Andvari - 01.01.2005, Page 68

66
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
gleði og skólasveinar voru fengnir til að syngja tvísöng með honum. Mjög
sjaldgæft var að skólasveinar léku á hljóðfæri. Magnús Eiríksson var góður
glímumaður, söngmaður og lék á fiðlu. Ekki er vitað hvar hann nam þá íþrótt.
Benedikt Gröndal segir í Dœgradvöl að Bjami Gunnarsen hafi leikið vel á
„fíólín" og sjálfur lagði Gröndal þá list fyrir sig á skólaárum sínum. Þegar
hin svonefndu „Kóngsröll“ voru haldin, komu Reykjavíkurhöfðingjar og
Pétur Guðjohnsen var þar með í för og allt gekk með söng og gleði (Dœgra-
dvöl (1965), 90). Sveinbjöm Egilsson skemmti bömum sínum með flautuleik
og einu sinni kom til tals að hann færi að læra að leika á orgel. Þá fengust
skólasveinar við leiklist og sömdu sviðsverk þar sem þeir léku sjálfir, en það
var arfleifð frá stólsskólunum.
Páll Melsteð sagnfræðingur hefir lýst skólahaldi og skólalífi á Bessa-
stöðum í Endurminníngum sínum. Hann kemst svo að orði: „Þegar eg lít yfir
mitt skólalíf verð eg að segja, að það er einhver skemmtilegasti kafli ævi
minnar, og eg þori að fullyrða, að allt hið sama myndu skólabræður mínir
segja, ef þeir mættu svara. Þar var friður, gleði, samheldi, áhyggjuleysi drottn-
andi.“ Páll greinir svo frá að þrjú próf hafi verið haldin á hverju ári. Fyrsta
prófið var að haustinu og þá var einungis prófað í latneskum stíl. Eftir honum
var raðað í bekki. Sú röð entist fram að miðsvetrarprófi sem haldið var fyrstu
dagana í janúar. Eftir skólaröð var skipað til borðs og í kirkju. Kennslu var
hætt nokkru fyrir jól svo að nemendur gætu búið sig undir prófið. Eftir því
var raðað í bekki að nýju. Síðasta prófið var haldið síðari hluta maímánaðar
og skóla sagt upp 31. maí. Hálfsmánaðar upplestrarleyfi var á undan vorprófi
(Endurminníngar Páls Melsteðs, 40—41).
Af frásögn Páls má ráða að litlar breytingar hafi verið á námsefni frá ári til
árs. Hallgrímur Scheving las bækur Cæsars um Gallastríðin, þrjár ræður Cic-
eros, úr Eneasarkviðu Virgils og óður eftir Horas auk latneskra stíla þrisvar í
viku í neðri bekk. í efri bekk rit eftir Cicero og Horas. í grísku fór Sveinbjörn
Egilsson einungis yfir Anabasis Xenophons í neðri bekk vetur eftir vetur,
en í efri bekk rit Platós, Hómers og Lúkíans. Páll var lengi sögukennari við
Lærða skólann. Sögukennslan hjá Sveinbimi fær mjög laka einkunn, því að
mikið af tímanum fór í að snúa danska sögutextanum yfir á íslensku, síðan
var nemendum hlýtt yfir það sem þýtt var daginn áður. „Ávöxturinn var sá,
að því nær allir voru bálónýtir í sögu, er útskrifuðust úr Bessastaðaskóla“
segir Páll. (Sama rit, 27-30).
Jón lektor kenndi trúarbragðafræði í báðum bekkjum, en hebresku og
ritskýringu Nýja testamentisins í efri bekk. Hann las einn guðspjallamann á
vetri, eða Rómverjabréfið og stundum ágrip af kirkjusögu. Þetta var sú guð-
fræði sem nægja átti til prestvígslu, enda voru Bessastaðastúdentar stundum
nefndir studiosi theologiæ. Af orðum Páls verður ekki annað ráðið en kennsla
lektors hafi verið sómasamleg.