Andvari - 01.01.1982, Blaðsíða 66

64
FINNBOGI .GLIÐMUNDSSON
ANDVARI
sem styggði upp léttjleygu Ijóðin mín öll,
svo liðu þau sönglaust frá mér,
sem vængbraut þá hugsun, sem hóf sig á loft
og himininn ætlaði sér.
Þótt Stephan hafnaði umræddu boði í fyrstu atrennu m. a. af ástæðum,
er hann greinir nánara í bréfi til Eggerts Jóhannssonar 11. apríl 1906, fór svo,
að hann féllst á útgáfu ljóða sinna, enda fengi hann nægilegt svigrúm til að
fara vandlega yfir þau og búa þau til prentunar. Hugmyndin um útgáfu ljóða
hans var raunar rniklu eldri, og koma ýmsir þar við sögu, en nú varð alvara
úr fyrir atbeina 34 vina hans vestan hafs.
Þegar útgáfan eitt sinn var ráðin, hlaut það að knýja hann til að gera upp
kveðskap sinn, segja til um, hvað hann vildi birta, hverju sleppa. I bréfi til
Eggerts Jóhannssonar 12. desember 1907 segir hann svo m. a.:
„Ég veit, hver vandi er að velja og hafna sínu eigin. Venjulegir wnir
höfunda og bóka vilja allt um þá vita, og jafnvel unna þeim á vissan hátt
fyrir kvæðin, sem þeim ekki hafa heppnazt vel. Sumt, sem ekki er þó ljómandi
skáldskapur í sjálfu sér, verður maður þó að taka, af því það hefir sögulega
eða sálfræðilega þýðingu, þó maður sjái því sé ábótavant sem íþrótt. Og svo
kemur aðalþátturinn, íþróttin sjálf, að taka þó ekki upp leirburð, neitt, sem
ekki ber neinn keim af list. Tvær leiðir liggja til listar í formi, að láta orðin
liðast saman, létt og mjúkt, eins og silkiþráð, eða greipa þau saman, sterk
og tíguleg, eins og stuðlaberg. Ég hefi þreytt hvort tveggja. En í æsku byrjaöi
ég á reglu Tómasar heitins Sæmundssonar, „að læra fyrst að hugsa svo lærði
maður að tala“. Ég kunni þá ekki spakmælið sjálft. En merki þess báru kvæði
mín oft, og aldrei hafði ég tíma til að hefla. Kaflar hjá mér voru „tvrfnir“ og
orðaskipun dróttkvæðisflókin, og þó var ég ekki svo óorðhagur né heyrnar-
laus um hljóm í málinu. Þetta reyndi ég að laga sem bezt, nú við reikningslokin,
en að mér hafi heppnazt það alls kostar, er alveg óhugsandi. Mest beitti ég
þessari aðferð við kvæði eins og Ulugadrápu, sem mælti sig fram oftar, en varð
svo stirfin á köflum, svo búningurinn á sama kvæðinu varð bröndóttur. Enn
er annað, það er ekki minni vandi að kunna að klippa rétt af vængjunum en
að þenja þá alla út. Ég hefi tekið marga sauma úr ýmsu, af því þeir voru, að
mér fannst, laglegir í sjálfu sér, en óviðeigandi brot í dúknum, sem ég hafði
nælt þá í, og að mínum dómi hafði mér allténd fremur hætt við að leika mér
að of mörgu í senn.
I hreinskilni sagt, með þessar grillur í höfðinu fór ég yfir kvæðahraunið
mitt, eins beint og ég gat. En ég held ég vildi nú heldur vera svo sem mánaðar-
tíma í hreinsunareldinum en að fara þá ferð aftur.“
I sambandi við ljóðaútgáfuna buðu vinir hans Stephani í ferðalag um Is-
lendingabyggðir, þar sem hann las úr ljóðum sínum, og stóð það frá í nóvem-