Andvari - 01.01.1990, Page 78

KRISTJÁN ÁRNASON
Glímt við Shakespeare
/ tilefni tveggja nýrra þýðinga
Það verður tæpast sagt að þeir sem ástunda þá iðju að þýða sígild bók-
menntaverk erlend yfir á íslensku njóti mikillar uppörvunar eða stuðnings á
landi voru, enda greinilega litið á allt slíkt sem einhvers konar tómstunda-
iðju sem menn eigi að sinna af einskærum áhuga og hugsjón og helst án þess
að ætlast til að ávöxtur hennar komi fyrir almennings sjónir á prenti. Til er að
vísu nokkuð sem nefnist Þýðingarsjóður, og hefur hann vissulega gert sitt
gagn í þessum efnum, en þó ber að hafa í huga að styrkveitingar úr honum
renna til bókaútgefenda en ekki til þýðendanna sjálfra nema þá óbeint sem
laun frá þeim fyrrnefndu. Þeir hafa þá jafnframt í hendi sérval bókanna, sem
getur haft það í för með sér að fyrir valinu verði einkum bækur sem eitthvert
nýjabrum er á og flokkast því fremur undir vörumerkið „athyglisverð“ en
þær sem aldanna ryk virðist hafa fallið á. Á síðastliðnu ári komu þó út með
stuðningi úr sjóðnum tvær þýðingar á verkum sjálfs Shakespeares sem vert
væri að gefa nokkurn gaum. Það er í fyrsta lagi þýðing Sverris Hólmarssonar
á leikritinu Macbeth, sem kom út hjá Iðunni en var upphaflega gerð fyrir
Alþýðuleikhúsið, og síðan þýðing Daníels Á. Daníelssonar á öllum sonnett-
um meistarans, 154 að tölu, sem kom út hjá Menningarsjóði. Sonnetturnar
birtast hér í fyrsta skipti í heild í íslenskri þýðingu, en af Macbeth eru hins
vegar til tvær eldri þýðingar eftir þá Matthías Jochumsson og Helga Hálf-
danarson.
Það er síður en svo neitt einsdæmi í sögu bókmenntanna að sama meist-
araverkið sé þýtt oftar en einu sinni á sömu þjóðtungu og í sjálfu sér ekkert
undarlegra en það að hár og brattur fjallstindur skuli löngum seiða til sín
fullhuga og fjallagarpa, jafnvel þótt þeir viti að aðrir hafi klifið hann á undan
þeim. Fyrir lesendur bóka ætti slíkt að sjálfsögðu að vera ávinningur, þar
sem það gerir þeim kleift að nálgast hið margþýdda verk frá fleiri en einni
hlið og sjá það kannski í nýju ljósi í hvert skipti, og ættu því þessar þýðingar
ekki að þurfa að þvælast neitt hver fyrir annarri þess vegna. Þó hlýtur ávallt
að koma upp sú staða að gert sé upp á milli þeirra og einni þá hampað á
kostnað hinna, svo sem þegar velja þarf einhverja eina til flutnings eða birt-
ingar. Hér á landi hefur þetta gerst, þegar leikhúsin hafa tekið