir dálítið mikilvægt og sístætt um það, sem er á bak við náttúruna og líf mannsins. Og það er að minnsta hosti eins fávíslegt að leggja náttúrufræðilegt mat á það, bæði búning og efni, eins og á kvæði Jónasar. Slikt er „metabasis eis allo genos“, eins og Grikkirnir gömlu sögðu, það er að svara ,,í axarskaft". VII. Það var sérstaklega á ofanverðri síðustu öld og í byrjun þessarar aldar, ^ð deilt var um vísindaleg efni af trúarlegum hita. Hitinn í þeim umræðum stafaði í rauninni af því, að tvennum trúarbrögðum lenti saman, ekki trú og visindum. Hvatvísir trúboðar efnishyggju og natúralisma hentu á lofti hverja röksemd, sem þeim virtist hnekkja sannleiksgildi Biblíunnar, og skammsýnir málssvarar trúarinnar létu þá hasla sér völl og skipuðu sér í vonlausri stöðu dl varnar sjónarmiðum, sem voru í rauninni algerlega úrættis og framandi þeim málsstað, sem um var að tefla. Menn eins og Feuerbach, Marx, Comte og Haeckel skírskotuðu óspart til vísindanna um það, að kristin trú færi í öllum efnum með staðleysur og rökkurtilveru hennar væri lokið, þar sem dagur þekkingarinnar væri nú á lofti. Þetta ákafa trúboð í vísindalegu gervi vakti óhollan ugg og tortryggni. Andrúmsloftið var á þessu skeiði illa fallið dl allsgáðra umræðna og þess sér víða vott, ef litið er nú yfir farinn veg. Það sem gerði þróunarkenningu Darwins tortryggilegasta, þegar mest var deilt um hana, var ekki kenningin sjálf út af fyrir sig, heldur liitt, að í nafni hennar toku ýmsir að boða þau trúarbrögð, að maðurinn sé ekkert annað en líffræði- logt afbrigði. Hann á engan æðri uppruna, gegnir engri hærri köllun, lýtur oogum öðrum kvöðum en dýrið, sætir sömu ákvæðum náttúrunnar, hinar gömlu hugmyndir um samvizku, guðsmyndareðli, ábyrgð, eru markleysur. Þetta var í húfi, dýpst skyggnzt, hvort sem menn gerðu sér það fyllilega Ijóst e^a ekki. í rauninni var ekki deilt um visindalegar staðreyndir, heldur um
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.